Hallaçlı, Şefaatli: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Didyma6609 (mesaj | katkılar) |
Didyma6609 (mesaj | katkılar) |
||
57. satır:
Halaçlarda, hanım eşine ismi ile hitap etmez ‘herif’ der. Erkekte hanımına ismi ile hitap etmez ona, ‘kız’ veya ‘hacı’ der. Geçmişte kayınvalideye ‘nene’ denirken şimdi ‘anne’ denilmektedir. Hanım veya eşi çocuklarını anne ve babaları kayınpeder ve kayınvalidelerinin
yanında sevmekten ar ederler. Uymayan kimselere ‘töresiz’ denir. İkaz edilirken bunlara ‘töreli ol’ denilir.
Yozgat Yemekleri Kapsamında Halaç Çorbaları;
Düurcuk Çorbası; Düurcuk bulgurun incesine verilen isimdir. Sabah çorbası olarak bilinir. Bu çorba ikram edilirken peynirli dürümde bulundurulur. Dürümde çömlek peyniri kullanılır. Bu çorba soğan ve salça tereyağında kavrularak yapılır.
Yarma Çorbası; yarmadan yapılır. Yaz aylarından yarma hazırlanır. Kış boyunca bir yenilen içilen bir çorba olup yoğurtlu yapılır.
Bulamaç Çorbası; az tüketilen bir çorba türüdür. Bu çorbanın hamuru yazdan erişte gibi kesilir hazırlanır. Bu çorbanın diğer adı katıklı kesme aşıdır. Bu çorbada süzmeyoğurt kullanılır.
Hamur Çorbası; bu çorba için soğan, salça, biber, maydanoz kullanılır. Kullanılacak biber yeşilbiber olmalıdır. Çorbanın hamuru sonbaharda erişte ile hazırlanır. Buna üçgen mantı denir. Et olarak tavuk eti kullanılır. Çorba haşlanan tavuk etinin suyunda
yapılır.
Ara Aşı veya Ara Çorbası; sohbet arasında ikram edildiği için bu ismi almıştır. Tavuk, hindi, kaz, güvercin gibi av etlerinde yapılır. Etin suyunda hazırlanır. Servis yapılırken haşlanmış et lif lif ayrılır ve çorba kâsesinin üzerine ekilir.
Halaç Türkleri ve Yozgat’ın genelinde yenilen diğer yemeklerden bulgur pilavı kavurma ile yapılır. Hazırlanırken boş siniye yufkalar serilir bunun için su, bulgur pilavı, domates birlikte yufkanın üzerine serilirler. Pişmiş pilav tenceresi bu hazırlığa ters çevrilir.
Banak yemeğidir banılarak elle yenilir. Üzerine tercihen kaz eti konulur.
Kavurma; bunun için et kuşbaşı şeklinde kesilir. İçerisine kuyruk yağı konularak pişirilir.
Omaç; diğer adı omaçlı dürümdür. Irgat yemeği, çoban yemeği olarak bilinir. Tipik bir bozkır medeniyeti yemeğidir. Pekmezli omaç eritilmiş pekmeze yufka ekmeği doğranılarak hazırlanır. Yumurtalı omaç, pekmezli omaça yumurta da ilave edilerek yapılır.
Bu omaca azık yemeği de denir.
Erişte; sonbaharda tereyağı ile hazırlanmış hamur kesilerek yapılır. Eylül Ekim aylarında hazırlanmış hamur halanılır, suyu süzülür, eritilmiş tereyağında kavrulur, üzerine çökelek (çökelek peyniri) gezdirilir. Erişte kesimi komşular arasında imece yöntemi ile yapılır
keza pekmez kaynatılması da imece ile yapılır.
Pekmez Çalması; pekmeze usulünce özel toprağının karıştırılması ile yapılır. Pekmez ekşisi pilavın yanında verilir. Pekmez sadece üzümden yapılır. Kahvaltıda pekmez tüketilince her sabah içerisine tereyağı da konulur. Bu karışıma ekmek banılarak yenilir. Akşamları pekmez ile turşu ve pekmez ile yoğurt pekmezin üzerine yoğurt dökülerek hazırlanır. Pekmez kışın kar ile de yenilir. Dişli kar; ilk kardan 15 gün kadar sonra yağan taneli kar üzerine dökülerek yenilir.
Yörenin tatlılarından sini tatlısı ünlüdür. Siniye haleler halinde bakla ve hamuru dizilir. İçerisine ceviz konulur. Sıkılmış hamur görünümündedir. Alt üst yapılır ve köz ateşinde tandıra konulur. Üzerine şerbet dökülür. Sıcak servis yapılır ve ayranla yenilir.
Mutfak eşyası olarak sahan (sahan), sini (tepsi), kevgir (süzgeç), elek (elek), gözer (kalbur), evreağaç (yufkayı çevirme ağacı), oklavı (oklavı), ekmek tahtası (yuvarlak veya dört köşe sofra), merdane (merdane), sini bezi (sini veya sofra bezi), helke (bakraç), çömlek (içerisine peynir konulan 1 – 1.5 metre derinlikte kap), toprak küp (turşu ve pekmez küpü), tereyağı çömleği (diğer çömlekler gibi bu da topraktan olur), tas (tas, ayran ve su için) Halaçlarda kurut ve kavut yok iken hedik vardır. Ayrıca et kurutmada vardır. Bu atlı bozkır medeniyetinin bir hatırasıdır.
Halaçlılarda diğer mutfak malzemeleri büyük küpeli (kazan), küçük küpeli (kazan) cenaze suyu büyük küpelide kaynatılır. Bu kazanda gerektiğinde sadece bulgur kaynatılır. Bu kazan başka bir amaçla kesinlikle kullanılmaz. Büyük ilan (leğen) bunda sadece pekmez kaynatılır. Küçük ilan (leğen) bunda ise hamur yoğrulur. Kara kazan ile büyük kazan kastedilir. Büyük ve küçük tencereler, ibrik, el – leğen (abdest leğeni) saplı (büyük kulplu kepçe üzüm için kullanılır.) kevgi, helva tabağı buna ilenger de denir. Kirpikli (bakır kapaklı
sahan) kulplu tava büyük ve küçük tavalar sayılabilir.
Kabak çiçeğinde yapılan dolması civar köylerde bilinmeyen ayrı bir lezzettir. Şemşamer kökünden yapılan araba ise başka bir güzelliktir. Bir de Kabak borusuyla közde kızaran mısırlara üfleme yaz mevsimi köy çocuklarının en önemli aktivesiydi.
| |||