Kürt alfabeleri: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Sayfa içeriği 'Sizden bir sikim olmaz. Sanki dili dilmiş gibi, bir de alfabe uydurmuşlar.' ile değiştirildi |
176.41.12.12 adlı kullanıcının son değişikliği reddedilerek Sêfkarî sürümüne (10917910) geri dönüldü |
||
1. satır:
'''Kürt alfabesi''' [[Kürtçe]] dilinin yazılması için kullanılan yazı sistemidir. Günümüzde çoğunlukla kullanılan üç sistem vardır. Türkiye'deki Kürtler tarafından kullanılan şekli 1932 yılında, [[Celadet Ali Bedirhan]] tarafından Türk latin alfabesinden uyarlanmıştır. Bu alfabeye Kurmancî, [[Hawar (dergi)|Hawar]] ya da Bedirxan alfabesi de denir. Türkiye'de ve Suriye'deki Kürtler tarafından kullanılmaktadır. Arap alfabesinden uyarlanmış olan Soranî alfabesi ise Irak ve İran'da kullanılmaktadır. Eski sovyet cumhuriyetlerinde ve Orta Asya'daki Kürtler ise kiril alfabesini kullanırlar. Kürtçe için hazırlanmış yeni bir alfabe ise Yekgirtú latin alfabesidir. Yekgirtú bütün alfabelerin bir yazı sisteminde birleştirilmesini amaçlar.
== Kurmancî, yekgirtú ve Soranî Alfabelerinin karşılaştırması ==
{| class="wikitable"
|-
! Kurmancî
! Yekgirtú
! Sorani - Stand-alone
! Sorani - Initial
! Sorani - Medial
! Sorani - Final
! [[IPA]]
|- align="center"
| <font size="3">A,a </font>
| <font size="3">A,a </font>
| <font size="3">ا</font>
| <font size="3">ئا</font>
| colspan="1" | —
|<font size="3">ـا</font>
| {{IPA|[aː]}}
|- align="center"
| <font size="3">B,b </font>
| <font size="3">B,b </font>
| <font size="3">ﺏ</font>
| <font size="3">ﺑ</font>
| <font size="3">ـبـ</font>
| <font size="3">ـب</font>
| {{IPA|[b]}}
|- align="center"
| <font size="3">C,c </font>
| <font size="3">J,j </font>
| <font size="3">ﺝ</font>
| <font size="3">ﺟ</font>
| <font size="3"> ـجـ</font>
| <font size="3"> ـج</font>
| {{IPA|[ʤ]}}
|- align="center"
| <font size="3">Ç,ç </font>
| <font size="3">C,c </font>
| <font size="3"> چ </font>
| <font size="3"> ﭼ </font>
| <font size="3"> ـچـ </font>
| <font size="3"> ـچ </font>
| {{IPA|[tʃ]}}
|- align="center"
| <font size="3">D,d </font>
| <font size="3">D,d </font>
| <font size="3"> ﺩ </font>
| colspan="2" | —
| <font size="3"> ــد </font>
| {{IPA|[d]}}
|- align="center" ﮫﺋﮫ ﮦ
| <font size="3">E,e </font>
| <font size="3">E,e </font>
| <font size="3"> ﮦ </font>
| <font size="3"> ﺋﮫ </font>
| colspan="1" | —
| <font size="3"> ﮫ </font>
| {{IPA|[ɛː]}}
|- align="center"
| <font size="3">Ê,ê </font>
| <font size="3">É,é </font>
| <font size="3"> ێ </font>
| <font size="3"> ئێـ </font>
| <font size="3"> ـێـ </font>
| <font size="3"> ـێ </font>
| {{IPA|[e]}}
|- align="center"
| <font size="3">F,f </font>
| <font size="3">F,f </font>
| <font size="3"> ﻑ </font>
| <font size="3"> ﻓ </font>
| <font size="3"> ـفـ </font>
| <font size="3"> ﻒ </font>
| {{IPA|[f]}}
|- align="center"
| <font size="3">G,g </font>
| <font size="3">G,g </font>
| <font size="3"> ﮒ </font>
| <font size="3"> ﮔ </font>
| <font size="3"> ـگـ </font>
| <font size="3"> ـگ </font>
| {{IPA|[g]}}
|- align="center"
| <font size="3">H,h </font>
| <font size="3">H,h </font>
| <font size="3"> ﻫ </font>
| <font size="3"> ﻫ </font>
| <font size="3"> ـهـ </font>
| <font size="3"> ـهـ </font>
| {{IPA|[h]}}
|- align="center"
| <font size="3"> — </font>
| <font size="3">H',h' </font>
| <font size="3"> ح </font>
| <font size="3"> حـ </font>
| <font size="3"> ـحـ </font>
| <font size="3"> ـح </font>
| {{IPA|[ħ]}}
|- align="center"
| <font size="3"> — </font>
| <font size="3"> — </font>
| <font size="3">ع</font>
| <font size="3">عـ</font>
| <font size="3"> ـعـ</font>
| <font size="3">ـع</font>
| {{IPA|[ʕ]}}
|- align="center"
| <font size="3">I,i </font>
| <font size="3">I,i </font>
| colspan="4" | —
| {{IPA|[ɯ]}}
|- align="center"
| <font size="3">Î,î </font>
| <font size="3">Í,í </font>
| <font size="3"> ﯼ </font>
| <font size="3"> ﺋﯾ </font>
| <font size="3"> ـيـ </font>
| <font size="3"> ﯽ </font>
| {{IPA|[iː]}}
|- align="center"
| <font size="3">J,j </font>
| <font size="3">Jh,jh </font>
| <font size="3"> ﮊ </font>
| colspan="2" | —
| <font size="3"> ـژ </font>
| {{IPA|[ʒ]}}
|- align="center"
| <font size="3">K,k </font>
| <font size="3">K,k </font>
| <font size="3"> ﮎ </font>
| <font size="3"> ﮐ </font>
| <font size="3"> ـکـ </font>
| <font size="3"> ﮏ </font>
| {{IPA|[k]}}
|- align="center"
| <font size="3">L,l </font>
| <font size="3">L,l </font>
| <font size="3"> ﻝ </font>
| <font size="3"> ﻟ </font>
| <font size="3"> ـلـ </font>
| <font size="3"> ـل </font>
| {{IPA|[l]}}
|- align="center"
| colspan="1" | —
| <font size="3">ll </font>
| <font size="3"> ڵ, ڶ </font>
| <font size="3"> ڵــ, ڶــ </font>
| <font size="3"> ـڵـ, ـڶـ </font>
| <font size="3"> ـڵ, ـڶ </font>
| {{IPA|[lˁ]}}
|- align="center"
| <font size="3">M,m </font>
| <font size="3">M,m </font>
| <font size="3"> ﻡ </font>
| <font size="3"> ﻣ </font>
| <font size="3"> ـمـ </font>
| <font size="3"> ـم </font>
|{{IPA|[m]}}
|- align="center"
| <font size="3">N,n </font>
| <font size="3">N,n </font>
| <font size="3"> ﻥ </font>
| <font size="3"> ﻧ </font>
| <font size="3"> ـنـ </font>
| <font size="3"> ـن </font>
|{{IPA|[n]}}
|- align="center"
| <font size="3">O,o </font>
| <font size="3">O,o </font>
| <font size="3"> ۆ </font>
| <font size="3"> ئۆ </font>
| colspan="1" | -
| <font size="3"> ـۆ </font>
| {{IPA|[o]}}
|- align="center"
| <font size="3">P,p </font>
| <font size="3">P,p </font>
| <font size="3"> پ </font>
| <font size="3"> پــ </font>
| <font size="3"> ـپـ </font>
| <font size="3"> ـپ </font>
| {{IPA|[p]}}
|- align="center"
| <font size="3">Q,q </font>
| <font size="3">Q,q </font>
| <font size="3"> ﻕ </font>
| <font size="3"> ﻗ </font>
| <font size="3"> ـقـ </font>
| <font size="3"> ـق </font>
| {{IPA|[q]}}
|- align="center"
| <font size="3">R,r </font>
| <font size="3">R,r </font>
| <font size="3"> ﺭ </font>
| colspan="2" | —
| <font size="3"> ـر </font>
| {{IPA|[r]}}
|- align="center"
| colspan="1" | —
| <font size="3">rr </font>
| <font size="3"> ڕ, ڒ, ڔ </font>
| colspan="2" | —
| <font size="3"> ـڕ, ـڒ, ـڔ </font>
| {{IPA|[r]}}
|- align="center"
| <font size="3">S,s </font>
| <font size="3">S,s </font>
| <font size="3"> ﺱ </font>
| <font size="3"> ﺳ </font>
| <font size="3"> ـسـ </font>
| <font size="3"> ـس </font>
| {{IPA|[s]}}
|- align="center"
| <font size="3">Ş,ş </font>
| <font size="3">Sh,sh </font>
| <font size="3"> ﺵ </font>
| <font size="3"> ﺷ </font>
| <font size="3"> ـشـ </font>
| <font size="3"> ـش </font>
| {{IPA|[ʃ]}}
|- align="center"
| <font size="3">T,t </font>
| <font size="3">T,t </font>
| <font size="3"> ﺕ </font>
| <font size="3"> ﺗ </font>
| <font size="3"> ـتـ </font>
| <font size="3"> ـت </font>
| {{IPA|[t]}}
|- align="center"
| <font size="3">U,u </font>
| <font size="3">U,u </font>
| <font size="3"> ﻭ </font>
| colspan="2" | —
| <font size="3"> ـو </font>
| {{IPA|[u]}}
|- align="center"
| <font size="3">Û,û </font>
| <font size="3">Ú,ú </font>
| <font size="3"> ﻭﻭ, ۇ </font>
| colspan="2" | —
| <font size="3"> ـوﻭ, ـۇ </font>
| {{IPA|[uː]}}
|- align="center"
| colspan="1" | —
| colspan="1" | <font size="3">Ù,ù </font>
| <font size="3"> ۈ </font>
| colspan="2" | —
| <font size="3"> ـۈ </font>
| {{IPA|[y]}}
|- align="center"
| <font size="3">V,v </font>
| <font size="3">V,v </font>
| <font size="3"> ڤ, ۋ </font>
| <font size="3"> ڤـ </font>
| <font size="3"> ـڤـ </font>
| <font size="3"> ـڤ ,ـۋ </font>
| {{IPA|[v]}}
|- align="center"
| <font size="3">W,w </font>
| <font size="3">W,w </font>
| <font size="3"> ﻭ </font>
| colspan="2" | —
| <font size="3"> ـو </font>
| {{IPA|[w]}}
|- align="center"
| <font size="3">X,x </font>
| <font size="3">X,x </font>
| <font size="3"> ﺥ </font>
| <font size="3"> ﺧ </font>
| <font size="3"> ـخـ </font>
| <font size="3"> ـخ </font>
| {{IPA|[x]}}
|- align="center"
| <font size="3"> Ẍ,ẍ </font> <ref>{{Cite web | url = http://www.nefel.com/epirtuk/pdf/celadet_ali_bedir_xan_elfabeugramer_02.pdf?NR:122 | başlık = Elfabeya kurdî & Bingehên gramera kurdmancî | erişimtarihi = | yardımcıyazarlar = [[Stockholm]] Arif Zêrevanî | yayımcı = http://www.nefel.com NEFEL | yıl = 2002 | biçim = [[pdf]] | ilk = Celadet Ali | son = Bedirxan }}</ref>
| <font size="3"> Xh,xh </font>
| <font size="3"> ﻍ </font>
| <font size="3"> ﻏ </font>
| <font size="3"> ـغـ </font>
| <font size="3"> ـغ </font>
| {{IPA|[ʁ]}}
|- align="center"
| <font size="3">Y,y </font>
| <font size="3">Y,y </font>
| <font size="3"> ﯼ </font>
| <font size="3"> يـ </font>
| colspan="2" | —
| {{IPA|[j]}}
|- align="center"
| <font size="3">Z,z </font>
| <font size="3">Z,z </font>
| <font size="3"> ﺯ </font>
| colspan="2" | —
| <font size="3"> ـز </font>
| {{IPA|[z]}}
|}
== Kaynakça ==
{{Kaynakça}}
== Dış bağlantılar ==
* [http://kurdishacademy.org/?q=node/145 A table of the various Kurdish alphabets]
* [http://www.omniglot.com/writing/kurdish.htm Kurdish language, alphabet and pronunciation]
* [http://www.kurditgroup.org/downloads.php?cid=2 Kurdish Unicode Fonts]
{{yazı sistemi-taslak}}
[[Kategori:Alfabeler]]
[[Kategori:Latin alfabesinden türeyen alfabeler]]
[[Kategori:Arap alfabesinden türeyen alfabeler]]
[[Kategori:Kürtçe]]
[[ar:أبجدية كردية]]
[[arz:كوردى]]
[[ckb:ئەلفوبێکانی کوردی]]
[[da:De kurdiske alfabeter]]
[[de:Kurmandschi-Alphabet]]
[[en:Kurdish alphabets]]
[[fa:الفبای کردی]]
[[ku:Alfabeyên kurdî]]
[[nl:Koerdische alfabetten]]
[[no:Kurdisk skrift]]
[[pl:Alfabet kurdyjski]]
[[ru:Курдская письменность]]
[[tg:Алифбои курдӣ]]
[[zh:库尔德语字母]]
| |||