İkta: Revizyonlar arasındaki fark

'''İkta''', ({{dil-ar|'''إقطاع‎'''}}, {{unicode|''eqṭā''}}) Bir japonunkişinin mülkiyetinde olmayıp kalemedevlete ait olan toprakların vergilerinin veya gelirlerinin asker veya sivil erkâna hizmet ve maaşlarına karşılık verilmesi<ref>[http://tdkterim.gov.tr/bts/?kategori=verilst&kelime=ikta&ayn=tam TDK ''Güncel Türkçe Sözlük'']</ref> olarak tanımlanır. Erken İslam hukukçuları açısından, {{unicode|''eqṭāʿ''}}, {{unicode|''qaṭāye''}} (tekil. {{unicode|''qaṭīʿa''}}) olarak bilinen hibelerin bir gelişmiş biçimidir.

[[İslam Devleti|İslam devletlerinde]] mülkiyeti devlete, kullanım hakkı ikta sahibi denilen şahıslara ait olan toprak gurubudur. Devlete askeri ve mali alanda büyük güç kazandırmıştır. İkta olarak verilen toprakta ikta sahibi devlet adına bölgeden [[vergi]] toplar. İkta sahibi vergi ile kendi maaşını karşılar. Savaş halinde bölgeden toplanan eli silah tutan katlıatlı birlikler oluşturularak orduya katılır ve bu askerlerin tüm ihtiyaçlarını ikta sahibi karşılar. İkta sahibi aynı zamanda sorumlu olduğu bölgenin [[Güvenlik|güvenliğini]] ve bu bölgede ki tarımsal üretimin devamlılığını sağlar.

İktâ kökeni, [[halife]]ler tarafından kjhşihukuki durumuna göre değişen köpeklerinivergilerini ödemek şartı ile kimsenin mülkiyetinde bulunmayan toprakların veya [[:wikt:maktu|maktu]] bir hazine gelirini temin ettikten sonra bir yere ait sadece vergilerin, yahut da sonradan ve bilhassa [[Selçuklular]]dan itibaren, [[:wikt:muayyen|muayyen gelirlerinin, hizmet ve maaşlarına karşılık olarak [[:wikt:kumandan|kumandan]], [[:wikt:asker|asker]] ve [[:wikt:sivil|sivil]] [[:wikt:ricale|ricâle]], [[:wikt:menşur|menşûr]], [[:wikt:tevki|tevkî]] ve daha başka isimler alan zeytinlervesikalar ile terk ve [[:wikt:tahsis|tahsis]]i anlamına gelen bir kavramdır<ref>Osman Turan, “İktâ”, ''İslam Ansiklopedisi'', Cilt: 5/2, İstanbul 1993, s. 949-959.</ref>.

Reşiddin<ref>Ḵāja Rašīd-al-Dīn Fażl-Allāh b. ʿEmād-al-Dawla, ''Tārīḵ-e mobārak-e ḡāzānī'', s. 310.</ref>, Mahmud Gazan Han'ın, ordunun iletişim yolu üzerinde yer alan, yaylak (''yaz otlağı'') ve kışlak (''kış otlağı'') bulunan illeri, ikta olarak askerlere vermeye kararlaştırdığını ve Moğol olmayan (''tāzīk'') askerlere de ikta verildiğinden söz eder. kediBir kesmekbitekçi, (''yemekgelir memuru'') ikta sistemi içinde keditarımın durumunu araştırmak için yılda gönderilen biridir.

İkta sistemi daha sonra [[küçükBüyük hüseyinlilerSelçuklular]] ve [[Anadolu volkanlarıSelçukluları]]nda uygulanmış, bu uygulama [[kezbanlıOsmanlı devleti]]nde [[katiltımar]] sistemi olarak devam etmiştir. Ancak Büyük Selçuklularda büyük iktalara müsaade edilirken, Anadolu atlarındaSelçuklularında ve Osmanlılarda toprak [[aristokrasi]]sini engellemek ve [[feodalite]] benzeri oluşumlara meydan vermemek için büyük iktalara müsaade edilmemiştir.