Evlad-ı Fatihan: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k Evladı Fatihan sayfasının yeni adı: Evlad-ı Fatihan: Tamlama bu şekildedir. Kullanım da "Evlad-ı Fatihan". |
Madde geliştirildi. |
||
1. satır:
[[Dosya:Meshed-i Hudavendigar Kosova.JPG|thumb|right|[[Kosova]]’da [[Sultan I. Murat Türbesi]]]]
[[Dosya:Robevihouse.JPG|thumb|right|[[Makedonya Cumhuriyeti|Makedonya]]’nın [[Ohri]] şehrinde Türk mimarisine örnek bir ev]]
[[Dosya:Sueleymanname_Akinci-Beys.png|thumb|right|[[Mohaç Muharebesi (1526)|Mohaç Muharebesi]]’nde akıncı beylerini gösteren bir minyatür]]
'''Evlad-ı Fatihan''', ([[Osmanlı Türkçesi]]: اولاد فاتحان ''Evlād-ı Fātiḥān'') [[Osmanlı İmparatorluğu]]’nda [[Balkanlar]]’ın fethine katılan [[bey]]lerin, [[fatih]]lerin soyundan gelenlere verilen addır. O dönemden bugüne kadar [[Balkan Türkleri]] için bu tabir de kullanılır.
1335 Yılında [[Süleyman Gazi]]'nin [[Karesi]] Beyi olması ile zamanının ünlü kayı beyleri [[Hacı İlbey]] ve [[Gazi Evrenos Bey ]]ile Trakya'nın fethini başlatan [[Osmanlılar]] Tüm Trakya, Makedonya ve Bulgaristan'ı fetetmişlerdir.▼
== Etimoloji ==
'''Evlad''', [[Arapça]] asıllı “efʿāl” kalıbında bir sözdür ve “veled” sözünün çokluk formudur. Anlamı “''1. çocuklar. 2. (Türkçede müfred olarak kullanılır) oğul; kız; çocuk. 3. sülale, nesil.''”<ref name=Devellioglu1>Ferit Devellioğlu, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lugat, Aydın Kitabevi Yayınları, Ankara 1998, s. 241.</ref> Bu söz Türk dilinde teklik olarak kullanılmaktadır.
'''Fatihan''' sözünün '''Fatih''' kısmı, [[Arapça]] asıllı “fāʿil” kalıbında bir sözdür ve “fetḥ” sözünün öznesidir. Anlamı “''1. fetheden, açan. 2. bir memleket zapt eden. 3. özel ad II. Sultan Mehmet’in İstanbul’u fethetmesi dolayısıyla aldığı tarih lakap.''”<ref name=Devellioglu2>Ferit Devellioğlu, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lugat, Aydın Kitabevi Yayınları, Ankara 1998, s. 252-253.</ref> ''Fatih'' sözüne eklenen “+ān”, [[Farsça]] çokluk ekidir. Bütün hâlde kelime, “fatihler, fethedenler”<ref name=Devellioglu2/> anlamındadır.
Kanunnâme’de; “Yörük taifesi öteden beri Devlet-i Âliyyenin güzîde ve cengâver, itâatli, ferman dinleyen askerlerinden olup, eski seferlerde küffâr ile yapılan harplerde, kendilerinden iyice yararlık ve yüz aklıkları görüldüğünden, bu tâifeye Evlâd-ı Fâtihân adı verilmiştir”denilmektedir▼
=== Evlad-ı Fatihan Tamlaması ===
''Evlad-ı Fatihan'' tabiri bir tamlamadır. Bu tamlama [[Farsça]] tamlama mantığına göre oluşturulmuştur. Farsça tamlama mantığı [[Hint-Avrupa dilleri|Hint-Avrupa]] tamlama mantığı örneği olarak Türk diline göre ters bir yapı arz eder. Bu yapıda tamlayan, tamlanandan sonra gelir. ''Evlad-ı Fatihan'' tamlaması ''Fatihlerin Soyu'' demektir.
== Tarih ==
▲1335
Osmanlı ordularının ilerlemelerine ön hazırlığı [[Akıncılar (Osmanlı)|akıncılar]] yapıyorlar ve istihbarat sağlıyorlardı. Balkanlar’daki savaşlarda en çok kayıp veren Evlad-ı Fatihan askerleri olmuştur. 1846 yılında Selanik müşirine yazılan bir emirle Evlad-ı Fatihan teşkilatı göreceli olarak ortadan kaldırılmış olmasına rağmen gönüllülük esasıyla 1923 yılına kadar fiilen devam etmiştir.
Teşkilatlanma tamamen eski Türk akıncı beylerinin [[Tımar]] esasına dayanmakta olup her ne kadar Osmanlı İmparatorluğu’nda aristokrasi olmadığı söylense de, eski bey soyundan gelenlerin liderliğinde eski tımar alanları (tımar köyleri) içerisinde, asker toplayarak gönüllülük esaslı bir teşkilatlanmadır.{{kaynak belirt}} [[Birinci Balkan Savaşı|1.]] [[İkinci Balkan Savaşı]]’ndan sonra nüfus mübadelesine kadar sivil gruplar şeklinde işgale karşı direnişe devam etmişlerdir.
▲Kanunnâme’de; “Yörük taifesi öteden beri Devlet-i Âliyyenin güzîde ve cengâver, itâatli, ferman dinleyen askerlerinden olup, eski seferlerde küffâr ile yapılan harplerde, kendilerinden iyice yararlık ve yüz aklıkları görüldüğünden, bu tâifeye Evlâd-ı Fâtihân adı
== Kültürel ve Sosyal Yapı ==
Evlad-ı Fatihan’ın yapısı, [[Balkanlar]]’da o dönemden beri yaşayan [[Türkler]]in nüfusudur. Bu nüfus yapısı tek tipte değildir. Balkanlar’da yaşayan Türklerin bir kısmı [[Anadolu]]’dan iskân politikası doğrultusunda göç eden Türklerden oluşur. Başka bir kısmı ise Balkanlar’da [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı]] öncesinde var olan çeşitli Türk boylarının devamıdır.
[[Anadolu]]'dan yoğun olarak [[Karamanoğulları Beyliği]] topraklarındaki Konyar Sarı Yörükler göç etmişlerdir. Osmanlı İmparatorluğu idaresi, Karamanoğulları topraklarından göç ettirdiği Türkleri, Balkan topraklarına dağınık bir şekilde yerleştirmiştir. Böylece Anadolu’daki aşiretler arasında kan davası bitmiş ve Balkanlar Türkleştirilip İslamlaştırılmıştır.
== Osmanlı İmparatorluğu Sonrası ==
[[1912]]-[[1913]] yıllarında [[Balkan Savaşları]]’nın [[Osmanlı İmparatorluğu]] tarafından kaybedilmesi, bölgedeki Türkler açısından büyük sorunlara sebep olmuştur. Yüzlerce yıldır bölgede yaşayan Türk nüfusun büyük bir kısmı çeşitli dönemlerde [[Türkiye]]’ye ve az bir kısmı da [[Avrupa]] ülkelerine göç etmek mecburiyetinde kalmıştır. Bütün bu göç hareketlerinin yanında, bugün de Balkan topraklarının çeşitli kesimlerinde Türk nüfus mevcuttur.
== Ayrıca Bakınız ==
* [[Osmanlı İmparatorluğu]]
* [[Balkanlar]]
* [[Balkanlar tarihi#Hunların Yerleşimleri|Balkanlar’da Türk tarihi]]
* [[Balkan Türkleri]]
== Kaynakça ==
{{kaynakça}}
[[Kategori:Osmanlı Devleti askeriyesi]]
| |||