|
# Orojenik hareketlerle oluşan Dağlar:<br />Orojenez dağ oluşumu demektir. Yan basınçla sıkışan yerkabuğu plakaları kıvrılarak ya da kırılarak engebe kazanır ve sıradağlar oluşur. Ülkemizde orojenez iki şekilde görülür
## '''Kıvrılma ile:'''<br /> Orojenez sonucu esnek tabakalar kıvrılarak yükselir ve sıradağlar oluşturur. Ülkemizdeki dağlar Alp-Himalaya orojenezi sonucu oluşmuştur. Kuzey Anadolu ve Toros Dağları bu şekilde oluşmuştur. Kıvrılma sonucu yüksekte kalan kubbemsi kısımlara Antiklinal, alçakta kalan çanaksı götlere kısımlara ise Senklinal denir. Bu oluşumda da bazen kırılmalar dolayısıyla senklinaller boyunca fay hatları oluşabilir.
## '''Kırılma ile:'''<br /> Orojenez sonucu sert tabakalar kıvrılmaz kırılır. Böylece yükselen kısımlar (Horst) sıradağları oluştururken, Alçalan kısımlar Çöküntü ovalarını (Graben) oluştururlar. Horst ve Grabenler arasında ise kırıklar (Fay Hatları) bulunur. Bu yüzden buralar hem deprem alanlarıdır hem de kaplıca kaynaklarının sık görüldüğü yerlerdir. Ege bölgesinde kıyıya dik uzanan dağlar bu şekilde oluşmuşlardır.
# Volkanizma ile oluşan dağlar: Yerin derinliklerindeki mağmanın yerkabuğunun zayıf ve çatlak kısımlarından yer üstüne çıkmasıyla oluşan genelde tek dağlardan ibaret olan dağlardır.
Not: Volkanik sahalar mineralce zengindir. O yüzden tarım arazileri de çok verimlidir. Ayrıca maden bakımından da zengin alanlardır.
=== Türkiyedeki volkanik dağlar ===
* ''[[Güneydoğu Anadolu göts Bölgesi|Güneydoğu Anadolu Bölgesi]]'' : Karacadağ
* ''[[Karadeniz Bölgesi]]'' : Köroğlu Dağları
* ''[[Akdeniz Bölgesi]]'' : Hassa Bölgesi (Hatay)
* ''[[Ege Bölgesi]]'' : Kula Tepeleri (En genç)
* ''[[Doğu Anadolu Bölgesi]]'' : [[Ağrı Dağı]], [[Tendürek Dağı]], [[Nemrut Dağı]], [[Süphan Dağı]]
* ''[[İç Anadolu Bölgesi]]'' : [[Erciyes]], Melendiz, [[Hasandağı]], [[Karadağ]], [[Karacadağ]].
=== Türkiye'deki dağların dağılışı ===
==== Kuzey Anadolu Dağları ====
Karadeniz kıyısı boyunca uzanan sıradağların kapladığı alana Kuzey Anadolu Dağları denir. Doğuda Rize Dağları ([[Kaçkar Dağı]] 3937 m) ortada Canik dağları, batıda İsfendiyar Dağları vardır. 2. sırada yine doğudan, Mescid, Kop, Ilgaz ve Köroğlu dağları bulunur. Alp-Himalaya sisteminin kuzey kanadını oluşturur. [[Kocaeli Yarımadası]]ndan [[Gürcistan]]'a kadar uzanır. Bu uzanış boyunca dağlar Batı Karadeniz’de yükselir Orta Karadeniz'de 1000 m'lere alçalır Doğu Karadeniz’de ise tekrar yükselerek 3000 m'nin üstüne çıkar.
Kuzey Anadolu Dağları kıyıya paralel uzanırlar. Bu yüzden bol yağış alan kıyı kesimde fındık, çay gibi mono kültür ürünler yetiştirilir. Ayrıca ormanlarında sık olmasını sağlar.
==== Toros Dağları ====
Alp sisteminin güney koludur. [[Toros Dağları]] da denir. [[Girit]] ve [[Rodos]] Adalarından başlar [[İran]]’a kadar uzanır. Batı, Orta ve Güneydoğu Toroslar olarak üç bölüme ayrılırlar. Batı Toroslar [[Antalya Körfezi]]'nin iki yanında uzanırlar. [[Göller Bölgesi]]'ni içine alırlar. Orta Toroslar ise Adana yöresini batı, kuzey ve doğudan çevirirler. Güneydoğu Toroslar da [[İskenderun Körfezi]]'nden başlar bir yay çizerek [[Van Gölü]]'nün güneyinden [[Hakkari]]'ye ulaşırlar. Bu dağlar özellikle [[Taşeli Yarımadası]] karstik arazilerden oluşmuştur. Bir sürü karstik şekle rastlanır.
==== Batı Anadolu Dağları ====
Kıyılarda ve iç batı kısımda olarak iki bölümde ele alabiliriz. [[Madra Dağları]], [[Yunt Dağları]], [[Aydın Dağları]], [[Menteşe Dağları]] kıyıda, [[Türkmen Dağları]] ve [[Emir Dağ]], [[Murat Dağ]] iç kısımlardadır. Marmara Bölgesi'nde dağlar azdır. Daha çok verimli ovalar vardır. [[Kaz Dağı]], [[Uludağ]], [[Yıldız Dağları]] ve [[Tekirdağ]] en bilinenleridir.
Kırıklı yapıda olduklarından [[horst]]lar şeklinde oluşmuşlardır. Aralarında ise [[Graben]]ler yani çöküntü ovaları uzanır. Denize dik uzandıkları için;
* İç kısımlara ulaşımı zorlaştırmazlar.
* Kıyıların çok girintili çıkıntılı olmasını sağlamıştır.
* İklimin iç kısımlara kadar girebilmesini sağlamış. Bu da tarımı olumlu etkilemiştir.
====İç Anadolu Dağları====
İç kısımlar daha çok yüksek yaylalarla çevrilidir. Burada tek dağlar, volkanlar ve yüksek ovalar vardır.
Elmadağ, Akdağlar, Tecer, [[Erciyas]], [[Karacadağ]], en belli başlılarıdır. Cihanbeyli, Bozok, Obruk, Uzunyayla İç Anadolu'nun büyük platolarıdır.
==== Doğu Anadolu Dağları ====
Burası Türkiye'nin en yüksek ve engebeli bölgesidir. ortalama yükseklik 2000 metreyi geçer. Tekdağlar, sıradağlar, sönmüş volkanlar ve yüksek ovalar vardır.
[[Munzur Dağları]], [[Palandöken Dağları]], [[Bingöl Dağları]], [[Allahüekber]] Dağları, Erzurum-Kars platosu bölgeyi kaplar. Türkiye'nin en yüksek dağı olan [[Ağrı Dağı]] ve Küçük Ağrı buradadır. Yükseklikleri 5137-5165 metreyi bulur. Tendürek, [[Süphan Dağı]], [[Nemrut Dağı]] ünlü sönmüş volkanlardır.
==Dağların Ekonomiye Etkileri==
| 