Sarı Süleyman Paşa: Revizyonlar arasındaki fark

Boşnak asıllıdır.<ref name="uzunçarsılı">Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, (1954) ''Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım , XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar)'', Ankara: Türk Tarih Kurumu (Altıncı Baskı 2011 ISBN 978-975-16-0010) say.425-426</ref><ref name="yaşamyapıt">* Aslan, Adnan "Süleyman Paşa (Sarı)", (1999), ''Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi'', İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C.2 s.568 ISBN 975-08-0072-9</ref><ref name="sicılliosmani">Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), ''Sicill-i Osmani'', İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları ISBN 975-333-0383 C.III s.69 [http://archive.org/details/sicılliosmani01sruoft]</ref> Doğum yeri Hersek sancağında Prepölye kasabasıdır. Boşnak Süleyman Paşa olarak da bilinir. Vakfiyede babasının adı Mürüvvet'tir. Saraya alınıp Helvacılar Ocağında yetiştirildi. Sonra padişah müsahibi Dilsiz Tavşan Ağa'nın hizmetinde bulunup kethudaşı oldu. Takiben kapıcıbaşı' Eylül 1669'da çavuşbaşı, 1672'de sedaret kethudaşı, 1676'da büyük imrahor oldu. Bu görevde iken [[Mekke]]'ye Kabe'yi tamirle görevle gönderildi.<ref name="sicılliosmani"/>

Daha sonra sadrazam [[Fazıl Ahmed Paşa]]'nın kethudalığına getirildi. Yine büyük imrahor görevi almıştı. [[Viyana Kuşatması]] ve bozgunundan sonra kızlar ağası "Yusuf Ağa" ve sedaret kaymakamı [[Kara İbrahim Paşa]] ile birlikte olup Sultan [[IV. Mehmed]]'den sadrazam [[Merzifonlu Kara Mustafa Paşa]]'nın azledilmesi ve katledilmesi için bir hatt-ı humayun alıp [[Merzifonlu Kara Mustafa Paşa]]'nın 25 Aralık 1683'de Belgrad'da azil edilip idam edilmesine neden oldular. Yeni sadrazam [[Bayburtlu Kara İbrahim Paşa]] oldu. Sari Süleyman Pasa ise 1684'de ikinci vezir rütbesi verilip Lehistan cephesinde ordu seraskeri oldu. Bu cephede [[III. Jan Sobieski]]'nin komutasındaki Lehistan orduları ile yapılan çarpışmaları kazandı. Başarılı askeri komutan olarak isim yaptı. Sadrazam Bayburtlu Kara İbrahim Paşa ise cepheye gitmeden İstanbul'daki rakiplerini ortadan kaldırtarak (örneğin Melek İbrahim Paşa) sedaretini sürmekte ise de kudretli askeri komutan ünü olan "Sarı Süleyman Paşa"'yı elimine etmeyi başaramadı. Sonunda Bayburtlu Kara İbrahim Paşa padişahın gayet kâti emrine uymayarak hastalık bahanesi ile cepheye gitmekten kaçınınca 18 Aralık 1685'de sadrazamlıktan azledildi ve Sarı Süleyman Paşa'ya sadrazam ve serdar-ı ekrem görevleri verildi.<ref name="yaşamyapıt"/>

Sarı Süleyman Paşa 1686'da yazında Avusturya üzerine sefere çıktı. Fakat bu sefer gayet başarısız oldu. [[Lorrain Dükü V. Karl]] komutasındaki Kutsal ittifak kuvvetlerinin Osmanlı hakimiyetindeki [[Budin Kuşatması (1686)|Budin Kuşatması]]'nı kaldırmak için yaptığı birkaç askeri taaruztaarruz sonuç vermedi ve Avusturyalıların üç buçuk aylık kuşatmasindakuşatmasında 18 taaruzutaarruzu püskürtülmekle beraber sonunda 2 Eylül 1686'de Budin düştü. Avusturya orduları o yıl [[Samaturna]], [[PecuyPécs|Peçuy]], [[Kaposvár]], [[Siklos]] kalelerini de ellerine geçirdiler. 1686-87 kişini Sarı Süleyman Paşa ordu ile Belgrad kışlağında geçirdi. Ertesi yıl Avusturyalıların [[Osijek]] üzerine yaptıkları saldırısınisaldırısını önledi. Fakat Avusturya ordusu sonunda bir köprübaşı kurarak [[Drava]] Nehrini geçmeyi başardı ve Mohaç yerleşkesinin 24&nbsp; km güneybatısında [[Sıklós]]Siklós kalesi önünde 5 Eylül 1687'de yapılan [[Mohaç Muharebesi (1687)|İkinci Mohaç Muharebesi]] adı verilen muharebede komutası altındaki Osmanlı ordusu büyük bir hezimete uğradı. Osmanlı ordusu bu muharebede 10.500 kadar zayiat verdi. Sarı Süleyman Paşa morali bozulan orduyu [[Eğri]] kalesine destek vermek için harekete geçme emri vermesi ordunun askerlerini gayet rahatsız etti.<ref name="yaşamyapıt"/>

Ordu Varadin ordugahında Sadrazam ve serdar-ı ekrem Sarı Süleyman Paşa'ya karşı ayaklandı. Sarı Süleyman Paşa askerler tarafından öldürüleceğinden korkarak, sancağı-i şerifi alıp cepheden gizlice kaçtı. Yanında Yeniçeri Ağası [[Tekirdağlı Bekri Mustafa Paşa|Bekri Mustafa Paşa]] ile defterdar Seyyid Mustafa Paşa ile birlikte [[Belgrad]]'a geldi. Sonra [[Rusçuk]] üzerinden 18 Eylül 1687'de İstanbul'a geldi. Bu asker ayaklanmasına elebaşılık yapanlar arasında Yeğen Osman Paşa ve Halep Valisi olan [[Abaza Sivayuş Paşa]]'da bulunmaktaydı. Sarı Süleyman Paşa'nın kaçtığı anlaşılınca ayaklanmayı idare eden askerler toplanıp kendilerinden olduğunu bildikleri Abaza Sıvayus Paşa'yı serdar ve "Sadrazam" olarak seçtiler. Orduda disiplin kalmamıştı ve ordunun serdar ve Sadrazam seçtiği Abaza Sivayuş Paşa orduyu disiplin altına alamadı ve ordu bir keşmekeş içinde cepheden ayrılıp İstanbul'a dönmeye başladı. Asilerin elebaşıları olan sipahilerden Küçük Mehmed, Mülazımbaşı Ahmed, Kethuda-yeri Çolak Hüseyin, Ebu Yusufoğlu Hamza, Baltacı Kürt Hüseyin ve levent bölükbaşıları, güya komutan olacak, Abaza Sivayuş Paşa'yı istedikleri gibi idare etmekteydiler. İsyancı ordu bir keşmekeş halinde Balkanlardan Edirne'ye geri dönmeye koyuldu. İstanbul'da padişah IV. Mehmed asi ordunun kendini tahttan indirebileceği endişeleri içine girdi.<ref name="sakaoğlu">Sakaoğlu, Necdet (1999), ''Bu Mülkün Sultanları'', İstanbul:Oğlak say. 286</ref>