Emevîler devrinde Aleviler: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k Cobija, Emevîler devrinde Alevîler sayfasını Emevîler devrinde Aleviler sayfasına taşıdı |
k ufak düzenlemeler |
||
1. satır:
'''Emevîler devrinde Alevîler'''<ref>[[Yaşar Nuri Öztürk|Öztürk, Yaşar Nuri]], ''[[Ebu Hanife|İmâm-ı Â’zam]] Savunması,
{{ana|Emevîler}}
== Muâviye’nin Ali bin Ebâ Tâlib Mûrtezâ’ya karşı husumetinin nedenleri<ref>[[Yaşar Nuri Öztürk|Öztürk, Yaşar Nuri]], ''[[Ebu Hanife|İmâm-ı Â’zam]] Savunması,
[[Hazreti Muhammed]]’in komutasındaki Müslüman kuvvetlerin [[Bedir Savaşı]]’nda bin kişilik Mekkeli müşrikler ordusunun başkumandanı olan [[I. Muaviye|Muaviye]]’nin babası Ebû Süfyân’a karşı kazanmış oldukları zafer büyük itibar kaybına uğrayan ''“[[Emevî]]”'' soyunun hem ''“Süfyânî”'' hem de ''“Mervânî”'' kollarını son derece rahatsız etmişti. Ebû Süfyân’nın oğlu [[I. Muaviye|Muaviye]]’nin kardeşi ''“Hanzala”'' da bu savaşta [[Ali|Ali bin Ebâ Tâlib]] tarafından öldürülenler arasındaydı. Ayrıca, öldürülen yetmişi aşkın Mekkeli içerisinde yirmi tanesini [[Ali]] öldürmüştü. Bedir’de kin ve nefretleri üzerine çeken diğer iki önemli şâhsiyet “Hamza” ile “[[Ammar bin Yasir|Ammâr bin Yâsir]]” idi. Bu üç kıymetli şâhsiyet daha sonra ''Bedir müşrik ordusu başkumandanı Ebû Süfyan’nın karısı “Hint” ve oğlu “[[I. Muaviye|Muaviye]]”'' tarafından öldürülmüşlerdir.<ref>Belâzür, ''Ensâbû’l-Eşrâf,'' Sahife 344-369.</ref>
== Bâtınîlerin Türkistan’daki fa’aliyetleri ==
{{ana|Bâtınîler}}
Siyâsî hâdiselerin sevk ve tahrikiyle [[Emevî]] valilerinin zulmüne katlanamayarak isyân etmek zorunda kalan [[Türkler]], [[Şia|Şîʿa]]-i [[Bâtın]]’îyye dâîleri tarafından büyük bir meserretle karşılandılar. Said bin Amr’ûl Harşî’nin [[Horasan]] valiliği döneminde çıkan bir ihtilâl, şiî misyonerler tarafından emsalsiz bir fırsat olarak algılandı. [[Emevî]] hazinelerini dolduran haraçların tahsil edilmesi esnasında uygulanan mezâlim nedeniyle Said bin Abdülaziz’in [[Horasan]] mütesellimliğinden aşırı derecede mûzdarip olan [[Türkler]], artık ayaklanmaktan başka çare bulamadılar.
Bu hâdise üzerine [[Horasan]]’a dolan [[Şia|Şîʿa]]-i [[Bâtınîlik|Bâtın’îyye]] dâîleri, halkı [[Ehl-i Beyt]] nâmına isyana davete başladılar. Bu hâdiselerden haberdar olan [[Emevî]] valisi [[Türkler]] aleyhinde şiddetli bir takibat başlattı. [[Türkler]]’in [[Emevîler]]’e karşı kin ve husumetlerle dolu olduğunu ve yapılan davete sadık kalacaklarına dair tüm samimiyetleri ile söz verdiklerini de öğrendi. Neticede [[Horasan]]’a vali olarak tayin edilen “Esad bin ʿAbd Allâh Kisrî”, [[Şia|Şîʿa]]-i [[Bâtınîlik|Bâtın’îyye]] dâîlerini yakalatarak i’dam ettirdi. (H.106, M. 725). Bu sırada tam bir asırdan daha uzun süredir [[Türkler]]’in çıkardığı ihtilâl ve isyânlar ile uğraşmakta olan [[Emevîler]] de [[Türkler]]’e karşı aşırı kin ve garez duyguları beslemekteydiler. [[Abbâsîler]] adına hilâfeti ele geçirmeye uğraşan komitenin başkanı olan ''Muhammed bin Ali'' [[Horasan]]’a meşhur dâîlerden Süleyman bin Kesir’i dâvet etti. [[Türkistan]] ve [[Maveraünnehir|Maverâünnehir]] [[Türkler]]i tarafından derin bir samimiyetle benimsenen “Süleyman bin Kesir,” [[Fergana|Fergane]], [[Buhara|Buhâra]] ve [[Hazar Kağanlığı|Hazar]] hükümdarı ile [[Satuk Buğra Han|Buğra Han]]’dan [[Ehl-i Beyt]] nâmına biat aldı.
== Araplar tarafından uygulanan şiddetli baskılar ve İslâmlaştırma siyaseti ==
[[Soğdlar|Soğud]] hükümdarı olan “Gorek” ile akit edilen antlaşmada [[Zerdüşt]] [[mabed|mâbed]]lerinde ne kadar mukaddes eşya varsa teslim edilmesi şartı konulmuştu. Bu maddeye dayanarak [[Buhara]] ve [[Semerkand]] mâbedlerindeki eşyaların tamamı [[Araplar]]’a teslim edildi. [[İslâmiyet]]in talimatı aleyhine olan ve mukaddes tanınan her şey [[Araplar]] tarafından ateşe atılarak imha edildi. Hiçbir [[Mecusi|Mecûsi]]’nin silâh taşıma yetkisi bulunmamaktaydı. Uygulanmakta olan bu gibi baskılar nedeniyle [[Maveraünnehir|Maverâünnehir]] ve [[Türkistan]] şehirleri [[Emevî]] hükümetine karşı sonsuz kin ve husumet duyguları ile dolup taşmaktaydı. Nihâyetinde, bu zulme dayanamayan yerli halk [[Maveraünnehir
Araplar yeni feth edilen topraklar üzerinde yaşayan halkın arasından eski dinlerini terk ederek İslâma yeni girenleri [[ibâdet]]e teşvik etmek amacıyla içlerinden [[Cuma Namazı|Cuma Namazları]]na katılanlara [[Beytülmal|Beyt’ûl-Mal-i Müslimîn]]’den “2”şer dirhem ödeme yapmaktaydılar.<ref name="Zeydan">Jorji Zeydan, ''Medeniyet-i İslâm’îyye Tarihi,'' Zeki Magemez tercümesi.</ref> Ayrıca [[ibâdet]]in [[Farsça]] ifâ edilmesine müsaade edildiği gibi, namazda da tercümesine sadık kalınması şartıyla [[Kur'an-ı Kerîm]]’in herhangi bir lisanla okunmasına [[Ulema|Ulemâ]] da [[fetvâ]] vermişti.<ref>''Fetâvâ-yi Gıyasiye''.</ref><ref>[[Yaşar Nuri Öztürk|Öztürk, Yaşar Nuri]], ''[[Ebu Hanife|İmâm-ı Â’zam]] Savunması,
{{Ayrıca bakınız|Soğdlar|Kuteybe bin Müslim|Haccac bin Yusuf}}
17. satır:
{{Ayrıca bakınız|Şamanizm}}
== Emevî hâlifesi Ömer bin ʿAbd’ûl-Azîz’in Alevîler<ref>Ebû Zehre, ''[[Ebu Hanife|Ebû Hanîfe]],'' Sahife 73.</ref> lehine aldığı kararlar ==
Selefleri tarafından uygulanmakta olan siyâset-i zâlimaneye son vermekle meşhur olan, ve Emevî hâlifeleri içerisinde en âdil olanı olarak ta tanınan ''“[[Ömer bin Abdülaziz|Ömer bin ʿAbd’ûl-Azîz]]”'' iktidara geldiğinde yaptığı ilk iş [[Emevîler]] Hâlifeliği’nin kurucusu ''“[[Ebu Süfyan|
O zamana kadar [[Türkistan]]’da İslâm’a girmiş olan şehirlerden büyük büyük kütlelerin eski dinlerine avdet etmekte oldukları bu devirde Alevîler aleyhine Emevîler tarafınan sürdürülmekte olan takibât ve hakaretlerin yasaklanmasından sonra peygamberden rivayet edilen hadislerin yazılmasını gündeme getirmiş ve halktan haksız yere toplanmakta olan vergileri sahiplerine geri dağıttırmıştı. Çok faydalı sonuçlar doğuran bu kararların sıkı bir tâkipçisi olan halifenin tutumundan [[Emevî]] Hanedanı hiç te memnun kalmamıştı. Çünkü onların ellerinde ve kadınların boyunlarında ne kadar altın ve cevâhir varsa, Beyt’ûl-Mâl-i Müslimîn’in talan edilmesiyle alınan bu ziynet eşyalarının kişilerin zâti malları olmayıp hepsinin devlet hazinesine ait olduğunu, ve tamamının iade edilmesi gerektiğini söyleyen bu âdil hâlife de sonunda ''“[[Emevîler]]”'' tarafından zehirlenerek öldürülmüştür.<ref>Celâl’ed-Dîn-i Süyûtî, ''Tarih’ûl-Hulefâ,'' Sahife 88.</ref>
{{Ayrıca bakınız|Ömer bin Abdülaziz}}
|