Diyot: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok
Gressx (mesaj | katkılar)
Yazım hataları giderildi. (TDK referans alınmıştır.) p-tipi ve n-tipi maddelerin doğru yazımı yapıldı.
36. satır:
Bakır oksit (CuO) ve selenyumlu diyotlar bu gruba girmektedirler.
 
Bakır oksitli diyotlar ölçü aletleri ve telekominikasyontelekomünikasyon devreleri gibi küçük gerilim ve küçük güçle çalışan devrelerde, selenyum diyotlar ise birkaç kilowatt 'a kadar çıkan güçlü devrelerde kullanılır
 
=== Yarı İletken Diyotlar ===
Yarı iletken diyotları, p-tipi ve n -tipi germanyum veya silisyum yarı iletken kristallerinin bazı işlemler uygulanarak bir araya getirilmesiyle elde edilen diyotlardır. Hem elektrikte hem de elektronikte kullanılmaktadır. tipik bir örnek olarak kuvvetli akımda kullanılan bir silikon diyot verilmiştir. p -tipinde delikler çoğunluk taşıyıcısı, elektronlar azınlık taşıyıcısıdır. Tersi olarak da , p -tipinde serbest elektronlar azınlık taşıyıcı, n -tipinde delikler azınlık taşıyıcısıdır.
 
== Yapıları ==
=== Kristal Diyot ===
Nokta temaslı diyot elektronik alanında ilk kullanılan diyottur. 1900-1940 tarihleri arasında özellikle radyo alanında kullanılan galenli ve pritli detektörler kristal diyotların ilk örnekleridir.galen Galen veya prit kristali üzerinde gezdirilen ince fosfor-bronz tel ile değişik istasyonlar bulunabiliyordu. Günlük hayatta bunlara, kristal detektör veya diğer adıyla kristal diyot denmiştir.nokta Nokta temaslı germanyum veya silikon diyotlar geliştirilmiştir.
 
[[Germanyum]] veya [[silisyum]] nokta temaslı diyodun esası; 0.,5 mm çapında ve 0.,2 mm kalınlığındaki N n-tipi kristal parçacığı ile "fosfor-bronz" veya "berilyum bakır" bir telin temasını sağlamaktan ibarettir.
 
Bu tür diyotta, N n-tipi kristale noktasal olarak büyük bir pozitif gerilim uygulanır. Pozitif gerilim temas noktasındaki bir kısım kovalan bağı kırarak elektronları alır. Böylece, çok küçük çapta bir P p-tipi kristal ve dolayısıyla da PN diyot oluşur. Bu oluşum şekil 3.12 (b) 'de gösterilmiştir.
 
Bugün nokta temaslı diyotların yerini her ne kadar jonksiyon diyotlar almış ise de, yine de elektrotları arasındaki kapasitenin çok küçük olması nedeniyle yüksek frekanslı devrelerde kullanılma alanları bulunmaktadır. Ters yön dayanma gerilimleri düşük olup dikkatli kullanılması gerekir.
58. satır:
=== Zener diyot ===
 
Voltajın sabitlenmesine yarayan bir diotturdiyottur. Devreye ters polarize edilir. Mesela 5,6V6 V değerinde bir zenerin uçlarında (ters polarizasyon) 10 V'luk gerilim oluşursa 4,4 Voltu üzerinden geçirir. Uçlarından 5,6 V alınabilir.
{{ana|Zener diyot}}
 
73. satır:
Tünel diyot A-B bölgesinde çalıştırılarak negatif direnç özelliğinden yararlanılır.
 
Tünel Diyodundiyodun üstünlükleri:
* Çok yüksek frekansta çalışabilir.
* Güç sarfiyatı çok düşüktür. 1mW 'ı geçmemektedir.
 
Tünel Diyodundiyodun dezavantajları:
* Stabil değildir. Negatif dirençli olması nedeniyle kontrolü zordur.
* Arzu edilmeyen işaretlere de kaynaklık yapmaktadır.
83. satır:
==== Tünel Diyodun kullanım alanları ====
 
Yükselteç Olarakolarak: Tünel diyot, negatif [[direnç|direnci]] nedeniyle, uygun bir bağlantı devresinde kaynaktan çekilen akımı arttırmakta, dolayısıyla bu akımın harcandığı devredeki gücün yükselmesini sağlamaktadır.
 
[[Osilatör]] Olarakolarak: Tünel diyotlardan MHz (10<sup>6</sup> [[Hz]]) mertebesinde osilatör olarak yararlanılabilmektedir. Bir tünel diyot ile [[osilasyon]] sağlayabilmek için negatif [[direnç|direncinin]] diğer [[rezonans]] elemanlarının pozitif direncinden daha büyük olması gerekir. Tünel diyoda seri bir rezonans devresi bağlanabilecektir. Tünel diyodun negatif direnci - R=80 Ohm olsun. Rezonans devresinin direnci 80 Ohm 'dan küçük ise tünel diyot bu devrenin dengesini bozacağından osilasyon doğacaktır.
 
Anahtar Olarak: Tünel diyodun önemli fonksiyonlarından biri de elektronik beyinlerde multivibratörlerde, gecikmeli osilatörlerde, flip-flop devrelerinde ve benzeri elektronik sistemlerde anahtar görevi yapar
 
=== Işık Yayan Diyot (Led[[LED]]) ===
 
Işık yayan diyotlar, doğru yönde gerilim uygulandığı zaman ışıyan, diğer bir deyimle elektriksel enerjiyi ışık enerjisi haline dönüştüren özel katkı maddeli PN diyotlardır.
96. satır:
 
Özellikleri
* Çalışma gerilimi 1.,5 - 2.5V,5 V arasındadır. (Kataloğunda belirtilmiştir.)
* Çalışma akımı 10 -20mA 20 mA arasındadır. (Kataloğunda belirtilmiştir.)
* Uzun ömürlüdür. (ortalama 100.000 - 200.000 saat)
* Darbeye ve titreşime karşı dayanıklıdır.
105. satır:
* Işık yayan diyotların gövdeleri tamamen plastikten yapıldığı gibi, ışık çıkan kısmı optik mercek, diğer kısımları metal olarak ta yapılır.
 
Bir [[LED]] 'in üretimi sırasında kullanılan değişik katkı maddesine göre verdiği ışığın rengi değişmektedir.
 
Katkı maddesinin cinsine göre şu ışıklar oluşur:
118. satır:
Bu hal etkinlik eğrisi olarak gösterilmiştir. Bazı hallerde fazla ısınmayı önlemek için bir soğutucu üzerine monte edilir.
 
Ayrıca LED 'in aşırı ısınmasına yol açmamak için kataloğunda belirtilen akımı aşmamak gerekir. Bunun için gösterilmiş olduğu gibi devresine seri olarak bir R direnci konur. Bu direncin büyüklüğü LED 'in dayanma gerilimi ile besleme kaynağı gerilimine göre hesaplanır.
 
Kirşof[[Kirchoff kanununakanunu]]<nowiki/>na göre: 9=I*R+2 'dir. I=0.05A,05 A olup
 
R=9-2/0.,05 = 7/0.,05 = 140 Ohm olarak bulunur.
 
140 Ohm 'luk standart direnç olmadığından en yakın standart üst direnci olan 150 Ohm 'luk direnç kullanılır.
 
 
132. satır:
Mikrodalga frekansları; uzay haberleşmesi, kıtalar arası televizyon yayını, radar, tıp, endüstri gibi çok geniş kullanım alanları vardır. Giga Hertz (GHz) mertebesindeki frekanslardır.
 
Mikro dalga diyotlarının ortak özelliği,; çokÇok yüksek frekanslarda dahi, yani devre akımının çok hızlı yön değiştirmesi durumunda da bir yönde küçük direnç gösterecek hıza sahip olmasıdır.
 
Mikrodalga bölgelerinde kullanılabilen başlıca diyotlar şunlardır:
139. satır:
Baritt (Schottky)(Şotki) diyotları
Ani toparlanmalı diyotlar
P-I-N diyotları.
 
==== Gunn Diyotları ====
146. satır:
Gunn diyodu bir osilatör elemanı olarak kullanılmaktadır.
 
Yapısı, N n-tipi Galliyum arsenid (GaAs) veya İndiyum fosfat (InP) 'den yapılacak ince çubukların kısa kısa kesilmesiyle elde edilir.
 
Gunn diyoda gerilim uygulandığında, gerilimin belirli bir değerinden sonra diyot belirli bir zaman için akım geçirip belirli bir zamanda kesimde kalmaktadır. Böylece bir osilasyon oluşmaktadır.
 
'''Örnek:''' 10 µm boyundaki bir gunn diyodunun osilasyon periyodu yaklaşık 0,1 nanosaniye tutar. Yani osilasyon frekansı 10GHz 'dir.
 
==== Impatt (Avalans) Diyot ====
Impatt veya avalanş (çığ) diyotlar, Gunngunn diyotlara göre daha güçlüdürler ve çalışma gerilimi daha büyüktür. Mikrodalga sistemlerinin osilatör ve güç katlarında yararlanılır.
 
1958 'de Read (Rid) tarafından geliştirilmiştir.Bu nedenle Read diyodu da denir. P+ - N - I - N+ veya N+ - P - I - P+ yapıya sahiptir. Ters polarmalı olarak çalışır.
 
Yapımında ana elemanlar olarak Slikon ve Galliyum arsenid (GaAs) kullanılır. Diyot içerisindeki P+ ve N+ tipi kristaller, içerisindeki katkı maddeleri normal haldekinden çok daha fazla olan P, ve N kristalleridir.
 
"I" tabakası ise iyonlaşmanın olmadığı bir bölgedir. Taşıyıcılar buradan sürüklenerek geçer ve etrafına enerji
 
==== Baritt (Schottky) Diyot ====
Baritt Diyotlardiyotlar 'da nokta temaslı diyotlar gibi metal ve yarı iletken kristalinin birleştirilmesi ile elde edilmektedir. Ancak bunlar jonksiyon diyot tipindedir. Değme düzeyi (jonksiyon) direnci çok küçük olduğundan doğru yön beslemesinde 0.25V,25 Volt'ta dahi kolaylıkla ve hızla iletim sağlamaktadır. Ters yöne doğru akan azınlık taşıyıcıları çok az olduğundan ters yön akımı küçüktür. Bu nedenle de gürültü seviyeleri düşük ve verimleri yüksektir.
 
Farklı iki ayrı gruptaki elemandan oluşması nedeniyle baritt diyotların dirençleri (lineer) değildir.
182. satır:
==== Büyük Güçlü Diyotlar ====
2W 'ın üzerindeki diyotlar Büyük Güçlü Diyotlar olarak tanımlanır.
Bu tür diyotlar, büyük değerli [[Doğru akım]]<nowiki/>a (DA, DC akımaya da sürekli akım) ihtiyaç duyulan galvano-plasti, ark kaynakları gibi devrelere ait doğrultuculardadoğrultucular da kullanılmaktadır.
 
== Dış bağlantılar ==
189. satır:
 
* [http://ledampul.blogspot.com Led Ampül | Işık Yayan Diyot]
 
* [http://www.ifexi.com/diyot-transist%C3%B6r-diren%C3%A7/index2.html Diyotlar ve Diyot Çeşitleri ile ilgili Makaleler]
 
* [http://www.regulator-redresor.com Çeşitli uygulama Alanları | Regulator - redresor]
 
* [http://www.robotiksistem.com/diyot_nedir_diyot_polarlama.html Diyotlar, Diyot Çeşitleri ve Kullanımları]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Diyot" sayfasından alınmıştır