Tütün Rejisi: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Nanahuatl (mesaj | katkılar)
Nanahuatl (mesaj | katkılar)
k güvenilir olmayan kaynaklar kaldırıldı
1. satır:
'''Memalik-i Şahane Duhanları Müşterekül Menfaa Reji Şirketi'''. [[Osmanlı Devleti]], [[Düyun-u Umumiye]], ve üç bankacılık gurubu (Die Österreichische Kreditanstalt - [[Viyana]]<ref>[http://en.wikipedia.org/wiki/Kreditanstalt Kreditanstalt on Wikipedia (eng).]</ref>, Banker S. Bleichröder - [[Berlin]]<ref>[http://en.wikipedia.org/wiki/Gerson_von_Bleichr%C3%B6der Bleichröder on Wikipedia (eng).]</ref>, ve [[Osmanlı Bankası|Bank-ı Osmani-i Şahane]] - İstanbul) arasındaki görüşmeler sonucunda 27 mayıs 1883 tarihli sözleşmeyle yabancı sermaye ile kurulan [[tütün]] ticareti [[tekel]] ayrıcalıkları olan bir özel kâr ortaklığı şirketidir. ([[1883]]-[[1925]]). (diğer isimleri: fr. ''Société de la Régie Cointeressée des Tabacs de l'Empire Ottoman'', os. ''Müşterek-ül Menfaa İnhisarı Duhanı Devlet-i Aliye-i Osmaniye''). Kısaca "Reji".
 
== Tarihçe ==
 
[[Kırım Savaşı]]’yla başlayan iç ve dış borçlanma sürecinin sonucunda Osmanlı Hükümeti borçlarını zamanında ödeyemeyecegini açıklayınca (1875) Alacaklı devletler Osmanlıya büyük tepki gösterdi ve Osmanlının ödeme planını kabul etmedi.. Osmanlı maliye sistemine de güvenmeyen alacaklılar Ülkede toplanan vergileri kendi kurdukları bir teşkilat ''Duyunu Umumiye'' vasıtasıyla toplamak istediler Artık vergileri Osmanlı memurları değil Alacaklı ülkelerin kurduğu şirketin ''Reji'' memurları toplayacaktı. Bunun neticesinde Osmanlı Devleti'nin en önemli gelir kaynagı Tütün ,Tuz ve Alkolden toplanan vergiler Alacaklı ülkelerin kurduğu şirkete Reji şirketine 30 yıl süreyle bırakıldı.Reji İdaresi kendi memur ve silahlı kolcuları vasıtasıyla vergi toplamaya başladı ve toplanan bu vergiler Osmanlının
borcundan düşülmeye başlandı..
Satır 17 ⟶ 16:
1911 yılında Reji Şirketi’nin kaldırılması ve 7 yıl süre ile bir “Devlet İnhisarı"'nın kurulması kararlaştırılır ve 1912 yılında bir “Tütün Tekeli” kanun tasarısı hazırlanır. Ancak [[Trablusgarp Savaşı]] ve [[Balkan Savaşları]]'nın başlaması ile ve bunun yarattığı mali zorluklar nedeni ile Reji İdaresinin Osmanlı Devletine 1 milyon 500 bin Osmanlı Lirası borç vermesi koşulu ile şirket ayrıcalıkları 1914'ten başlayarak 15 yıl daha uzatılır.<ref name="tüt" />
 
[[26 Şubat]] [[1925]]'te Tütün Rejisi lağvedildi. [[1 Mart]] 1925'te Tütün Rejisi Fransızlardan devletçe satın alındı ve tüm hak ve yükümlülükleri devlete devredildi.<ref>[http://www.ata.boun.edu.tr/chronology/kronoloji/1925.htm Modern Türkiye Tarihi Kronolojisi, Boğaziçi University, Atatürk Institute for Modern History.]</ref> 26.11.1925 tarih ve 558 sayılı ''Tütün İdare-i Murakatesi ve Sigara Kağıdı İnhisarı Hakkında Kanun'' yürürlüğe girdi. 1930 yılında, ''1701 sayılı Tütün İnhisarı Kanunu'' çıkarıldı.
 
Reji'nin kurucu güçlerinden biri olan köklü ve güçlü Avusturya bankası Kreditanstalt 1931'de [[1929 Dünya Ekonomik Bunalımı|büyük bunalım]] sırasında iflas etti. <ref>[http://www.britannica.com/eb/topic-323365/Kreditanstalt Kreditanstalt on Encyclopedia Brittanica Online]</ref>
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Tütün_Rejisi" sayfasından alınmıştır