|
[[Dosya:Stilles Mineralwasser.jpg|right|thumb|Maden suyu]]
Günlük içilmesi gereken suyun doğal mineralli su(madensuyu) olarak alınması birçok avantajlar sağlar. Öncelikle, sağlıklı bir su metobolizmasının sağlıklı bir vücutta sürdürülmesi garantiye alınmış olur. Ayrıca, günlük alınması gereken minerallerin bir kısmı belli düzeylerde karşılanmış olur. Bununda ötesinde kişilerde var olan bazı fonksiyonel rahatsızlıklar(mide yanması, böbrek taşı oluşumuna eğilim gibi) üzerinde yararlı etki elde edilir. Daha da önemlisi bazı hastalıkların (örneğin; osteoporoz gibi) doğrudan veya dolaylı tedavisi de sağlanabilir. Bu etkiler için günde en az 1,5 litre mineralli suyun içilmesi gereklidir. Böylelikle; bir yandan günlük su gereksinimimizin bir kısmı karşılanırken, diğer yandan da yararlı etkiler elde edilebilir.
'''Maden suyu''', [[jeoloji]]k ve fiziksel olarak koruma altında tutulan [[yeraltı suları]]ndan [[kuyu]] açılarak veya [[kaynak (coğrafya)|kaynaktan]] doldurularak elde edilmiş, çözünmüş katı madde içeriği toplam 250 ppm'den daha az olmayan sulara verilen isimdir.
Mineralli sularda, en yoğun bulunan elementler, kalsiyum , magnezyum, sodyum ve klordur. Daha az bulunanlar, potasyum ve flor, bazende iyottur. Ayrıca, mineralli sularda sık olarak bikarbonat ve daha az da sülfat iyonları bulunur. Söz konusu minerallere olan gereksinim yaşamın bazı dönemlerinde(örneğin, gençlik, çocukluk, yaşlılık gibi) özellikle artar. Bu dönemlerde mineralli suların içilmesi daha çok önem kazanır.
Çözünmüş [[mineral]] tuzları, elementler ve gaz içerirler. Mineralli suları diğer sulardan ayıran özellik, kaynağından elde edildiği anda özel miktar ve oranlarda mineraller ve iz elementler içermeleridir. 500 ppm'den daha az mineral içerenlere ''düşük mineralli'' su, 1500 ppm'den daha fazla içerenlere ''yüksek mineralli'' su denilmektedir.
Mineralli sularda bulunan minerallerden kalsiyum osteoporozun önlenmesi ve tedavisinde etkindir. Güçlü kemik yapısı oluşması, kan pıhtılaşması ve sinir uyarılarının iletilmesinde rol oynar. Magnezyum kan ve sinirsel yorgunluğun önlenmesinde etkindir ve sağlıklı kalp fonksiyonu için gereklidir. Sodyum, su ve elektrolit dengesi, asit-baz dengesi ve uyarı iletiminde rol oynar. Sindirimde yardımcıdır. Potasyum, hücre metabolizmasında ve vücuttaki su dengesinde görev yapar. Florür, diş çürüklerinin önlenmesinde etkilidir ve sağlıklı kemik ve dişler için gereklidir. İyot, troid bezinin sağlıklı çalışması için gereklidir, eksikliğinde troid bezinin büyümesi(guatr) görülür. Klor, su ve elektrolit dengesi ve sindirimde sodyum ile birlikte görev üstlenir.
Maden suyu ise yerin en derin katmanlarından çıkar, çıktığı yerin jeolojik özelliklerini taşır ve [[magma]]dan aldığı karbondioksit gazının basıncı vasıtasıyla yer yüzüne çıkar. Yeryüzüne çıkarken geçtiği katmanlardan mineralleri de alarak yol alır. Bu durumda maden suyu mineralce çok zengindir.
Maden suyu ihtiva ettiği [[alkali]] oluşturucu minerallerle vücudun çeşitli elektrolitlerinin konsantrasyonunu düzenler ve özellikle [[sodyum]], [[potasyum]], [[kalsiyum]], [[magnezyum]] ve [[fosfat]] yoğunluğunu dengeler. Bu mineraller, organizmanın biyokimyasal reaksiyonlarına aktif olarak katılır ve düzenler.Türkiye'de maden suyu en çok Afyonkarahisar'dan çıkmaktadır.
Madensuyu’nun(mineralli su) Avantajları
{{jeoloji-taslak}}
• Sağlıklı yaşam desteği ve sağlıklı koruma
• Mineral eksikliğini giderme, mineral gereksinimi karşılama
• Bazı hastalıkların doğrudan veya destekleyici tedavisi
• Bazı rahatsızlıkların giderilmesi ve önlenmesi
{{içecek-taslak}}
Doğal Mineralli Sularda Mineraller ve Sağlık Açısından Önemleri
[[ar:مياه معدنية]]
Kalsiyum : Kemik ve diş sağlığı, kan pıhtılaşması, sinir uyarılarının iletimi
[[bg:Минерална вода]]
Magnezyum : Kalp sağlığı, kas ve sinir sağlığı ve enerji üretimi
[[bo:གཏེར་ཆུ།]]
Sodyum : Su-elektrolit dengesi, sindirim, asit-baz dengesi, uyarı iletimi
[[ca:Aigua mineral]]
Potasyum : Hücre metabolizması, su dengesi
[[cs:Minerální voda]]
Florür : Diş ve kemik sağlığı
[[cy:Dŵr mwyn]]
İyodür : Troid bezi fonksiyonları
[[da:Mineralvand]]
Klorür : Su-elektrolit dengesi, sindirim
[[de:Mineralwasser]]
Bikarbonat : Sindirim, asit-baz dengesi
[[en:Mineral water]]
Sülfat : Sindirim safra kesesi ve fonksiyonların uyarılması
[[eo:Mineralakvo]]
[[es:Agua mineral]]
Bikarbonat, sindirimde özellikle mide fonksiyonlarını destekler ve hem midede hem kanda asit baz dengesinde rol oynar. Sülfat ise sindirimde daha çok karaciğer ve safra kesesi fonksiyonlarını destekler ve kalın bağırsakların uyarılmasını sağlar.
[[et:Mineraalvesi]]
[[fa:آب معدنی]]
Doğal Mineralli Suların Fizyolojik ve Terapötik Etkileri
[[fi:Kivennäisvesi]]
[[fr:Eau minérale naturelle]]
Mineralli sulardaki minerallere bağlı etkilerin dışında, mineralli sulardaki iyonların fizyolojik etkileri ve bazı hastalıklardaki terapötik yararları da söz konusudur. Bunlar sistemler özelinde kısaca özetlenirse;
[[he:מים מינרליים]]
[[hi:खनिज जल]]
Böbrek üzerine; Mineralli sular böbrek ve idrar yollarında taş oluşumunu önlerler. İdrar yolu infeksiyonların da özellikle bikarbonat, magnezyum ve kalsiyum içerikleri yüksek mineralli sular iltihabı geriletici etki gösterirler. Ürolojik birçok hastalıkta böbrek fonksiyonlarını destekleme ve geliştirme amacıyla bol su içilmesi, özelliklede mineralli su içilmesi temel önlemlerdendir.
[[hu:Ásványvíz]]
[[id:Air mineral]]
Metabolizma üzerine; Mineralli sular özellikle sülfatlı olanlar, safra kesesi tembelliğinde yararlıdır ve pankreas fonksiyonlarını da desteklerler. Diyabet’te sodyum bikarbonatlı sular insulin’in etkisini güçlendirir ve karbonhidrat metabolizmasını iyileştirirler. Yine, hem idrar miktarını, hem de idrarla ürik asit atılımını artırırlar, bu yüzden Gut Hastalığı’nda krizler arası dönemde yararlıdırlar.
[[it:Acqua minerale]]
[[ja:ミネラルウォーター]]
[[ka:მინერალური წყალი]]
[[kk:Минерал су]]
Mide üzerine; Kronik mide mukozası iltihabında veya mide asidi fazlalığında yüksek bikarbonat içeren(1300mg/L-1200mg/L) mineralli sular oldukça yararlıdır.
[[lt:Mineralinis vanduo]]
[[mk:Минерална вода]]
Sindirim sistemi üzerine; Günümüz insanının az su içme alışkanlığı, minerallerden yetersiz beslenme, hareket azlığı ve sedanter yaşam gibi özellikleri, sindirim sistemi rahatsızlıklarının başlıca nedenleridir. Bunların başında da habitüel kabızlık gelir. Burada sülfatlı(600mg/L-1200mg/L) mineralli sular oldukça yararlıdır.
[[ms:Air galian]]
[[nl:Mineraalwater]]
Şifalı Su Olarak Mineralli Su
[[nn:Mineralvatn]]
[[no:Mineralvann]]
Sağlık üzerindeki olumlu etkileri nedeniyle, Almanya’da şişelenmiş doğal mineralli suların bir kısmı “şifalı su” niteliğini de kazanabilmektedir. Alman Federal İlaç ve Tıbbi Ürünler Enstitüsü (BfArM; Bundediustitute für Arzneimittel und Medizinprodukte) analitik, farmakolojik, toksikolojik ve klinik araştırma ve değerlendirmeler sonucunda şişelenmiş bir mineralli suyu, şifalı su olarak onaylıyabilmektedir. Ülkemizde ise, böyle bir düzenleme geçerli değildir.
[[pl:Woda mineralna]]
[[pt:Água mineral]]
Almanya’da bir mineralli suyun böylesi bir onay alabilmesi koşulları şunlardır.
[[ro:Apă minerală]]
• Belirli mineralleri çözünmüş olarak belirli değerlerin (mg/L) üzerinde içermesi,
[[ru:Минеральная вода]]
• Mineral kompozisyonu ve mikrobiyolojik özelliklerinin uygunluğu ve bunun belirli aralıklarla bağımsız kurumlarca kontrol edilmesi,
[[simple:Mineral water]]
• Kaynak koruma ve şişeleme tesisleri ile ilgili düzenlemelere uygun ilaç üretim kurallarına ve koşullarına göre üretilmesi(şişelenmesi)
[[sk:Minerálna voda]]
• Sağlığa yararlı etkisinin bilimsel araştırmalarla ve bilimsel kurumlarca kanıtlanması
[[sr:Минерална вода]]
[[sv:Mineralvatten]]
Mineralli Sular İle Sağlıklı Bir Yaşam İçin Pratik Öneriler
[[th:น้ำแร่]]
[[tt:Минераль су]]
Mineralli su her yer ve koşulda hizmete hazırdır; Birçok kişi, özellikle ileri yaşlılar susama hissine göre su içer. Sonuç, günlük gereksinimden çok daha az suyun içilmesidir. Bunu önlemek ve yeterli su içilmesini kolaylaştırmak için, evde ve işte mineralli su gözle görünür ve kolay ulaşılır yerlere yerleştirilmelidir. Böylece yeterli su içmenin unutulmaması garantiye alınmış olur.
[[uk:Мінеральні води]]
[[zh:礦泉水]]
Bebek beslenmesinde mineralli su idealdir; İlk bir yaşına kadar anne sütü bebeklerin vazgeçilmez besin ve sıvı kaynağıdır. Ama ek beslenmeye geçildiğinde, mama hazırlarken kaynatılmış şehir şebeke suyu yerine karbondioksiti az mineralli su kullanılabilir. Hem mikrobiyolojik yönden temizdir. Hem de sağlığa zararlı kimyasal maddeler içermez. Mineralli suların fizyolojik etkileri bebek sağlığını da olumlu etkiler. İdeal bir mama hazırlayıcı olarak mineralli suların taşıması gereken özellikler;
Sodyum 20mg/L
Sülfat 240mg/L
Florür 1,5mg/L
Nitrat 10mg/L burada verilen değerler aşılmayacaktır.
Sportif aktivitelerden önce ve sonra mineralli su; Bir spor aktivitesine katılmadan önce ve sonrasında görülen kilo kaybı, aslında tamamen su kaybına bağlıdır. Bunu en iyi yolu da doğal mineralli su içilmesidir. Yapılan spor tipine göre kaybedilen su miktarları;
Spor Tipi Su Kaybı
110 m koşu 0,1 litre
90 dakika tenis 2,0 litre
90 dakika futbol 3,0 litre
Maraton koşusu 4,6 litre
Maraton, triatlon 20 litre
Sıcak günlerde daha fazla mineralli su tüketilmelidir; Yazın aşırı sıcak günlerde terleme ile büyük miktarlarda su kaybı olabilmekte, bununla orantılı su gereksinimin 2- ya da 3 katına kadar çıkabilmektedir. Sokağa çıkılamayan aşırı yaz sıcaklarından evde, buzdolabımızda mutlaka yedek mineralli su stoğumuz olmalı ve bol bol içilmelidir.
Mineralli su sindirimi kolaylaştırır; Bir şişe mineralli su içerdiği karbondioksit gazıyla, tok karnına içildiğinde sindirimi uyaracaktır. Ama mineralli su aslında açlığı da bastırabiir. Yemekten önce veya yemek sırasında içilen bir bardak mineralli su hızlı bir doygunluk sağlar.
Kahve ve çay yerine mineralli su; Kahve ya da çay yerine, mineralli su tercih edilmelidir. Örneğin, sabah işe başlarken, içinden kabarcıklar çıkan bir bardak soğuk mineralli su ile de güne daha dinç ve enerjik başlanabilir.
Mineralli su ucuz bir güzellik iksiridir; İçilen mineralli su cilde gerekli olan suyu ve sonuçta gerginliği ve pürüzsüzlüğü sağlayacaktır. Mineralli su içildiği sürece cilt pörsük, yorgun ve solgun görünmeyecektir. Mineralli su yalnızca içildiğinde güzelleştirici değildir. Aynı zamanda dıştan sürüldüğünde de cilt canlandırır ve “gençleştirir”. Çünkü küçük kan damarlarını ve cilt kan dolaşımını uyarır. Bunun için, CO2’li mineralli suyu bir parça pamuğa emdirip yüz ve boyna serpiştirerek, birkaç dakika içinde cildin taze ve canlı görünüm alması sağlanabilir.
Mutfakta da doğal mineralli su çok yararlıdır; Doğal mineralli sular yalnızca olağanüstü susuzluk giderici değildir, aynı zamanda yeniliklere açık aşçıların yetenekli bir “yardımcısı” olabilirler. Örneğin, tavada krep kızartırken, hamuru karbondioksitli mineralli su ile yoğrulmuş ise, çok daha yumuşak olacaktır. Yağ üzerine mineralli su kullanılarak hafif ve az kalorili et kızartması hazırlanabilir. Ancak, tavaya konan mineralli suyun miktarı iyi ayarlanmalıdır!
Son olarak, mineralli suyun niteliklerinin kaynağında ve şişelenmesi sırasında olduğu gibi içilmesi sırasında “bardakta” da korunması gerektiğini vurgulamak gerekir. Ancak, bu şekilde mineralli suların tüm sıralanan yararları garanti altına alınmış olur.
| 