|
|altbölüm_adı2 = [[Kerkük ili]]|altbölüm_türü2 = [[Irak'ın illeri|İl]]}}
[[Dosya:Kirkukoil.jpg|küçükresim|[[Baba Gürgür]]'de petrol kuyuları]]
'''Kerkük''', [[Irak]]'taki [[Kerkük İli|Kerkük ilinin]] başkenti olan şehirdir. Kerkük ili [[bağdatKürdistan Bölgesel Yönetimi]]'nin merkezianayasal yönetimeve [hukuki başkentidir.<ref>{{Web kaynağı|url=https://presidencywww.iq/infounpo.aspx?jimareorg/article/538|başlık=1002UNPO: bağlıdır]Kurdistan: ,Constitution Kerkükof ilithe hiçIraqi birKurdistan bölgeselRegion|erişimtarihi=4 yönetimeTemmuz katılmamıştır2022|çalışma=www.unpo.org|arşivurl=https://web.archive.org/web/20220126190838/https://www.unpo.org/article/538|arşivtarihi=26 Ocak 2022|ölüurl=hayır}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://bianet.org/bianet/siyaset/13916-irak-kurdistan-bolgesi-anayasasi-taslagi|başlık=Irak Kürdistan Bölgesi Anayasası|erişimtarihi=4 Temmuz 2022|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210323201309/https://bianet.org/bianet/siyaset/13916-irak-kurdistan-bolgesi-anayasasi-taslagi|arşivtarihi=23 Mart 2021|ölüurl=hayır}}</ref> Ülkenin başkenti [[Bağdat]]'ın 236 km kuzeyinde, [[Erbil]]'in 83 km güneyinde, [[Musul]]'un 149 km güneydoğusunda, [[Süleymaniye, Irak|Süleymaniye]]'nin 97 km batısında, [[Tikrit]]'in 116 km kuzeydoğusunda yer almaktadır. Günümüzde şehrin büyük çoğunluğu [[Irak Türkmenleri|Türkmenler]], [[Araplar]] ve [[Kürtler]]'den oluşmaktadır.<ref>{{Haber kaynağı|başlık=Kirkuk|url=http://citiesintransition.net/fct-cities/kirkuk/#|ajans=Cities in transition|erişimtarihi=7 Mart 2016|arşivurl=https://web.archive.org/web/20160303235417/http://citiesintransition.net/fct-cities/kirkuk/|arşivtarihi=3 Mart 2016|ölüurl=evet}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = https://www.academia.edu/36858668/Kardaslik_-_Kerkuk_Musul_Sorunu.pdf | başlık = Kerkük-Musul Sorunu | erişimtarihi = 15 Mayıs 2020 | tarih = | çalışma = Kardaşlık Dergisi | yayıncı = Kerkük Vakfı | arşivurl = https://web.archive.org/web/20181018161716/https://www.academia.edu/36858668/Kardaslik_-_Kerkuk_Musul_Sorunu.pdf | arşivtarihi = 18 Ekim 2018 | ölüurl = hayır }}</ref>
== Tarih ==
== Nüfus ==
[[Dosya:Kirkuk in Ottoman archive.jpg|upright=1.14|sağ|küçükresim|Kâmûsü'l-A'lâm'da Kerkük]]
[[Şemseddin Sâmi]], 19. yüzyılın sonlarında yazdığı Kâmûsü'l-A'lâm'da Kerkük şehrinden bahsetmiştir.” Kerkük, [[Osmanlı]] [[Musul Vilayeti|Musul vilayetinin]] güneydoğusunda, 30.000 nüfuslu yer alıyor' diyor. sonra “Kerkük halkının dörtte üçünü [[Kürtler]], geri kalanı [[Türkler]], [[Araplar]], 760 [[Yahudiler|Yahudi]] ve 460 [[Keldaniler|Keldani]]” Moderndiyor.<ref>{{Kitap türkçesikaynağı|url=https://archive.org/details/kamus-ul-alam/Gamos_alaalam_5/page/n649/mode/2up|başlık=Kâmûs-ül Â'lâm}}</ref>
Kerkük kürdüstanın olduğu gibi [[Musul Vilayeti|musul]] vilayetindedir ve musulun 160KM güney batısındadır ve bir sıra tepelerin altında olarak [[vâsi]] bir önünün kenarında ([[vadi adham]] ) üzerinde [[Şehrizor (eyalet)|şehrizor]] sancağının merkezde asılışı bir ay olmuş , 30,000 ahalisi , [[Kerkük Kalesi|kalesi]], 36 cami ve mescit, 7 [[İlkokul|medresesi]] ,15 [[Tekke|tekyevizariyesi]],12 [[Han (konaklama)|hanı]] ,1272 [[mağaza ve dükan]] ,8 [[hamam]] , [https://ar.m.wikipedia.org/wiki/نهر_الخاصة nehirin] üzerinde bir köprüsü , bir waşdih ,18 [[Ortaokul|sıbyan mektebi]] ,3 [[Üniversite|küliyesi]] , ve bir [https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Sinagog havrası] vardır, bir tepenin üzerinde bulunan [[Kerkük Kalesi|kale]] duvarı ile kalenin altındaki [[Mağza-dükan|mahalleat’ın]] ve [https://ar.m.wikipedia.org/wiki/نهر_الخاصة nehrin] sağ tarafındaki kısımda [[Karışık|mürekkep]] olduğu halde , ahalisinin [[1/3|üç rübbü]] kürt , ve [[Kalan|kusuru]] türk ve arap , ve [[Kalan|Sâir]]<nowiki/>i’de 760 israili , 460 kildani , daha vardır, bir …” diyor.<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://archive.org/details/kamus-ul-alam/Gamos_alaalam_5/page/n649/mode/2up|başlık=Kâmûs-ül Â'lâm}}</ref>
özet (kerkük nehrinin sağtarafındaki vatandaşların [[Üç rübbü|1/3]]<nowiki/>ü demek istiyor, ve kalanı türk ve arap olduğunu belirtiyor , nehrin sol tarafındaki şehrin nüfusu hakkında hiç bir bilgi vermemiştir , nehrin sol tarafında bugüne kadar genelikle türkler ve kuzeyinde kürtler yaşamaktadır, nehrin sağ tarafındaki “tisin “ gibi aşırı yüksek türkmen popülasyonu içermektedir. )
{| class="wikitable sortable"
|- bgcolor="#DDDDDD"
| colspan="8" align="center" | Kerkük Valiliği için Nüfus Sayımı Sonuçları<ref name="cris-kirk-2011-43">Part I. Kirkuk and its environs. — Chapter 2. Kirkuk in the Twentieth Century, [https://books.google.ru/books?id=MqXyFmFSlTgC&pg=PA42&dq=erbil+governorate+mother+tongue+in+1957&hl=ru&sa=X&ei=icj4UtT8D4WqhAeQmYHgAQ&ved=0CCkQ6AEwAA#v=onepage&q=erbil%20governorate%20mother%20tongue%20in%201957&f=false page 43] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20180621143439/https://books.google.ru/books?id=MqXyFmFSlTgC&pg=PA42&dq=erbil+governorate+mother+tongue+in+1957&hl=ru&sa=X&ei=icj4UtT8D4WqhAeQmYHgAQ&ved=0CCkQ6AEwAA#v=onepage&q=erbil%20governorate%20mother%20tongue%20in%201957&f=false|tarih=21 Haziran 2018}}. // Crisis in Kirkuk: The Ethnopolitics of Conflict and Compromise. Authors: Liam Anderson, Gareth Stansfield. [[Philadelphia]]: [[University of Pennsylvania Press]], 2011, 312 pages. ISBN 9780812206043</ref>
|- bgcolor="#f0f0f0" align="center"
! Etnik grup
! 1957
! Oran
|-
| [[Araplar]] || align="right" | 109,620 || align="right" | 28.2% || align="right" | 218,755 || align="right" | 45% || align="right" | 544,596 || align="right" | 72%
|-
| [[Kürtler]] || align="right" | 187,593 || align="right" | 48.2% || align="right" | 184,875 || align="right" | 38% || align="right" | 155,861 || align="right" | 21%
|-
| [[Irak Türkmenleri|Türkmenler]] || align="right" | 83,371 || align="right" | 21.4% || align="right" | 80,347 || align="right" | 17% || align="right" | 50,099 || align="right" | 7%
|-
| [[Asurlular]] || align="right" | 1,605 || align="right" | 0.4%
|-
| [[Yahudiler]] || align="right" | 123 || align="right" | 0.03%
|-
| Diğer || align="right" | 6,545 || align="right" | 1.77% || align="right" | 0 || align="right" | 0% || align="right" | 2,189 || align="right" | 0.3%
|-
| Toplam || align="right" |'''388,829''' || align="right" | 100% || align="right" | '''483,977''' || align="right" | 100% || align="right" | '''752,745''' || align="right" | 100%
|}
|
