Cemiyet-i Müderrisin: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Sayfa içeriği '{{geçmiş birleştir|Cemiyet-i Müderrisin}}' ile değiştirildi |
Superyetkin (mesaj | katkılar) k Superyetkin Cemiyet-i Müderrisin sayfasını Teâlî-i İslâm Cemiyeti sayfasına taşıdı: Geçmiş birleştirme |
||
1. satır:
'''Cemiyet-i Müderrisîn''', 15 Şubat 1919'da dönemin önde gelen din ve öğretim üyeleri tarafından kurulmuş olan ilmî bir dernektir.
{{geçmiş birleştir|Cemiyet-i Müderrisin}}▼
== Kuruluş amacı ==
[[Medrese]]lerin hocaları, dînî ilimlerle ilgilenenler ve [[İslam|İslâmiyet]]’in yücelmesinin gereklerine inanmış gönüllülerden oluşan bu cemiyet, eğitim yöntemlerini uygulayarak [[Müslüman]]lara ilim ve İslâmiyet’i sevdirmeyi, öğrenmeye teşvik etmeyi, İslâmiyet konusunda yeterli bilgisi olan ve çağın ihtiyaçlarını bilip anlayabilecek derecede fen bilimleriyle uğraşan öğrenciler yetiştirmeyi ve onların maddî ihtiyaçlarını karşılamayı amaçlamıştır.<ref>[http://www.koprudergisi.com/index.asp?Bolum=EskiSayilar&Goster=Yazi&YaziNo=530 Kemâl Gurulkan, Köprü Dergisi, Güz 2000, 72.sayı]</ref>
== 26 Eylül 1919 tarihli beyannâmesi ==
Cemiyetin kuruluş amacında siyaset yapmak bulunmamakla beraber siyasi partilere üye olabilecekleri belirtilmişti. Ülke içerisinde gelişen olaylar sonucu cemiyetin kuruluş beyannâmesinde yer alan siyasetle uğraşmama kararına uyulmadı. [[İkdam]] Gazetesi'nin 26 Eylül 1919 beyannâmeli nüshasında [[Kuva-yi Milliye]]ciler aleyhinde ağır ifadeler ve hakaretler içeren bir bildiri yayınlanmıştı.<ref name="gökbilgin">{{Kitap kaynağı
| son = Gökbilgin
| ilk = Tayyip
| yazarurl = [[Tayyip Gökbilgin]]
| yardımcıyazarlar=
| yıl = 1919
| başlık =
| yayımcı= T.C. İş Bankası Kültür Yayınları
| yer=
| id =
|url=http://kitap.antoloji.com/milli-mucadele-baslarken-i-ii-mondros-mutarekesinden-sivas-kon-kitabi/
|alıntı=
}}
</ref><ref name="">{{Kitap kaynağı
| son = Güner
| ilk = Zekâi
| yazarurl =
| yardımcıyazarlar= Orhan Kabataş
| yıl = 1990
| başlık = Millî Mücâdele Dönemi Beyannâmeleri ve Basını
| yayımcı= T.C. İş Bankası Kültür Yayınları
| yer= Ankara
| id = Sayı: 33, s. 218-223
|url=
|alıntı=''Nitekim bu defa da Anadolu’da Mustafa Kemâl ve Kuvâ-yı Milliyye maskaraları Yunan askerlerinin önünden nâmerdâne bir surette kaçarken,'';
''kendinize ne hakla, ne yüzle, ne utanmazlıkla Kuvâ-i Milliye namını veriyorsunuz? … Utanmaz hâinler, artık yetişir, yakamızı bırakın: Cenâb-ı Hakk’ın gazap ve lâneti sizin üzerine olsun! '';
''Şimdi sulh imzalandı [[Kuvâ-yı Milliyye]] belâsının tevlit ettiği mecburiyetle gâlip devletlere karşı yeniden taahhüt altına girdik. Devletler şimdi bize: “Eğer Anadolu’da Kuvâ-yı Milliyye isyanını devam ettirir ve bastıramazsanız İstanbul’u da elinizden alacağız” diyorlar. Kuvâ-yı Milliyye eşkiyası ise İstanbul’u da elimizden çıkarmak ve memlekete son hizmet şeklinde son ihanetlerini de yapmak için çalışıyorlar.''
}}
</ref>
Cemiyet-i Müderrisîn'in siyaset yapmama kararı bu bildiri ile delinmişti. Siyaset sahnesinde adını duyurduğu ve bağlılık bildirgesi olarak nitelendirilen bu beyannâmeden sonra [[Said Nursî]] ve M. Tâhir Efendi gibi üyelerin de aralarında bulunduğu bazı üyeler istifa etmiştir.<ref>Mahfel, 1340 Ca., Sayı: 19</ref> Daha sonra Kasım 1919'da genel kurula giden cemiyet, adını Teâlî-i İslâm Cemiyeti olarak değiştirerek faaliyetlerini ağırlıklı olarak siyasal alanda sürdürmüştür.<ref>İkdam, 25 Teşrinisânî 1335, No: 8185</ref>
== Teâlî-i İslâm Cemiyeti dönemi ==
Din ve devlet ayrılığına taraftar olmadan bilimsel, ahlaki ve sosyal yollarla siyasi hayata etkide bulunmaya çalışmış, [[Hürriyet ve İtilaf Fırkası]]’nı desteklemiş ve Anadolu hareketine cephe almıştır. Merkezi [[İstanbul]]’da bulunan bu cemiyet Konya ve civarında yoğun faaliyet göstermiştir. Halifecilikte çare aramışlardır. Kuruluşunda Kel Kazım olarak bilinen Polatlı doğumlu kişi rol almıştır.[[Türk Kurtuluş Savaşı|Kurtuluş Savaşı]]'na karşıydı ve 1920 yılında "''Yunan ordusu halifenin ordusu sayılır. Hiç de zararlı bir topluluk değildir. Asıl kafası koparılacak mahlûkat Ankara’dadır''" bildirisini yayınladı.<ref>[http://www.yenicaggazetesi.com.tr/yeni/print.php?hit=10270&status=2 ''Onlar hep vardı!..''], Yeniçağ, 30.09.2009.</ref><ref>[http://www.haber3.com/bayramda-yakin-tarihimizi-animsiyalim--106199y.htm ''Bayram’da yakın tarihimizi anımsayalım…!''], haber3, 13 Kasım 2010.</ref>
== Kurucular Kurulu ==
* Fâtih Dersiamlarından Abdülfettah
* Fâtih Dersiamlarından [[Geyveli İbrâhim Hakkı]]
* Fâtih Dersiamlarından [[İskilipli Mehmed Âtıf Hoca|İskilipli Mehmed Âtıf]]
* Bâyezid Dersiamlarından [[Ermenekli Mustafa Safvet]]
== Yönetim Kurulu ==
* Başkan: Fâtih Dersiamlarından [[Mustafa Sabri Efendi]].
* Başkan Yardımcısı: Darü'l-Hilâfeti'l-İbtidâ-î Dâhil Medreseleri Umum Müdürü [[İskilipli Âtıf Hoca|İskilipli Mehmed Âtıf Efendi]].
* Genel Sekreter: Darü'l-Hilâfeti'l-Âliyye İbtidâ-î Dâhil Medreseleri Osmanlı Edebiyatı Müderrisi [[Ermenekli Mustafa Safvet Efendi]].
== Üyeler ==
* Darü'l-Hikmeti'l-İslâmiye â‘zasından Eşref Efendizâde Şevketî
* Darü'l-Hikmeti'l-İslâmiye â‘zasından [[Said Nursî]]
* Fâtih Dersiamlarından Düzceli Zâhid
* Darü'l-Hilâfeti'l-Aliyye Sahn Medreseleri Fıkıh Müderrislerinden Seydişehirli Hasan Fehmi
* Darü'l-Hilâfeti'l-Aliyye İbtidâ-i Dâhil Medreseleri Mantık Müderrisi Manisalı Mustafa
* Fatih Dersiamlarından Âsitâneli Hafız Abdullah
* Dersiamdan Sinoplu Mehmed Emin Efendi
Mustafa Sabri Efendi'nin [[Dâmat Mehmed Âdil Ferit Paşa|Dâmat Ferid]] kabinesinde [[şeyhülislâm]] olarak görev alması üzerine boşalan başkanlığa [[İskilipli Mehmed Âtıf Hoca|İskilipli Mehmed Âtıf]] seçilmiştir.
== Kaynakça ==
{{Kaynakça}}
<!-- Kategoriler -->
<!-- İntervikiler -->
[[Kategori:1919'da kurulan dernekler ve vakıflar]]
[[Kategori:Osmanlı İmparatorluğu'ndaki kuruluşlar]]
| |||