İzmiroğlu Cüneyd Bey: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Nanahuatl (mesaj | katkılar)
k iç bağ. dz.
2. satır:
 
==Aydınoğulları Beyliğini ele geçirmesi==
[[1402]] [[Ankara Savaşı]]'nda [[I. Bayezid|Yıldırım Bayezid]]’in [[Timur]]’a mağlup ve esir düşmesinden sonra Aydınoğlu Beyliği tekrar canlanmıştır. Aydınoğlu hanedanının başında bulunan [[İsa Bey]] ölmüş bulunduğundan, beyliğin başına Timur Han'ın emriyle, İsa Bey'in oğlu [[Aydınoğlu Musa Bey]] geçti. Musa Bey'in de ertesi yıl vefatı üzerine, [[1403]]'de yerine [[Aydınoğlu II. Umur Bey]] geçti. Fakat, [[Aydınoğlu İbrahim Bahadır Bey]]'in oğlu ve o sırada Timur tarafından [[Cenevizliler]]den tamamen alınmış bulunan [[İzmir]]'in valisi olan Cüneyd Bey buna karşı çıkarak, saltanat iddiasında bulundu. II. Umur Bey'in üzerine yürüyerek payitahtı [[Ayasluğ]]’u ([[Selçuk, İzmir|Selçuk]]) zapteden Cüneyd Bey, Umur’un [[1405]]’te1405’te ölümüyle de, Aydınoğlu topraklarına tek başına hakim oldu ve bu hakimiyetini aralıklarla [[1425]]’e1425’e kadar sürdürdü.
 
[[1402]] [[Ankara Savaşı]]'nda [[I. Bayezid|Yıldırım Bayezid]]’in [[Timur]]’a mağlup ve esir düşmesinden sonra Aydınoğlu Beyliği tekrar canlanmıştır. Aydınoğlu hanedanının başında bulunan [[İsa Bey]] ölmüş bulunduğundan, beyliğin başına Timur Han'ın emriyle, İsa Bey'in oğlu [[Aydınoğlu Musa Bey]] geçti. Musa Bey'in de ertesi yıl vefatı üzerine, [[1403]]'de yerine [[Aydınoğlu II. Umur Bey]] geçti. Fakat, [[Aydınoğlu İbrahim Bahadır Bey]]'in oğlu ve o sırada Timur tarafından [[Cenevizliler]]den tamamen alınmış bulunan [[İzmir]]'in valisi olan Cüneyd Bey buna karşı çıkarak, saltanat iddiasında bulundu. II. Umur Bey'in üzerine yürüyerek payitahtı [[Ayasluğ]]’u ([[Selçuk, İzmir|Selçuk]]) zapteden Cüneyd Bey, Umur’un [[1405]]’te ölümüyle de, Aydınoğlu topraklarına tek başına hakim oldu ve bu hakimiyetini aralıklarla [[1425]]’e kadar sürdürdü.
 
==Osmanlı Fetret Devri içindeki entrikaları==
Satır 9 ⟶ 8:
Cüneyd Bey, konumunu sağlamlaştırmak için, Osmanoğlu hanedanı içinde Fetret Devri boyunca cereyan eden taht kavgalarına karıştı, ve her defasında şehzadelerden birini tutarak, zaman zaman kendisine müttefik bulmak veya mevcut ittifaklara katılmak yolunu tuttu. Birçok kereler başarısızlığa uğramasına rağmen, kendini bağışlatmayı bildi ve her seferinde yeni vazifeler almaya muvaffak oldu.
 
İzmiroğlu Cüneyd Bey'in Fetret Devri içinde karıştığı başlıca gaileler şunlardır: <br>
 
[[1404]] yılında I. Mehmed Çelebi'nin [[Bursa]]'ya girerek hükümdarlığını ilan etmesinden sonra [[Ulubat]]'ta yendiği kardeşi [[İsa Çelebi]], önce Bizans'a, sonra [[Edirne]]'deki diğer kardeş [[Süleyman Çelebi]]'ye, I. Mehmed'e ikinci defa yenilmesinden sonra da [[İsfendiyar Bey]]'e, üçüncü yenilgisinden sonra ise İzmiroğlu Cüneyd Bey'e sığınmıştı. Onun aracılığıyla [[Saruhanoğlu Beyliği|Saruhan]] ve [[Menteşeoğlu Beyliği|Menteşe]] Beyleriyle anlaşarak talihini bir kere daha denemek istedi, ancak yine mağlup oldu ve bu defa [[Karamanoğlu Beyliği]]'ne iltihak etti. Ancak bir süre sonra yakalanarak ortadan kaldırıldı.
 
[[Anadolu]]'da yalnız kalarak kuvvetlenen I. Mehmed'in bu kez karşısına çıkan Edirne'deki kardeşi Süleyman Çelebi'nin hakimiyetini İzmiroğlu Cüneyd Bey ve [[Menteşeoğlu İlyas Bey]] kabul ettiler. Ancak I. Mehmed'in diğer kardeşi [[Musa Çelebi]]'yi [[Rumeli]]'ye göndermesiyle geri çekilmek zorunda kalan Süleyman Çelebi, Musa Çelebi'nin bir baskını ile ortadan kaldırıldı. <br>
 
Süleyman Çelebi'yi bertaraf eden Musa Çelebi Edirne’de bu kez kendi hükümdarlığını ilan edince İzmiroğlu Cüneyd Bey bu defa da onun tarafına geçti. Musa Çelebi I. Mehmed'in Anadolu’da kuvvetli olduğunu bildiği için daha ziyade Bizans'la meşgul oldu ve [[İstanbul]]'u bir kez kuşattı. Bu arada sonradan büyük bir isyan çıkaracak [[Şeyh Bedreddin]]’i kazasker yaparak, nüfuzunu artıracağı bir mevki edinmesini sağladı. Bizans İmparatoru'nun Musa Çelebi'ye karşı yardım istemesiyle I. Mehmed [[1411]]’de1411’de [[İnceğiz]] mevkiinde kardeşi ile savaşa girişti ve kaybetti. Gemilerle Anadolu tarafına geçerek yaralı bir halde Bursa’ya geldi. Bir yıl sonra Musa Çelebi’yle yaptığı ikinci savaşta da yenildi. Musa Çelebi’nin sert yönetiminin ahaliyi I. Mehmed tarafına meylettirmesiyle I. Mehmed kardeşine karşı üçüncü defa Rumeli’ye geçti. Kendisine katılan [[Sırp]] despotu ve bazı ümera ile birlikte, [[Tuna]]’ya çekilmekte olan Musa Çelebi üzerine yürüyen I. Mehmed, [[Çamurlu Derbend]] mevkiinde meydana gelen savaşta Musa Çelebi’yi nihayet yendi. Musa Çelebi, yaralı olarak kaçarken yakalanıp boğduruldu ve Bursa’ya nakledilip, babasının türbesine defnedildi. İzmiroğlu Cüneyd Bey ise [[Ohri]]'ye sürüldü.
 
Ancak İzmiroğlu Cüneyd Bey kısa süre sonra Ohri’den kaçarak [[Aydın]]’a geldi ve Ayasluğ’u (Selçuk) kuşatarak şehri aldı ve sancakbeyini öldürttü. I. Mehmed, Anadolu’ya dönünce önce Cüneyd Bey üzerine yürüyüp, [[Çandarlı (1.) İbrahim Paşa]] eliyle [[Menemen]], [[Kayacık]] ve [[Nif]] kalelerini aldı.
Satır 21 ⟶ 20:
Bu arada [[İzmir]] de temelli olarak Osmanlı Devleti idaresine alındı. İzmiroğlu Cüneyd Bey'in sürekli istikrarsızlık unsuru oluşturması, ailesinin ve kuvvetlerinin içinde bulunduğu [[Kadifekale]] kuşatmasını uluslararası bir olay haline getirmişti. [[Rodos]], [[Midilli]] ve [[Sakız]] [[Hıristiyan]] donanmaları ile [[Menteşe Beyliği]] donanması da Osmanlılarla işbirliği yaparak İzmir'in zaptında rol oynadılar. [[Rodos Şövalyeleri]] yardımları karşılığında Timur tarafından yıktırılan İzmir [[Okkale]]'yi yeniden inşa etme talebinde bulundular. <ref>Avrupalıların [[St. Peter Kalesi]] olarak adlandıkları bu kale bugün [[Hisar Camii]]'nin bulunduğu noktadaydı. Nitekim Hisar Camii'nin adı da bu kaleden gelmektedir.</ref> I. Mehmed Rodos Şövalyelerinin ısrarlarına karşı direndi; ancak ilişkileri büsbütün bozmak istemediği için onlara [[Bodrum Kalesi]]'ni inşa etmelerine izin verdi.
 
Bu arada Çelebi I. Mehmed, Cüneyd’in annesinin ricası üzerine İzmiroğlu Cüneyd Bey'i affederek [[1414]]’te1414’te ona Niğbolu Sancakbeyliğini verdi ve Aydın sancakbeyliğine de [[Bulgar]] kralı [[Şişman]]'ın [[müslüman]] olan oğlu [[Süleyman]]'ı atadı.
 
==Düzmece Mustafa'ya verdiği destek==
Satır 29 ⟶ 28:
Nitekim I. Mehmed, Çelebi Mustafa ordusunu Selanik mıntıkasında yendi ve isyancılar Selanik valisi [[Dimitrios Laskaris]]'in himayesine sığındılar. Uzun müzakerelerden sonra I. Mehmed, [[Bizans İmparatorluğu|Bizans İmparatoru]] [[II. Manuel Palaiologos]] isyancıların Selanik'te tutuklanmalarına ve Bizanslıların yıllık üçyüz bin akçe karşılığında kayd-ı hayat şartıyla Çelebi Mustafa, Cüneyd Bey ve otuz üç maiyetinin [[Limni]] adasında sürgün edilmelerine ikna etti.
 
[[1421]] Mayısında tahta geçen [[II. Murad]] padişah değişikliklerinin karışıklıklara gebe olduğunu bildiğinden ve daha bir yıl öncesinde, şehzadeliğinde, [[Rumeli]]'de [[Şeyh Bedreddin]] İsyanı'nın, [[Ege Bölgesi]]'nde [[Börklüce Mustafa]] ve [[Torlak Kemal]] (Samuel) isyanlarının bastırılmasına bizzat nezaret ettiğinden, gönül alıcı mektuplar ve çok değerli hediyeler göndermek suretiyle herhangi bir kargaşa çıkmasını baştan önlemek istiyordu.
 
II. Murad zamanında da mevkiini koruyan [[Amasyalı Beyazıd Paşa]], I. Mehmed'in ölümünün duyulmasından sonra Bizanslilar tarafından serbest bırakılan ve bu sefer yeni meşru hükümdarla mücadeleye başlayan Çelebi Mustafa'nın üzerine gönderildi. [[Edirne]]'nin [[Sazlıdere, Keşan|Sazlıdere]] mevkinde Çelebi Mustafa'nın kuvvetleriyle karşılaştı. Emri altındaki askerlerin büyük çoğunluğu Çelebi Mustafa tarafına geçince teslim olmak zorunda kaldı ve ertesi gün İzmiroğlu Cüneyd Bey'in tahrikleriyle katledildi.
 
Sazlıdere zaferinden sonra Çelebi Mustafa bir süre boyunca güçlendi ve Edirne'de saltanat sürmeye başladı. Fakat Çelebi Mustafa kendine bağlı birlikler ile karşı tarafın avantajını değerlendirmekte geç kalmıştı. Bundan istifade eden II. Murad'ın birlikleri Ocak-Şubat [[1422]]'de [[Ulubat Çayı]] kenarında Çelebi Mustafa güçleri ile karşı karşıya geldiler. II. Murad'ın maiyetindeki [[Hacı İvaz Paşa]] ve [[Mihaloğlu Mehmed Bey]] gibi şahısların, Çelebi Mustafa'ın emri altında bulunan [[Rumeli]] beylerini sözlü ve yazılı olarak etkilemesi üzerine, herhangi bir çarpışma olmaksızın Çelebi Mustafa'nın kuvvetlerinde bir moral çöküntüsü yaşandı. Bunu farkeden ve Çelebi Mustafa'nın sonunu iyi görmeyen İzmiroğlu Cüneyd Bey de değerli eşyaları ve kendisine bağlı yetmiş kişi ile birlikte gece vakti karargahtan kaçarak Aydın yöresine sığındı.
 
==Beyliği yeniden ele geçirme girişimi ve yenilip öldürülüşü==