|
[[Tortul kayaçlar|Tortul]] birikintilerin göl, ırmak ve denizlerde [[kıta sahanlığı]] boyunca oluşturduğu deltalar da karasal adalar sınıfındadır.
okyanus adaları okyanusta bulunur bu adalar çok tehlikelidir amin allah korsanlar vardır
== Okyanus Adaları ==
Okyanus adaları, tektonik hareketlere dayalı [[volkanik]] kökenlidirler. Volkanik adalar, püskürmeyle biriken maddelerin okyanus yüzeyinde yükselmesiyle oluşurlar. Tipik örneği . [[Polinezya]], [[Melanezya]] ve [[Mikronezya]] takım adalarının çoğu yüzeyden az çok uzak bir denizaltı tabanının üzerindeki volkanik akıntıların sonucudur. [[Yeni Zelanda]], [[Yeni Gine]] ve [[Melanezya]]'nın bazı adaları dağlık yüzey şekillerini ve bugünkü biçimlerini toprak hareketleri sonucunda almıştır. Kıvrılmalar ve kırılmalar genellikle çok yenidir ve bu adalarda sık sık deprem olur.
[[Dosya:Island near Fiji.jpg|right|thumb|200px|Bir küçük [[Fiji]] adası.]]
Ayrıca aşınan ve çöken yanardağ konilerinin çevresinde mercanlar tarafından oluşturulan sığ kayalıklara da [[Mercan adası|mercan adaları (Atol)]] denmektedir. Örneğin, Avustralya'nın kuzeydoğusundaki [[Büyük Set Resifi]]. Fakat, Yeni Zelanda'da Avustralya'nın güneyinde ve bazı takım adalarda mercan kayalıkları yoktur. Örneğin, [[Markiz Adaları]]. Üstelik denizaltı sığlıkları bazı mercan oluşumlarına taban yerine geçmiş ve bazı takımadalar tamamıyla atollerden oluşmuştur. Örneğin, Tuamotu, Gilbert vb. [[Dosya:Mvey0290.jpg|thumb|200px|right|[[Büyük Okyanus]]'taki bir [[mercan adası]]]] [[Dosya:Coral atoll formation animation.gif|thumb|200px|Mercan adasının oluşumu]]
Volkanik kökenli adalar, uzun, dar ve genellikle kıvrılan sıralar biçimi aldıklarında “ada yayı” diye adlandırılırlar. Ada yayları yer kabuğunun tektonik dilimlerinin birbirine yaklaştığı yerde oluşurlar. Bir dilim diğerinin altına kayar; kayan bölge, ada yayına paralel bir bir derin deniz kırığı biçiminde belirir; alta kayan dilim, eriyip, [[Magma|magmayı]] oluşturur; magma da, yayın yanardağları arasından yeniden yukarı fışkırır. Yay ile kırık arasında kalan bölgede, kayan dilimin parçacıkları ve yayda oluşan aşınma, denizde tortulların birikmesine yol açar. Bir çok yay, kayan dilimin bulunduğu bölgeye doğru kabararak kıvrılır. Böylece ada oluşur. <ref>http://www.cografya.gen.tr/animasyon/adaolusumu.htm |Bir adanın oluşumu</ref>
Tipik örnekleri: [[Aleut adaları]], ve [[Kuril Adaları|Kuril adalarıdır]]. Ama [[Tonga]], Kermadec ve Mariana adaları ise bu oluşumdan farklı olarak iki dilim arasında yer almaktadırlar.
Çeşitli birikme aşınma süreçleri sonunda bazı ada yayları kıta kütlesi içerisinde kalabilir. Güney Amerika Andları ve Kuzey Amerika’nın batısındaki Cascade dağları tipik örneğidir.
== Yüzen Adalar ==
Deniz, göl ya da akarsuların üzerinde akıntının ve rüzgarın etkisi ile hareket edebilen ve etrafı su ile çevrili kara parçalarına yüzen ada denilir. Yüzen ada oluşumu ve kullanımları açısından yeni bir yer bilimi konusudur.
| 