Eyyûbîler: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Nushirevan11 (mesaj) tarafından yapılan 27162808 sayılı değişiklik geri alınıyor. nedensiz içerik silinmesi Etiketler: Geri al Geri alındı |
Değişiklik özeti yok Etiketler: Elle geri alma Geri alındı Görsel Düzenleyici Anlam ayrımı bağlantıları nowiki içeriyor |
||
1. satır:
{{ülke bilgi kutusu
|kendi_dilindeki_adı = [[Kürtçe]]: Dewleta Eyûbî<br>{{dil|dil_adı=e|ar|الأيّوبيّون}} ({{Harf çevirisi|ar|Eyyûbîyûn}})
|tam_adı = '''Eyyûbîler'''<br>'''Eyyûbîler Devleti'''
|yaygın_adı =
6. satır:
|yönetim_biçimi = [[Monarşi]]
|kuruluş_yılı = 1171
|yıkılış_yılı = 1250/1341
|olay1 = [[Montgisard Muharebesi]]
|olay_tarihi1 = 1177
|olay2 = [[Hıttin Muharebesi]]
|olay_tarihi2 = 1187
|olay3 = [[
|olay_tarihi3 =
|olay4 = [[Arsuf Muharebesi]]
|olay_tarihi4 = 1191
|öncel1 = Fatımîler
|bayrak_öncel1 = Fatimid flag.svg
23. satır:
|öncel4 = Revvâdîler
|bayrak_öncel4 = Roj emblem.svg
|öncel5 =
|bayrak_öncel5 =
|
|
|a1_bayrağı = Mameluke Flag.svg
|resim_ardıl1 =
|
|
|
|
|
|
|
|
|a6 = Bingöl Emirliği|Bingöl
|a6_bayrağı = Roj emblem.svg
|bayrak = Ayyubid Flag.png
|bayrak_altyazısı =
Satır 53 ⟶ 58:
|yaygın_diller = [[Kürtçe]] <ref name="Magill809">{{harvnb|Magill|1998|p=809}}</ref><ref name="France84">{{harvnb|France|1998|p=84}}</ref><br>[[Arapça]]
|resmî_din = [[Sünnî İslâm]]
|para_birimi = [[Dinar]]
|yönetici1 = [[Selahaddin Eyyûbî]] {{küçük|(ilk)}}
|yönetici2 = [[Aziz Osman bin Selahaddin|Aziz Osman]]
|yönetici3 = [[
|yönetici7 = [[Salih Eyyub]]
|yönetici8 = [[Muazzam Turanşah]]
|yönetici9 = [[Eşref Musa]] {{küçük|(son)}}
|yönetici_yılları1 = 1171-1193
|yönetici_yılları2 = 1193-1198
|yönetici_yılları3 =
|yönetici_yılları4 = 1200-1218
|yönetici_yılları5 = 1218-1238
|yönetici_yılları6 = 1238-1240
|yönetici_yılları7 = 1240-1249
|yönetici_yılları8 = 1249-1250
|yönetici_yılları9 = 1250-1254
|yönetici_unvanı = [[Sultan]]
|temsilci_unvanı = [[Mısır tarihi|Mısır Sultanı]]
Satır 80 ⟶ 97:
|meclis2 =
|meclis_türü2 =
|istatistik_yılı1 = 1190 <ref>Turchin, Adams & Hall 2006, p. 223</ref>
|
|
|istatistik_yılı2 = 1200 <ref>Taagepera 1997, p. 495.</ref>
|
|
▲|yüzölçümü3 =
▲|nüfus3 =
▲|nüfus4 =
▲|nüfus5 =
|günümüzdeki_durumu =
|dipnotlar =
|tür = [[İslam Devleti]]
|en_büyük_şehir = [[Şam]]
|etnik_gruplar = [[Kürtler]] {{küçük|(çoğunluk)}} <ref>https://www.youtube.com/watch?v=CsGpRU40PNw</ref><br>[[Araplar]] {{küçük|(çoğunluk)}}<br>[[Türkler]] {{küçük|(azınlık)}}
|mikro_ulus = Kürtler<br>Araplar<br>Türkler
|image_flag2=Saladin's Standard.svg|harita2_resmi=Ayyubid Sultanate 1193 AD.jpg|harita2_altyazısı=[[Selahaddin Eyyubi]]'nin 1193'teki ölümü üzerine Mısır Eyyubi Sultanlığı toprakları (pembe renkli)|olay5=[[Yassıçemen Muharebesi]]|olay5_tarihi=1230}}'''Eyyûbîler Devleti''' veya '''Eyyûbîler''' ({{dil|dil_adı=e|ar|الأيّوبيّون}}, {{Harf çevirisi|ar|''Eyyûbîyûn''}} ; [[Kürtçe|Klasik Kürtçe]]: ''Dewleta Eyûbî''), [[Zengiler|Zengi Devleti]]'nin komutanı ve [[Hezbaniler|Hezbani Kürtlerinden]] olan [[Selahaddin Eyyubi|Selahaddin Eyyûbî]]'nin 1171 yılında kurduğu Eyyubiler Hanedanı'nın [[Mısır]] ve [[Suriye]]'de egemen olduğu [[Müslüman]] bir [[Kürtler|Kürt]]<ref>Bosworth, C.E. (1996), The New Islamic Dynasties, New York: Columbia University Press, ISBN 978-0-231-10714-3 s.73</ref> devletidir.<ref group="not">Devletin kurucusu olan [[Selahaddin Eyyubi]] ve Eyyubi Hanedanlığı, genel bilgilere ve görüşlere göre [[Kürtler|Kürt]] olduğu için, ortaya çıkan <nowiki>''Eyyubiler Devleti''</nowiki> de bir ''Kürt devleti ve hanedanlığı'' olarak kabul edilir. Buna ek olarak, devletin nüfusunun büyük bir bölümünü oluşturan milliyetlerden birisi de [[Kürtler|Kürtlerdir]]. [[Hicaz]], [[Yemen]] ve [[Mısır]] civarlarına da egemen olduğundan dolayı [[Araplar]] da nüfusunun önemli bir parçasıdır.
'''Kaynaklar:'''
----(Muhammed bin İbrahim bin Muhammed bin Ebi''l-Fevâris Abdülazîz El-Ensârî El-Hazrecî, Târihu Devleti''l-Ekrâd, Miilet Genel (Hekimoğlu Ali Paşa) Kütüphanesi, No:695)
----(Hakan Özoglu, Kurdish Notables and the Ottoman State: Evolving Identities, Competing Loyalties, and Shifting Boundaries, SUNY Press, 2004, ISBN 0791485560, s. 46.)
----(Humphreys, Stephen (15 Aralık 1987), ''Ayyubids'', Encyclopedia Iranica.)
----([https://www.youtube.com/watch?v=CsGpRU40PNw Savaşın Efsaneleri - Selahaddin Eyyubi] | [[TRT Belgesel]])
----
[[Selahaddin Eyyûbî]]'nin etnik kökeni üzerindeki tartışmalar için [[Selahaddin Eyyûbî#Soyu ve ailesi]] bölümüne bakınız.</ref><ref name="sesen">Şeşen, Ramazan (2012) ,''Eyyübiler (1169-1260)'', İstanbul:İsam Yayınları, ISBN 9786055586850</ref><ref>"Ayyubids and Mamluks." Kaynak: Rathven, Malise ve Nanji, Azim (ed) (2004) ''Historical Atlas of the Islamic World.'', Oxford: OUP ISBN 978-0198609971</ref><ref>Muhammed bin İbrahim bin Muhammed bin Ebil-Fevâris Abdülazîz El-Ensârî El-Hazrecî, Târihu Devletil-Ekrâd, Miilet Genel (Hekimoğlu Ali Paşa) Kütüphanesi, No:695)</ref><ref>Hakan Özoglu, Kurdish Notables and the Ottoman State: Evolving Identities, Competing Loyalties, and Shifting Boundaries, SUNY Press, 2004, ISBN 0791485560, s. 46.</ref><ref name="ReferenceA">Jackson, Sherman A. (1996-01-01). Islamic Law and the State: The Constitutional Jurisprudence of Shihāb Al-Dīn Al-Qarāfī. BRILL. s. 36. ISBN 9789004104587</ref><ref>Clive Ponting, ''Dünya Tarihi'', Alfa Yayınları.</ref> En güçlü olduğu dönemde [[Mısır]], [[Suriye]], [[Irak]], [[Hicaz]], [[Kudüs]], [[Libya]] ve [[Yemen]]'i egemenliği altında tutmuştur. 1171'de Selahaddin Eyyubi tarafından Mısır'daki [[Şiilik|Şii]] [[Fâtımîler|Fâtımî Halifeliği]]<nowiki>'nin ortadan kaldırılmasının ardından doğan iktidar boşluğuyla Selahaddin'in ''Mısır Sultanı''</nowiki> ilan edilerek tarih sahnesine çıkan devlet, 1187 yılında [[Hıttin Muharebesi]] ile [[Kudüs]]'ü [[Hristiyanlık|Hristiyanlardan]] geri almış ve [[Orta Doğu]]'da büyük bir güç haline gelmiştir.<ref name="humphreys">Humphreys, R. Stephen (1977), ''From Saladin to the Mongols: The Ayyubids of Damascus, 1193–1260''. Albany, New York: State University of New York Press,. ISBN 0-87395-263-4 {{İng}}</ref>
Eyyubi Hanedanı, nispeten kısa görev süresine rağmen bölgede, özellikle de [[Mısır]]'da dönüştürücü bir etkiye sahipti. Eyyubiler döneminde, daha önce [[Şiilik|Şii]] bir [[Hilâfet|halifelik]] olan Mısır, baskın [[Sünnilik|Sünni]] siyasi ve askeri güç ile bölgenin ekonomik ve kültürel merkezi haline geldi. Saltanatı boyunca Eyyubi yönetimi, ekonomik bir refah çağını başlattı ve sağlanan kolaylıklar ve himaye, [[İslam dünyası|İslam dünyasında]] entelektüel faaliyetlerin yeniden canlanmasına yol açtı. Aynı zamanda bu döneme, büyük şehirlerde çok sayıda [[medrese]] inşa ederek bölgedeki Sünni Müslüman egemenliğini şiddetle güçlendirmeye yönelik bir Eyyubi süreci de damgasını vurdu. [[Memlûk Devleti|Memlûklular]] tarafından lağvedildikten sonra bile Eyyubilerin kurduğu saltanat Mısır, [[Levant]] ve [[Hicaz]]'da 267 yıl daha devam edecekti.
Nüfusunun çoğunu [[Kürtler|Kürtlerin]] ve [[Araplar|Arapların]] oluşturduğu Eyyubiler Devleti, topraklarını Hicaz'a ek olarak, Levant bölgesinin çoğunu kapsayacak şekilde, Mısır sınırlarının ötesine hızla genişletti. [[Yemen]], Kuzey Nubia, [[Trablusgarp]], [[Sirenayka]], [[Güneydoğu Anadolu Bölgesi|Güneydoğu Anadolu]] ve özellikle Kürtlerin yoğunlukta yaşadığı ve [[Kürtler|Kürt]] ailesinin anavatanı olan Kuzey Irak'a hükmetti. [[İslam]] dünyasının iki önemli kutsal şehri olan [[Mekke]] ve [[Medine]]<nowiki>'yi de elinde bulunduran devlet, ''İki Kutsal Caminin Koruyucusu''</nowiki> unvanına sahip oldu ve bu unvan, bizzat devletin kurucusu [[Selahaddin Eyyubi]] tarafından da kullanıldı.
[[Haçlı Seferleri|Haçlıların]] [[Kudüs]]'ü 1099 yılında ele geçirip 88 yıl sonra Kudüs'ün bu sefer Selahaddin tarafından Eyyubilerin geri alınmasıyla Haçlılara karşı kazanılan ünlü zaferden dolayı [[Selahaddin Eyyubi|Selahaddin]], bugün başta saltanat sürmüş olduğu birçok ülkede ulusal bir kahraman olarak anılmaktadır. Günümüzde, saltanatının birer parçası olan [[Mısır]], [[Suriye]], [[Filistin Devleti|Filistin]] ve doğum yeri olan [[Irak]], ulusal arması olarak hanedan kartalını armalarında bulundurmaktadır. (Bknz. https://en.wikipedia.org/wiki/Ayyubid_dynasty)
==Hanedanın etnik yapısı ve devlet yapısı==
Devletin kurucusu olan [[Selahaddin Eyyubi]], [[Tikrit]]'te ([[Irak]]) [[Kürtler|Kürt]] bir ailede doğmuştur.<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://www.chicagotribune.com/entertainment/books/ct-prj-saladin-john-man-20160607-story.html|başlık=He was a Sunni Muslim of Kurdish origin, born in Tikrit in present day Iraq in either 1136 or 1137, and though his father and uncle achieved positions of prominence — his father Ayyub was a political aide to the great Nur al-Din and his uncle Shirkuh was one of the emir's best military commanders — his youth seems to have been uneventful. Chicago Tribune|erişimtarihi=|tarih=|dil=|sayfa=|sayfalar=|çalışma=|yayıncı=Barra,Allen}}</ref><ref>{{Kitap kaynağı|url=|başlık=A number of contemporary sources make note of this. The biographer İbn Kallikan writes, "Historians agree in stating that [Saladin's] father and family belonged to Duwin [Dvin]. ... They were Kurds and belonged to the Rawādiya (sic), which is a branch of the great tribe al-Hadāniya": Minorsky (1953), p. 124. The medieval historian İbn Athir, also a Kurd, relates a passage from another commander: "... both you and Saladin are Kurds and you will not let power pass into the hands of the Turks": Minorsky (1953), p. 138.|erişimtarihi=|tarih=|dil=|sayfa=|sayfalar=|çalışma=|yayıncı=}}</ref><ref>{{Kitap kaynağı|url=https://www.worldcat.org/oclc/3072517|başlık=From Saladin to the Mongols : the Ayyubids of Damascus, 1193-1260|tarih=1977|yer=Albany|yayıncı=State University of New York Press|soyadı=Humphreys, R. Stephen.|isbn=0-87395-263-4|oclc=3072517}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = https://web.archive.org/web/20170830055141/http://www.bookrags.com/biography/saladin/ | başlık = Saladin Biography | erişimtarihi = 5 Şubat 2021 | tarih = 30 Ağustos 2017 | çalışma = web.archive.org | arşivengelli = evet}}</ref><ref name="Ozoglu">Özoglu, Hakan (2004), ''Kurdish Notables and the Ottoman State: Evolving Identities, Competing Loyalties, and Shifting Boundaries'', New York:SUNY Press, 2004, ISBN 0791485560, s. 46.</ref><ref>{{Kitap kaynağı|url=|başlık=Ali Muhammed es-Sallabi - Eyyübiler Devleti Selahaddin Eyyübi ve Kudüs'ün Yeniden Fethi, Ravza Yayınları “Selahaddin, asalet ve şeref sahibi bir Kürt aileye mensuptur. Bu aile de nesep cihetinden Kürtlerin en asil aşiretlerinden biri olan Revâdiyye aşiretine mensuptur.”|erişimtarihi=|tarih=|dil=|sayfa=|sayfalar=|çalışma=|yayıncı=}}</ref> Selâhaddin Eyyûbî’nin babası [[Necmeddin Eyyub|Necmeddin Eyyûb]]
Güvenilir kaynaklara göre Eyyubi ailesi, [[Hezbaniler|Hezbaniyye Kürtlerinin]] [[Revvâdîler]] aşiretindendir.<ref>TDV İslam Ansiklopedisi, ''[[Ramazan Şeşen]]'', Eyyubiler ''(Siyasi tarihi)''</ref> Revvâdîler aşireti ise, aslen [[Yemen
Tarihçi [[İbn Haldun]]'a göre ise Selahaddin Eyyubi'nin ataları, aslı [[Araplar|Arap]] olan [[Yemen]]'in [[Himyeriler|Himyeri]] vilayeti eşrafından, [[Hezbaniler|Hezbâniyye Kürtlerinin]] Revvadiler aşiretine
Arap tarihçi El-
</ref
</ref>
Tarihçi Ebu Emir Minhaç Sirac Muhammed Cüzcani, 1260 yılında [[Farsça]] olarak yazdığı en ünlü eseri ''Tabakat-ı Nâsırî'' kitabında Eyyubilerden ''Mulûku'l-Kurd'' (Kürt Hükümdarlar) diyerek bahsetmiştir.<ref>Minhac-ı Sirac El Cüzcani, ''Tabakat-ı Nâsırî,'' Ötüken Neşriyat Yayınları, 2016.</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://islamansiklopedisi.org.tr/cuzcani-minhac-i-sirac|başlık=CÛZCÂNÎ, Minhâc-ı Sirâc - TDV İslâm Ansiklopedisi|erişimtarihi=2 Şubat 2022|dil=Türkçe|çalışma=TDV İslam Ansiklopedisi}}</ref> [[Memlûk Devleti|Memlûk]] dönemi tarihçilerinden Ebu Hamid el-Kudsi ise, 15. yüzyılda yazdığı Eyyubileri anlatan eserine ''<nowiki>''</nowiki>Devletu Beni Eyyub el-Ekrad<nowiki>''</nowiki>'', yani <nowiki>''Kürt Eyyuboğulları Devleti''</nowiki> adını vermiştir.<ref>''[https://www.indyturk.com/node/95346/t%C3%BCrkiyeden-sesler/k%C3%BCrt%C3%A7e-g%C3%B6kten-mi-indi-3-sosyo-politik-arka-plan Devletu Benî Eyyûb el-Ekrâd (Ebu Hâmid el-Kudsî, ö.1483)] (Erişim tarihi: 2 Şubat 2022)''</ref>
▲El-Hazrecî'nin Eyyubileri anlatan eseri, ''Târihu Devleti'l-Ekrâd'' ({{Dil|tr|Kürd Devletinin Tarihi|dil_adı=e|dil kodu=|yazı=}}) ismini taşımaktadır.<ref>{{Web kaynağı | url = http://archive.is/KnY7k | başlık = Bilinen ilk Kürt tarihi eseri: Tarihül-devletül-Ekrad | yayıncı = yeniozgurpolitika.info | erişimtarihi = 8 Şubat 2016 | arşivengelli = evet}} Arşivlenme tarihi:8 Şubat 2016 {{Ksöz|1257 tarihli, tek nüshası İstanbul Süleymaniye Kütüphanesinde bulunan bu eser, Tarihül- Devletül- Ekraddır (Kürd Devleti Tarihi). Memlük Hanedanlığından da söz ettiği için yazma eserin başlığına sonradan vel-Etrak kelimesi, farklı bir yazıyla (istinsah) eklenmiştir. ...(589/ 1193, 655/ 1257) İki ucu (başı ve sonu) çıkarılmış ve “Tarikh Davlat al- Akrad wa’l- Atrak” (Kürd - Eyyubi ve Türk - Memlük Hanedanlarının Tarihi) adlı başlık eklenmiştir. ...Çünkü eser, 13. yüzyıl Arapçasıyla kaleme alınmış el yazması bir eserdi. Yani herkesin rahatlıkla içinden çıkabileceği türden değildi.}}
▲</ref><ref name="hamphreys" /><ref>{{Ksöz|DS 379 al-Ansari al-Khazraji, Muhammad ibn Ibrahim 'Abd al-'Aziz. ''Ta'rikh dawlat al-Akrad wa-al-Atrak''. Microfilm (negative) of Hekimoglu Ali Pasa ms. 695. Chicago: Department of Photoduplication, University of Chicago Library, 1978.}}
[[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı]] kaynaklarından olan [[Vasıf Efendi|Ahmed Vasıf Efendi]]'nin ({{Yaklaşık}} 1735-1806) ''Mehasinü’l-Asar ve Hakayık’ul-Ahbar'' isimli eserinde de [[İslam|İslamiyet]]'in [[Anadolu]]'ya gelişinden sonra buraya hükmeden devletlere yer verirken, [[Hicrî takvim|Hicri]] 600'lerde ([[Miladi takvim|Miladi]] 1200'ler) ''Ekrad-ı Eyyubiyye Şubeleri'' (Eyyubi Kürtleri Şubeleri)'nin de hükmedenler arasında yer aldığını söylemiştir.<ref>Vasıf Efendi, ''Mehasinü’l-Asar ve Haka’iku’l-Ahbar'', Çamlıca Yayınları, 2018.</ref>
Siyasi yapısı bakımından Eyyûbî konfederasyonun yönetim tutumları kendi yurdunun siyasi kurumları ile alakalı olabilir. Fakat bu kurumları çağdaş Türk devletlerinin temel yapısıyla önemli ölçüde farksızdı ve Eyyubîler birçok yönden sadece [[Selçuklular|Selçukluların]] bir halefi olarak anlaşılabilir.<ref name="sesen" /><ref name="humphreys2">Humphreys, R. S. (2011) "Ayyubis" ''Encyclopædia Iranica Cilt: III(2), Sayfa:164-167'' Online:[http://www.iranicaonline.org/articles/ayyubids], {{İng}}</ref>▼
Eyyubi tarihçisi [[Ramazan Şeşen]], Selahaddin Eyyubi ve ataları olan [[Revvâdîler|Revvadiler]] aşiretinin Yemenli [[Araplar|Arap]] Ezd kabilesine gittiğini, ancak güvenilir kaynaklara göre Eyyubilerin [[Hezbaniler|Hezbaniyye]] Kürtlerine mensup olan Revvadiler kolundan olduğunu belirtir. Şeşen, Eyyubilerin nesebi ile ilgili olarak Arapların, özellikle de Yemenli [[Himyeriler]]'in uydurma bilgiler çıkarmış olabileciklerini de söyleyerek, tarihçilerin bu Arap kaynaklarına da pek itibar etmediğini ve genel olarak Eyyubilerin Hezbaniyye Kürtlerine mensup olduğunun kabul edildiğini söyler.<ref>[https://youtu.be/WV-Dqr1V9Rg Selahaddin Eyyubi Arap mı, Kürt mü?] - Ramazan Şeşen ''(Erişim tarihi: 2 Şubat 2022)''</ref> Selahaddin'in uzun süre inşa katipliğini yapmış olan tarihçi [[İbn-i Şeddad]] da (1145-1235), ''<nowiki>''Siretu Selahaddin''</nowiki>'' isimli eserinde, Selahaddin'in kökeninin Arap olduğu iddialarını kesin bir dille reddetmiştir.<ref>İbn Şeddad, ''Selahaddin-i Eyyubi'nin Hayatı'', Büyüyenay Yayını Basımı, 2021.</ref>
▲Siyasi yapısı bakımından Eyyûbî konfederasyonun yönetim tutumları kendi yurdunun siyasi kurumları ile alakalı olabilir. Fakat bu kurumları çağdaş Türk devletlerinin temel yapısıyla önemli ölçüde farksızdı ve Eyyubîler birçok yönden
=== Selahaddin Eyyubi'nin Mısır’ı fethi ve Bâtınîlerin etrafa yayılması ===▼
{{Ana|Fâtımîler devrinde Alevîler|Bâtınîler}}▼
== Tarihçe ==
[[Fâtımîler]]’in son halifesi olan [[Âzıd (Fatımi)|El-Âzıd bil-Lâh]]’ın 1171 tarihinde vefatı üzerine [[Şafii mezhebi|Şâfiî]] olan [[Selahaddin Eyyübi]] [[Mısır]]’a yerleşti. Bunun üzerine 278 sene süren Mısır [[Şiilik|Şii]]liğinin tarihe karışması neticesinde Mısır [[Şia]] [[Batınilik]] mensupları da çeşitli ülkelere dağılmak zorunda kaldılar. Böylece, Sultan [[Selahaddin Eyyübi|Selahaddin Eyyubi]]’nin baskısından bunalan [[Batınilik]] [[dâî]]leri bu yeni bağımsızlığına kavuşan bölgelere göç ettiler.▼
1158 yılında [[Büyük Selçuklu İmparatorluğu|Büyük Selçuklular]]'ın sonu olarak kabul edilen Sultan Sencer’in evlât bırakmadan ölmesi üzerine Selçuklu valileri [[Horasan (İran)|Horasan]], [[Irak-ı Acem]], [[Kirman Eyaleti|Kirman]], [[Halep]], [[Şam]] ve [[Anadolu Selçuklu Devleti|Anadolu Selçuklu Sultanlığı]] şubeleri oluşturdukları gibi Benî Artıklar, Elgarzîler, Musul ve Halep Atabeylikleri isimleri altında bağımsızlıklarını ilân ettiler.<ref name="sesen"/>▼
▲{{Ana|Fâtımîler devrinde Alevîler|Bâtınîler}}
=== Selahaddin Eyyubi ve Haçlılar ===▼
{{Ana|Selahaddin Eyyübi|Haçlılar}}▼
▲[[Fâtımîler]]’in son halifesi olan [[Âzıd (Fatımi)|El-Âzıd bil-Lâh]]’ın 1171 tarihinde
1171’de Fatımilere son veren [[Selahaddin Eyyubi|Selahaddin Eyyûbî]], Mısır'da hutbeyi yeniden [[Abbâsîler|Abbasi halifesi]] adına okutmuş ve Mısır'da [[Sünnîlik|Sünnîliği]] yeniden başlatmıştır. 1174'te kendi adına [[hutbe]] okutarak devletin başına geçti. İlk iş olarak [[Zengiler]]'i kendi topraklarına bağladı. [[Suriye]], [[Filistin]], [[Hicaz]], [[Ürdün]], [[Yemen]], [[Güneydoğu Anadolu Bölgesi|Güneydoğu Anadolu Bölgesi']]ni egemenliği altına aldı. 1177 yılında [[Montgisard Muharebesi|Montgisard Muharebesi']]nde [[Kudüs Krallığı|Kudüs Kralı]] [[IV. Baudouin]]'e yenildi.▼
▲
Selahaddin Eyyubi, Haçlılarla uzun süren mücadeleler yaptı. 1187 yılında Kudüs Kralı [[Lüzinyanlı Guy]]'ın ordusu ile yaptığı [[Hıttin Muharebesi]]'nde Haçlı ordusunu yenerek ve [[Kudüs]]'ü alarak tekrar [[İslamiyet]]'e kazandırdı. Fetihten sonra katliam beklentisi içinde olan [[gayrimüslim]]lere gösterdiği engin hoşgörü ve benzeri insanî özellikler ile büyük takdir kazandı. [[İslâm|İslam]] dünyasında bir efsane hâline geldi. 1188 yılında Selahaddin, [[Antakya Prensliği]]'ne ([[Haçlı devletleri|Haçlı Kontluğu]]) karşı sefere çıktı. Bu bölgede birçok kaleyi ele geçirdi.▼
▲=== Selahaddin Eyyubi ve Haçlılar ===
▲{{Ana|Selahaddin Eyyübi|Haçlılar|Hıttin Muharebesi}}
▲1171’de Fatımilere son veren [[Selahaddin Eyyubi|Selahaddin Eyyûbî]], [[Mısır]]'da [[Hutbe|hutbeyi]] yeniden Sünni [[Abbâsîler|Abbasi halifesi]] adına okutmuş ve Mısır'da [[Sünnîlik|Sünnîliği]] yeniden başlatmıştır. 1174'te de kendi adına
Kudüs'ün [[Müslüman|Müslümanların]] eline geçmesinin ardından, 1189 yılı başlarında [[Üçüncü Haçlı seferi|Üçüncü Haçlı Seferi]], [[Papa]] tarafından başlatıldı. Bu sefere, daha önce Hittin Savaşı'na katılan Haçlılardan başka [[İngilizler|İngiliz]], [[Fransızlar|Fransız]], [[Almanlar|Alman]] ve [[Sicilya]] içinde olduğu devletlerin oluşturduğu donanmaları ve kara kuvvetleri Haçlılara katıldılar. Selahaddin bütün [[Müslüman]]lardan yardım istedi, fakat çok azı bu yardıma cevap verdi. Artık her iki tarafın askerleri de savaşın bitmesini istiyorlardı. Bunun üzerine anlaşmaya karar verildi. 2 Eylül 1192 tarihinden geçerli olmak üzere üç yıl sekiz ay karada ve denizde geçerli olacak bir anlaşma imzalandı.▼
[[Dosya:Battle of Cresson.jpg|küçükresim|270x270pik|Hıttin Muharebesi (1187)]]
[[Dosya:Saladin and Guy.jpg|küçükresim|270x270pik|[[Hıttin Muharebesi]]'nden sonra Selahaddin Eyyubi ve esir Kudüs Kralı [[Lüzinyanlı Guy]]]]
▲Selahaddin Eyyubi, Haçlılarla uzun süren mücadeleler yaptı. 1177'deki [[Montgisard Muharebesi]] yenilgisi onu yıldırmadı ve 1187 yılında [[Kudüs Krallığı|Kudüs Kralı]] [[Lüzinyanlı Guy]]'ın ordusu ile yaptığı [[Hıttin Muharebesi]]'nde Haçlı ordusunu yenerek
▲Kudüs'ün [[Müslüman
Temmuz 1192'de, I. Richard emrindeki Haçlı ordusu, Kudüs'ü alamadığı için ve sahilde hücuma maruz kalacağı için [[Filistin (bölge)|Filistin]]'in kuzeyine doğru çekilmeye başladı. Selahaddin'in ordusu, daha önce Haçlıların Kudüs'e hücumlarındaki harekât merkezi olan [[Yafa]] Kalesine hücuma geçti ve üç gün süren kuşatmadan sonra şehri ve kaleyi ele geçirdiler. Küçük bir kısım savunmacı iç kaleye çekildi. Bu Müslüman ordusu, Haçlıların Temmuz 1191'deki [[Akka Kuşatması (1191)|Akka Kuşatması]] sonucunda teslim olan yaklaşık 2.700 savunmacılardan askerin ve 300 kadar kadın ile çocuğun tümünü hunharca öldürmelerini unutmamışlardı. Haçlıların daha önceden yapmış oldukları bu katliam üzerine Selahaddin'in ordusu, [[Yafa]]'da bulunan savunmacılara karşı bir intikam taarruzu başlattılar. Bu katliamı Selahaddin Eyyubi önlemeye çalıştıysa da, askerlerin kontrolünü kaybetmişti. Hatta Selahaddin, savunmacı Haçlılara iç kaleye çekilip kendilerini savunmaları konusunda haberler göndermişti.
Sultan Selahaddin, 4 Mart 1193 günü [[Şam]]'da öldü. Ölümü üzerine dört oğlu kendi aralarında mücadeleye başladı. [[Selahaddin Eyyübi|Selahaddin Eyyubi]], bütün bu işlerin dışında [[Haşhaşiler]] ve [[Batınilik]] meselesi ile de uğraştı.▼
[[Dosya:Saladin attacks Jaffa crusades.jpg|sol|küçükresim|250x250pik|Selahaddin Eyyubi'nin Yafa Kalesi'ni kuşatması]]
Bu Yafa Muharebesi, [[I. Richard]]'ın zaferi ile sonuçlanmış olsa da, I. Richard'ın hiç ihtiyatları bulunmadığı için bu galibiyeti pekiştirme imkânı da bulunmamaktaydı. Sarf etmiş olduğu olağanüstü şahsi gayret nedeni ile Richard yorgun düşmüş ve hastalanmıştı. Bunun üzerine, 2 Eylül 1192'de I. Richard ile Selahaddin Eyyubi arasında 5 yıl süre müddetle barış sağlamak üzere [[Ramla Antlaşması]] imzalandı ve böylece [[Üçüncü Haçlı Seferi|III. Haçlı Seferi]]'nin savaş safhası sona ermiş oldu.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.worldhistory.org/Third_Crusade/|başlık=Third Crusade|erişimtarihi=2 Şubat 2022|dil=İngilizce|çalışma=World History Encyclopedia}}</ref>
Ramla Antlaşması'na göre [[Filistin (bölge)|Filistin]]'in [[Yafa]]'nın güneyinde bulunan sahil şeridi ve şehirleri [[Kudüs Krallığı]]'na bırakılmaktaydı. [[Hristiyanlık|Hristiyan]] hacıların Kudüs'te Hristiyan kutsal yerlerini ziyaret etmeleri tamamen serbest olacaktı. [[Müslüman]] ve Hristiyan halkı ve tüccarları, birbirine ait olan arazilerden silahsız ve barışçıl olarak hiçbir engelsiz girip geçebileceklerdi. Bu antlaşmadan sonra I. Richard'a Kudüs'ü ve kutsal yerleri ziyaret etmesi için pasaport gönderildi. Ama Richard Kudüs'e gitmemeye karar verdi ve emri altında bulunan Fransız Haçlı askerlerinin de Kudüs gitmelerini yasakladı. Ve böylece kutsal şehir [[Kudüs]], Müslüman Eyyubi Devleti'nin denetimi ve koruması altında kaldı. Bu zaman zarfında Eyyubiler, [[Orta Doğu]]'daki Haçlı varlığının belini kırmış, onu asla eski gücüne kavuşamayacağı hale getirmişti.
▲Sultan [[Selahaddin Eyyubi|Selahaddin]], 4 Mart 1193 günü [[Şam]]'da öldü. Ölümü üzerine dört oğlu kendi aralarında mücadeleye başladı.
=== Selahaddin'den sonraki Eyyubiler sultanlar ===▼
[[Dosya:Ayyubid.png|küçükresim|250px|[[Moğol istilaları|Moğol istilası]] öncesi Eyyubi sınırları (kırmızı)]]Selâhaddin Eyyubi yaşamakta iken,
=== Eyyubiler ve Haçlı Seferleri ===
| |||