|
'''Küçük Mustafa''' ya(d. da '''Küçük Mustafa Çelebi'''<ref name="etarih">[http://www.e1398-tarih.org/sayfa.php?sfid=391&PHPSESSID=ca41af42372f2a094cdb13dd396d6132 Küçük Mustafa Çelebi İsyanı - E-tarihö.com]</ref> (? - [[1422/23]]), Sultan [[II. Murad]]'ın kardeşidirağabeyi'dir. Kesin doğum tarihi bilinmeyip İznik[[1422]]'tede idam edilmiştir. Küçük yaşta öldüğü söylenir.
== Hayatı ==
Küçük Mustafa 1408 ya da 1409 yılında doğmuştur.[[I. Mehmet]]'in ikinci oğlu olan Mustafa, çocuklukgençlik yıllarını [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı]]'daki diğer şehzadeler sancaklarda eğitim görerek geçirdi. Henüz çocuk yaştayken Hamit İli'ne sancakbeyi atandı Babasının 1421'de ölümünden sonra can güvenliğinin tehlikede olduğunu düşünerek [[Karamanoğulları]]'na sığındı. Şaraptar İlyas Paşa tarafından kışkırtılan Mustafa, yeni sultan [[II. Murat]]'a isyan etti. II. Murat'ın emriyle öldürüldü.
=== Küçük Mustafa İsyanı ===
Mustafa, topladığı kuvvetlerle Bursa üzerine yürür<ref name="etarih"></ref>. Fakat Bursa halkı, şehri ve kaleyi Mustafa'ya teslim etmek istemez. Bu sebeple kendisine, memleketin ileri gelenlerinden Ahi Yakub ile Ahi Hoşkadem'i elçi olarak gönderir. Bunlar, Mustafa'ya para ve hediyeler takdim etmek suretiyle onu Bursa'yı almaktan vazgeçirmeye çalışırlar. Elçiler, Şehzade Mustafa'nın kendisine vezir yaptığı ve bütün bu olaylara sebep olan Sarabdar İlyas ile de görüşürler. Heyet, Bursalıların Sultan Murad'a bey'at ettikleri için ona sadakatle bağlı kalacaklarını ve gerekirse şehri müdafaa edeceklerini söyler. Ayrıca, bir Osmanlı şehrinin Karamanoğlu'nun kuvvetleri ile vurulmasının da doğru olmayacağını anlatır. Sarabdar İlyas, heyetin bu teklifini kabul edince, Mustafa'nın ordusu oradan ayrılıp İznik tarafına doğru harekete geçer.
Sultan Murad'ın ordusu, yola çıkısının dokuzuncu günü gece geç saatlerde İznik'e gelir. Henüz uyku mahmurluğunu atamamış ve Mustafa'ya bağlı olan askerlerin şaşkın bakışları arasında, sabahın erken saatlerinde açılan kapılardan İznik'e girilir. O anda hamamda bulunan Küçük Mustafa, Mihaloglu tarafından yakalanmak üzere iken Mustafa'nın beylerbeyi olan Taceddinoğlu Mahmud Bey, efendisine bir at bulup onu kaçırmak ister. Fakat bunda muvaffak olamaz. Ama Mihaloglu'nu durdurup onunla vuruşmaya baslar. Taceddinoğlu ile Mihaloglu arasında başlayan bu vuruşma sonunda, her şeyi idaresi altında bulunduran ulu hâkimin (Allah) ecel hükmü, Mihaloglu'nun şahadet beratını kanla yazıp hakkini teslim eyleyecektir. Nitekim attan düşürülen Mihaloglu ölümcül bir yara alır. Bundan bir kaç gün sonra da vefat eder. Mihaloglu'nu atından düşürüp ölümüne sebep olan Taceddinoğlu Mahmud Bey, daha sonra saklandığı yerde yakalanıp Mihaloglu'nun adamlarına teslim edilecek ve onlar tarafından öldürülecektir.
Sultan Murad'ın, İznik'i kuşattığı ve Taceddinoğlu ile Mihaloglu'nun vuruştuğu sırada fırsat kollayan Sarabdar İlyas, Mustafa Çelebi'yi yakalayıp Murad'ın, şehrin önünde bulunan Mirahor başısına teslim eder. Âsikpasazâde bu olayı da söyle verir:
"Bunlar bunda cenkte iken Sarabdar İlyas, Mustafa'yı tuttu kucağına aldı. At üzerinde Mustafa "Hey lala, beni niçin tutarsın?" Hain İlyas "Kardeşine ilemeyin" der. Mustafa "Beni kardeşime iletme kim kardeşim bana kıyar." der. Sarabdar İlyas sakin oldu. Aldı gitti Hüdavendigâr'a karsı iletti." Mustafa, padişahîn emri ile İznik dışında bir incir ağacının dibinde boğdurularak cesedi Bursa'ya gönderildi. Şehzade Mustafa, Bursa'da babasının türbesine defn edildi.
Görüldüğü gibi Küçük Şehzade Mustafa Çelebi hadisesi, amcasınınkinden daha kısa ve daha kolay bir şekilde halledilmiş oldu. İkinci Murad, İstanbul muhasarasını kaldırmakla, kardeşinin fazla taraftar toplamadan hakkından gelip kendisine bırakılmış olan Osmanlı tahtını emniyete almak istiyordu. Onun, vakit kayb etmeden isyanı ortadan kaldırmaya teşebbüs etmesi, memleketin ikiye bölünmesini ve beyhude yere kardeşkanının akıtılmasını önlemiş oldu. Böylece, Bizans'ın bu son oyunu da başarısızlıkla son bulmuş, ama olan aldatılmış bulunan zavallı Küçük Şehzade Mustafa'ya olmuştu. Bizans'tan menfaat temin eden ve küçük şehzadenin öldürülmesine sebep olan Sarabdar İlyas ise yaptıkları için:
"Sureta ben günahkâr oldum. İlla bu ikisi vilayette olsa zarar-i âmmdir. Ve biri dahi bu kim, ben efendim oğluna yaramaz is etmedim. Bu dünyanın murdarına bulaşmadan sehid ettirdim. Ve hem cemi-i âlem rahat oldu. Ve hem bizden önden gelenler bu kanunu koymuşlar" diyerek yaptığı fenalığı tevile çalışmıştır.
=== Öldürülmesi ===
Sultan Murad, Şehzade Küçük Mustafa'nın gailesini bertaraf etmekle bürükte benzer bir tehlikenin daha mevcuda olduğunun farkında idi. Bir daha kardeş kanının akıtılmaması ve ülkenin, Bizans gibi entrikacı bir devlet ile, varlığını Osmanlılar'ın zayıflamasına bağlayan Karaman gibi bir beyliğin oyuncağı haline gelmemesi için henüz ortaya çıkmadan bu tehlike ve fitnenin ortadan kaldırılması gerekiyordu. Bunun için Sultan Murad, tarihi henüz kesin olmayan bir zamanda, Tokat kalesinde tuttuğu Mahmud ve Yusuf adlarındaki iki kardeşinin gözlerine mil çektirip onları kör ettikten sonra anneleriyle birlikte Bursa'ya getirir. İdareleri için de kendilerine yüksek seviyeden maaş bağlatır.
Germiyan ve Karaman beyleri dummun çıkmaza girdiğini görünce, küçük şehzadeyi İznik'ten götürmek istediler. Ancak Şarapdar Îlyas, Murat H'nin gizli talimatı gereğince, onu iznik'te kalmaya ikna etti<ref>[http://bgc.org.tr/ansiklopedi/mustafa-celebi-kucuk-.html Küçük Mustafa Çelebi]</ref>. Saltanat divanları kurarak küçük şehzadeyi oyaladı. Bu sırada Padişah'ın, Mihaloğlu Mehmet Bey komutasındaki öncü birlikleri İznik'e vardılar. Mihaloğlu bir baskınla, küçük şehzadeyi yıkanmakta olduğu hamamda, veziri Tacettin'le birlikte kıstırdı. Tacettin, Mihaloğlu'na şiddetle karşı koydu, onu atından düşürerek ağır biçimde yaraladı. Ne var ki, Şarapdar Îlyas küçük şehzadeyi atının terkisine atarak, ağlayıp sızlanmasına aldırmaksızın götürüp Padişah'ın mirahurbaşısı Ferit Bey'e teslim etti. Mustafa, hemen oracıkta, büyük olasılıkla Murat H'nin izni alınmaksızın boğduruldu, cesedi ibret olsun için İznik kale kapılarından birine asılarak sergilendi (20 Şubat 1423), daha sonra Bursa'ya getirilerek babası Mehmet Çelebi tarafından yapılan kendi mezarının da bulunduğu Yeşil Türbeye defnedildi.
== Kaynakça ==
{{kaynakça}}
{{osmanlı-biyo-taslak}}
[[Kategori:İdam edilmiş Osmanlılar]]
[[Kategori:Doğum tarihi bilinmeyenler]]
[[Kategori:14231422 yılında ölenler]]
{{Şablon:Taht için ayaklanan Osmanlı şehzadeleri}}
[[ca:Küçük Mustafà]]
| 