Vikipedi

Vikipedi:Güvenilir kaynaklar: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Nanahuatl (mesaj | katkılar)
Devriyeler
539.356 değişiklik
k 85.110.97.99 tarafından yapılan değişiklikler geri alınarak, Addbot tarafından değiştirilmiş önceki sürüm geri getirildi.
Abuk SABUK (mesaj | katkılar)
Devriyeler
33.126 değişiklik
71. satır:
== Kaynak materyallerinin çeşitleri ==
{{main|VP:ÖAYV}}
Kaynaklar, yazım sırasına göre üç grupta (ana, ikinci el, üçüncü el) ve nötrlüğüne göre üç grupta (birincil, ikincil, üçüncül) ele alınırlar. Vikipedi'de maddeler -bilgilerin doğruluğunu kontrol etmesi ile meşhur- '''birden fazla üçüncül kaynağa''' dayandırılmalıdır. Burada birincil ve ikincil kişiler olayın veya konunun taraflarını, üçüncül kişiler ise tartışmanın tarafı olmayan kaynakları belirtir.
Vikipedi'de kullanılabilecek üç tür kaynak vardır:
 
* '''Ana kaynaklar''' — Herhangi bir konu hakkında, doğrudan katılımcılar veya gözlemciler tarafından yazılan birinci el belgelerdir. Ana kaynaklara örnek olarak raporlar, mektuplar, tanıklıklar, özgeçmişler, yetkili kurumlarca yayımlanmış istatistikler ve mahkeme tutanakları verilebilir. "Birincil" ana kaynaklara örnek olarak [[otobiyografi]]ler veya siyasetçilerin hedeflerini anlattıkları kampanya broşürleri örnek verilebilir. "Üçüncül" ana kaynaklara örnek olarak ise bir gazetecinin olayı duyurmak dışında ilgisinin/çıkarının olmadığı bir konuda yazdığı haberler örnek verilebilir.
* '''[[Birincil kaynak]]''' — Olayların belirli bir haline ilişkin doğrudan kanıtlar sunan bir belge veya kişi olup yazılan konuya çok yakın bir kaynaktır. Terim asıl itibarıyla, belli bir olayın gözlemcisi veya o olayda yer alan bir kişi tarafından yazılmış bir belgeye işaret eder. Birincil kaynaklar; raporlar, mektuplar, tanıkların açıklamaları, özgeçmişler, yetkili kurumlarca yayımlanmış istatistikler, ve mahkeme tutanaklarıdır. Deneyimli kişiler çoğunlukla, pek çok farklı birincil kaynaktan yararlanırlar ve böylece bu kaynaklar da birbirleriyle karşılaştırılmış olur. Dolayısıyla, birincil kaynaklar; yorum, değerlendirme, sonuç çıkarma, veya onaylama gerektirir, ki bunların herbiri genellikle [[VP:ÖAY|orijinal araştırma]] içerir. Vikipedi'deki maddelerde, güvenilir bir kaynak tarafından yayımlanmış olmak koşuluyla ve yalnızca konu hakkında tanımlayıcı bilgi vermek üzere birincil kaynaklar kullanılabilir. Diğer her türlü yorumsal iddialar için ikincil kaynaklar kullanılmalıdır. ▼
 
▲*:Ana '''[[Birincil kaynak]]''' —kaynaklar Olaylarınolayların belirli bir haline ilişkin doğrudan kanıtlar sunan bir belge veya kişi olup yazılan konuya çok yakın bir kaynaktıryakındır. Terim asıl itibarıyla, belli bir olayın gözlemcisi veya o olayda yer alan bir kişi tarafından yazılmış bir belgeye işaret eder. Birincil kaynaklar; raporlar, mektuplar, tanıkların açıklamaları, özgeçmişler, yetkili kurumlarca yayımlanmış istatistikler, ve mahkeme tutanaklarıdır. Deneyimli kişiler çoğunlukla, pek çok farklı birincil kaynaktan yararlanırlar ve böylece bu kaynaklar da birbirleriyle karşılaştırılmış olur. Dolayısıyla, birincilana kaynaklar; yorum, değerlendirme, sonuç çıkarma, veya onaylama gerektirir, ki bunların herbiri genellikle [[VP:ÖAY|orijinal araştırma]] içerir. Vikipedi'deki maddelerde, güvenilir bir kaynak tarafından yayımlanmış olmak koşuluyla ve yalnızca konu hakkında tanımlayıcı bilgi vermek üzere birincilana kaynaklar kullanılabilir. Diğer her türlü yorumsal iddialar için ikincilikinci el kaynaklar kullanılmalıdır.
* '''[[İkincil kaynak]]''' — Birincil kaynakların, bir sonuca varmak üzere bilinçli ve deneyimli yorumu, değerlendirilmesi, sonuç çıkarılması, veya onaylanmasıdır. Vikipedi maddeleri genellikle güvenilir ikincil kaynaklara dayanmalıdır.
 
* '''İkinci el kaynaklar''' — Ana kaynaklar tarafından verilen bilgilerin özetini veya bir sonuca varmak üzere bilinçli ve deneyimli yorumunu, değerlendirilmesini, sonuç çıkarılmasını veya onayını içerir. Örneğin gazete kaynaklı çeşitli bilgilerin analiz edildiği [[kurgusal olmayan]] bir kitap, ikinci el kaynak sayılır. Birincil ve ikincil kişiler tarafından yazılmış ikinci el kaynaklarda bazen bilgiler ve bazı detaylar kasıtlı olarak abartılmış veya ihmal edilmiş olabilir. Bu nedenle üçüncül kişiler tarafından yazılmış ikinci el kaynaklar pek çok konuda en güvenilir kaynak kabul edilirler.
* '''[[Üçüncül kaynak]]''' — Genel ansiklopedilerde olduğu gibi, ikincil kaynaklardan süzülmüş olan özetlenmiş materyaldir. Bu kaynaklar genellikle konuyu yeterince kapsamaktan uzak olup bol miktarda farklı görüşler barındırır. Çoğunlukla alternatif yorumları değerlendirmeye almazlar. Üçüncül kaynaklar; isimler, doğru yazımlar, yerler, tarihler ve boyutlar için kullanılabilir. İkincil kaynaklara, üçüncül kaynaklara nazaran öncelik verilmelidir. ''Encyclopaedia Britannica'' ve benzeri ansiklopedilerdeki deneyimli kişilerin imzasını taşıyan maddeler güvenilir ikincil kaynak olarak kabul edilir. (İmzalanmamış ve "X." şeklinde imzalanmış maddeler, uzmanlarca yazılmamış olup daha az güvenilirdirler).▼
 
▲* '''[[ÜçüncülÜçüncü kaynak]]el kaynaklar''' — Genel ansiklopedilerdebilgi olduğuansiklopedileri gibi, ikincilana kaynaklardan veya ikinci el kaynaklardan süzülmüş olanve özetlenmiş materyaldirbilgilerin toplandığı kaynaklardır. Bu kaynaklar genellikle konuyu yeterince kapsamaktan uzak olup bol miktarda farklı görüşlergörüş barındırırbarındırabilir. Çoğunlukla alternatif yorumları değerlendirmeye almazlar. ÜçüncülÜçüncü el kaynaklar; isimler, doğru yazımlar, yerler, tarihler ve boyutlar için kullanılabilirgenellikle oldukça güvenilirdir. İkincilAncak ikinci el kaynaklara, üçüncülüçüncü el kaynaklara nazaran öncelik verilmelidir. ''[[Encyclopaedia Britannica]]'' ve benzeri ansiklopedilerdeki deneyimli kişilerin imzasını taşıyan maddeler güvenilir ikincilikinci el kaynak olarak kabul edilir. (İmzalanmamış veveya "X." şeklinde imzalanmış maddeler, ise uzmanlarca yazılmamış olupolabilir ve daha az güvenilirdirler)güvenilirdir. Vikipedi maddeleri de üçüncü el kaynaktır ve anonim olarak yazıldıkları için ve Vikipedi'de sistematik bir olgu kontrol mekanizması bulunmadığı için güvenilir değildir.
 
== Yaşayan insanların biyografileri ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Vikipedi:Güvenilir_kaynaklar" sayfasından alınmıştır