|
Kızılin köyü yakınında MS [[2. yüzyıl]]da Romalılar tarafından yapılmıştır.Köprü üzerindeki arapça yazılar tamir edildiği dönemlere aittir.Köprünün iki ayağı sağlam orta kısmı yıkık durumdadır. Köprü turizm açısından yeterince tanıtılmamıştır. Köprüye her ne kadar bugün kızılin köprüsü denmekteysede tarih kitaplarında "şençl-gandar" veya "sence köprüsü" veya göksu köprüsü diye geçmektedir.. Örneğin Urfalı mateos vekayınamesinde köprüden şöyle bahseder''': "Kral baudoin,az sayıda askerle beraber Şençl- Gandar'a (Şence köprüsü) gelip nehri geçti ve Şınçrig(köpek suyu) denilen yere çıktı." '''Aynı sayfanın dipnotu ise''' "Şence veya Sinca, arapçası Nahr el-azrak(türkçesi Göksu), Ptolamée'ye göre de Singas. Bu, Samosat'ın cenubundan akarak şark tarafından Fırat'a dökülen ehemmiyetli bir çaydır.Sinca köprüsü bir roma inşasıdır. Arap müellifleri bunu dünya harikalarından biri olarak saymışlardır."'''
'''Kızılin Mağaraları'''
Gümüşkaya ve Kızılin Köyü civarında eski yerleşim yeri olarak kullanılan iç içe mağaralar bulunmaktadır. Tarihive görsel eserlerdir. (kaynak: S.demirel, Kızılin köyü kitabı)
''''''Tarihi Taş Ocağı''''''
Fırat ile Göksu nun birleştiğiyerde bulunan tarihi ocak bu çevrede ilk ilkel taş ocağıdır. Taşlar şekil vermeye müsaittir. Gaziantepdeki Rumkalenin taşları burdan keilip sallarla götürülmüştür.Hala düzenlenmiş taşlar burada görülmektedir.(kaynak: S.demirel, Kızılin köyü kitabı)
== Kültür ==
Köyün kendine has yemekleri vardır. Özellikle tarladan toplanan "Cırlavık" adı verilen bitki ile yapılan "Hıtap"ları (Börek) meşhurdur. Köydeki lezzetli balıklar da meşhurdur. Bunlardan en lezzetli olanı ise köylülerin adlandırması ile "Şabıt"tır.
== Nüfus ==
|-
| align="center" | 1990
| align="right" | 1.473 <ref name="TUIK2000TUIK1990">{{Web kaynağı | son = | ilk = | yıl = | url = http://tuikrapor.tuik.gov.tr/reports/rwservlet?nufus90db2=&ENVID=nufus90db2Env&report=nfs90_idari_yapi.RDF&p_il1=2&p_il1=2&desformat=html | başlık = İllere göre ilçe, bucak, belde ve köy nüfusları - 1990 | dil = Türkçe | iş = | yayımcı = TÜİK.gov.tr | erişimtarihi = 16 Nisan 2011 | arşivengelli = evet}}</ref>
|}
=== Altyapı ve Ulaşım ===
Köyde [[ilköğretim]],ortaöğretim ve 2003 yılında hizmete açılmış olan Çok Pogramlı Lise (Kızılin Lisesi) vardır. Köyün [[içme suyu şebekesi]] vardır ancak [[kanalizasyon]] şebekesi yoktur. [[PTT]] şubesi ve PTT acentesi yoktur. [[Sağlık ocağı]] ve sağlık evi yoktur. Köye ulaşımı sağlayan yol [[asfalt]] olup köyde [[elektrik]] ve sabit [[telefon]] vardır.
==Kızılin Bucağı==
'''Kızılin''', keysun behisni malatya elazığ (mamuret ul aziz)
== Kültür ==
== Coğrafya ==
Bucağın [[coğrafya]]sı hakkında bilgi yoktur.
== İklim ==
Bucağın [[iklim]]i hakkında bilgi yoktur.
== Nüfus ==
{| class="wikitable" width=200
! colspan=2 |Yıllara göre nüfus verileri
|-
| align="center" | 2010
| align="right" | 11.247
|-
| align="center" | 2009
| align="right" | 11.562
|-
| align="center" | 2008
| align="right" | 11.733
|-
| align="center" | 2007
| align="right" | 11.572
|-
| align="center" | 2000
| align="right" | 11.802
|-
| align="center" | 1990
| align="right" | 11.373
|}
===Bağlı köy ve beldeler===
{| class="wikitable" width=600
! colspan=10; style="background-color:#ccccff;" | Bağlı beldeler,köyler ve nüfusları (2010) <ref name="TUIK2010">{{Web kaynağı | son = | ilk = | yıl = | url = http://report.tuik.gov.tr/reports/rwservlet?adnksdb2=&ENVID=adnksdb2Env&report=idari_yapi_09sonrasi.RDF&p_il1=2&p_yil=2010&p_dil=1&desformat=html | başlık = İllere göre ilçe, bucak, belde ve köy nüfusları - 2010 | dil = Türkçe | iş = | yayımcı = TÜİK.gov.tr | erişimtarihi = 9 Nisan 2011 | arşivengelli = evet}}</ref>
|- bgcolor="#CCCCCC"
! Belde, Köy !! Nüfusu !! Belde, Köy !! Nüfusu !! Belde, Köy !! Nüfusu
|-
| align="left" | Kızılin
| align="right" | 840
| align="left" | [[Geçitli, Besni|Geçitli]]
| align="right" | 396
| align="left" | [[Sayören, Besni|Sayören]]
| align="right" | 1.781
|-
|-
| align="left" | [[Akyazı, Besni|Akyazı]]
| align="right" | 403
| align="left" | [[Hacıhalil, Besni|Hacıhalil]]
| align="right" | 1.112
| align="left" | [[Tokar, Besni|Tokar]]
| align="right" | 181
|-
| align="left" | [[Bahri, Besni|Bahri]]
| align="right" | 233
| align="left" | [[Kesecik, Besni|Kesecik]]
| align="right" | 942
| align="left" | [[Topkapı, Besni|Topkapı]]
| align="right" | 407
|-
| align="left" | [[Beşyol, Besni|Beşyol]]
| align="right" | 747
| align="left" | [[Kızılkaya, Besni|Kızılkaya]]
| align="right" | 350
| align="left" | [[Yazıkarakuyu, Besni|Yazıkarakuyu]]
| align="right" | 989
|-
| align="left" | [[Dikilitaş, Besni|Dikilitaş]]
| align="right" | 558
| align="left" | [[Ören, Besni|Ören]]
| align="right" | 631
| align="left" | [[Yeniköy, Besni|Yeniköy]]
| align="right" | 636
|-
| align="left" | [[Dörtyol, Besni|Dörtyol]]
| align="right" | 460
| align="left" | [[Sarıkaya, Besni|Sarıkaya]]
| align="right" | 581
| align="left" |
| align="right" |
|}
== Ekonomi ==
Bucağın [[ekonomi]]si hakkında bilgi yoktur.
== Altyapı bilgileri ==
Bucağın [[altyapı]]sı hakkında bilgi yoktur.
== Kaynakça ==
=== Dipnotlar ===
{{kaynakça}}
== Dış bağlantılar ==
{{portal|Türkiye}}
* {{uzayfoto| enlem=37.4287798 | boylam=38.125906}}
*[http://www.yerelnet.org.tr/ Yerelnet]
{{Besni belde ve köyleri}}
{{Türkiye köy bilgi kutusu
|ad = Kızılin
|harita =
|harita boyut =
|harita açıklama =
|harita1 =
|harita1 boyut =
|harita1 açıklama =
|harita2 = Adiyaman in Turkey.svg
|harita2 boyut = 250px
|harita2 açıklama = Adıyaman
| latd = 37 | latm = 25 | lats = 44 | latNS = N
| longd = 38 | longm = 07 | longs = 30 | longEW = E
|il = [[Adıyaman (il)|Adıyaman]]
|ilçe = [[Besni, Adıyaman|Besni]]
|bölge = [[Güneydoğu Anadolu Bölgesi]]
|yüzölçümü =
|yüzölçümü_ref =
|rakım = 445
|rakım_ref =
|nüfus = 840
|nüfus yoğunluğu =
|nüfus_ref = [http://www.yerelnet.org.tr/koyler/koy.php?koyid=233786]
|nüfus_yıl = 2010
|alan kodu = 0416
|plaka kodu =
|posta kodu = 02300
|website = [http://www.yerelnet.org.tr/koyler/koy.php?koyid=233786]
}}
=== Kızılin Köyü ===
'''Kızılin''', [[Adıyaman (il)|Adıyaman]] ilinin [[Besni, Adıyaman|Besni]] ilçesine bağlı [[bucak (yerleşim)|''bucak'']] merkezi bir [[köy]]dür.
=== Tarihçe ===
Köy halkı, Birden fazla farklı TÜRKMEN boyunun oluşturduğu bir yapıdadır. Ağırlığı, Barak Türkmenleri ve Acar Hıtay boyları soyundan gelenlerden oluşmuştur. Selahattin Demirel'in Kızılin Köyü adlı kitabına göre 1071 Malazgirt ile Anadolu'ya giren Varsak Barak boyları, Besni Kızılin ve çevresine yerleştirilmiştir.Ayrıca Dulkadiroğulları döneminde yine bu bölgeye yerleşmeler olmuştur. Eldeki mevcut bilgilere göre "kızılin" adı Yavuz Sultan Selim'in döneminde geçmektedir. En eski harita 1510 yıllarına aittir.Kızılin ismi bilinen ilk belge budur. Köy zamanla karye, nahiye, bucak ve bucak merkezi durumunda kullanılmıştır. 1929 da 19 köyün bağlı olduğu bucak merkezi iken 1990 da 7 köye düşmüş daha sonra köylerin kendi tüzellikleri oluşunca sadece tek köy olarak kalmıştır. Geniş bilgi için:
*16.yüzyılda Adıyaman, MEhmet TAşdemir
* Adıyaman Besni , Mustafa Sucu
* Besni KIzılin köyü 'Selahattin Demirel
*Adıyaman il yıllıkları 1967/1969
* Şeriye sicilleri
......
<ref name="Selahattin Demirel, Kızılin Köyü"/>
=== Kültür ===
TÜRKMEN Aşireti kültür gelenek ve görenekleri yaşanmaktadır.Antep Barak Türkmen kültürü etkilidir.Bunun göstergeleri olarak ta gelenek, görenek ,konuşma dili ve daha birçok şey ortak nokta olarak gösterilebilir.
Kültürel olarak karma bir yapıya sahiptir. Arap, Türkmen Kürt kültürel özelliklerini kendi içinde karmış ortak bir kültür birikimi oluşturmuştur. Kültürde TÜRKMEN ağırlığı vardır.Geleneklerine sahiptirler.Akrabalık bağları oldukça güçlüdür. Dili çevredeki Kürt varlığına rağmen yüzyıllardır koruyan köy halkı inanç olarak da çevredeki kürtlerin (hanifi müslümanların) etkisinde kalmadığına kanıt olarak Türklerin çoğunluğu olan Hanifi Müslümandır. Yer yer Türkmen Alevi adetlerine rastlansa da bu karma yapı içinde adetler de sünnileşmiştir.
Dil, eski Anadolu Türkçesi, Azerbaycan şive ve ağız özelliklerine sahiptir. Coğrafi konumundan dolayı kültürel olarakdışa kapalı olması yüzyıllardır değişmeyesinin kanıtı olabilir. (Kaynak: Selahattin Demirel, Kızılin Köyü)
=== Coğrafya ===
Kızılin köyü Fırat Nehri'nin kenarında Şanlıurfa - Gaziantep ve Adıyaman topraklarının tam birleşme noktasında yer alır. Besni ilçe merkezine 48 Km. [[Adıyaman (il)|Adıyaman]]'ın merkezine 67 Km. uzaklıktadır. Kızılin köyünün hemen 100 metre aşağısında akmakta olan Fırat nehri [[Birecik Barajı ve Hidroelektrik Santrali|Birecik Barajı]]'nın yapılmasından sonra akarsu özelliğini kaybetmiş olup adeta bir göl görünümüne kavuşmuştur. Ancak o muhteşem görütüsünü hala korumaktadır. Tatlı su görünümndeki bu su o kadar soğuktur ki; yazın en sıcak günlerinde dahi bu suda yüzmek cesaret ister. Eski lezzetli balıklarda artık yok olmanın eşiğindedir.
=== İklim ===
Bölgede azda olsa Zeytin ağaçlarının varlığı bozulmuş Akdeniz ikliminin bir sonucudur. Köyde yazları hava aşırı sıcak olur ve gündüzleri dışarıda pek kimse görülmez. İlkbaharda ise köy görülmeye değerdir. tarlalardaki bitkilerin boyu insan boyunu geçer. Kışın ise nadiren de olsa etkili bir kar yağar.
Köyün iklimi, [[karasal iklim]] etki alanı içerisindedir.
== Ekonomi ==
Köyün ekonomisi [[tarım]] ve [[hayvancılık|hayvancılığa]] dayalıdır. Tarımda; buğday, arpa, mercimek ve nohut başlıca ekilen ürünlerdir. Son dönemlerde seracılık ve kaysı ekimi gerçekleştirilmektedir. Hayvancılık daha çok küçük baş hayvancılığa dayalıdır. Köyde balıkçılık da büyük öneme sahiptir.
=== Kızılin Köprüsü ve Tarihi Mağaralar ile Taş ocağı
[[Dosya:Sence.JPG|thumb|Kızılin Köprüsü]]
Kızılin köyü yakınında MS [[2. yüzyıl]]da Romalılar tarafından yapılmıştır.Köprü üzerindeki arapça yazılar tamir edildiği dönemlere aittir.Köprünün iki ayağı sağlam orta kısmı yıkık durumdadır. Köprü turizm açısından yeterince tanıtılmamıştır. Köprüye her ne kadar bugün kızılin köprüsü denmekteysede tarih kitaplarında "şençl-gandar" veya "sence köprüsü" veya göksu köprüsü diye geçmektedir.. Örneğin Urfalı mateos vekayınamesinde köprüden şöyle bahseder''': "Kral baudoin,az sayıda askerle beraber Şençl- Gandar'a (Şence köprüsü) gelip nehri geçti ve Şınçrig(köpek suyu) denilen yere çıktı." '''Aynı sayfanın dipnotu ise''' "Şence veya Sinca, arapçası Nahr el-azrak(türkçesi Göksu), Ptolamée'ye göre de Singas. Bu, Samosat'ın cenubundan akarak şark tarafından Fırat'a dökülen ehemmiyetli bir çaydır.Sinca köprüsü bir roma inşasıdır. Arap müellifleri bunu dünya harikalarından biri olarak saymışlardır."'''
'''Kızılin Mağaraları'''
Gümüşkaya ve Kızılin Köyü civarında eski yerleşim yeri olarak kullanılan iç içe mağaralar bulunmaktadır. Tarihive görsel eserlerdir. (kaynak: S.demirel, Kızılin köyü kitabı)
''''''Tarihi Taş Ocağı''''''
Fırat ile Göksu nun birleştiğiyerde bulunan tarihi ocak bu çevrede ilk ilkel taş ocağıdır. Taşlar şekil vermeye müsaittir. Gaziantepdeki Rumkalenin taşları burdan keilip sallarla götürülmüştür.Hala düzenlenmiş taşlar burada görülmektedir.(kaynak: S.demirel, Kızılin köyü kitabı)
== Kültür ==
Köyün kendine has yemekleri vardır. Özellikle tarladan toplanan "Cırlavık" adı verilen bitki ile yapılan "Hıtap"ları (Börek) meşhurdur. Köydeki lezzetli balıklar da meşhurdur. Bunlardan en lezzetli olanı ise köylülerin adlandırması ile "Şabıt"tır.
== Nüfus ==
Köy sürekli diğer illere göç yollamaktadır. Özellikle İzmir Balçova da köy nüfusundan daha fazla bir nüfus bulunmaktadır.
<!--- DİKKAT! BU ŞABLONU KAYNAK GÖSTERMEDEN GÜNCELLEMEYİNİZ! --->
{| class="wikitable" width=200
! colspan=2 |Yıllara göre köy nüfus verileri
|-
| align="center" | 2010
| align="right" | 840 <ref name="TUIK2010">{{Web kaynağı | son = | ilk = | yıl = | url = http://report.tuik.gov.tr/reports/rwservlet?adnksdb2=&ENVID=adnksdb2Env&report=idari_yapi_09sonrasi.RDF&p_il1=2&p_yil=2010&p_dil=1&desformat=html | başlık = İllere göre ilçe, bucak, belde ve köy nüfusları - 2010 | dil = Türkçe | iş = | yayımcı = TÜİK.gov.tr | erişimtarihi = 16 Nisan 2011 | arşivengelli = evet}}</ref>
|-
| align="center" | 2009
| align="right" | 853 <ref name="TUIK2009">{{Web kaynağı | son = | ilk = | yıl = | url = http://report.tuik.gov.tr/reports/rwservlet?adnksdb2=&ENVID=adnksdb2Env&report=idari_yapi_09sonrasi.RDF&p_il1=2&p_yil=2009&p_dil=1&desformat=html | başlık = İllere göre şehir, belde ve köy nüfusları - 2009 | dil = Türkçe | iş = | yayımcı = TÜİK.gov.tr | erişimtarihi = 16 Nisan 2011 | arşivengelli = evet}}</ref>
|-
| align="center" | 2008
| align="right" | 866 <ref name="TUIK2008">{{Web kaynağı | son = | ilk = | yıl = | url = http://report.tuik.gov.tr/reports/rwservlet?adnksdb2=&report=idari_yapi_2008.RDF&p_il1=02&p_yil=2008&desformat=html&ENVID=adnksdb2Env | başlık = İllere göre ilçe, bucak, belde ve köy nüfusları - 2008 | dil = Türkçe | iş = | yayımcı = TÜİK.gov.tr | erişimtarihi = 16 Nisan 2011 | arşivengelli = evet}}</ref>
|-
| align="center" | 2007
| align="right" | 889 <ref name="TUIK2007">{{Web kaynağı | son = | ilk = | yıl = | url = http://report.tuik.gov.tr/reports/rwservlet?adnksdb2=&report=bucak_koy.RDF&p_il1=02&p_kod=3&p_yil=2007&desformat=html&ENVID=adnksdb2Env | başlık = İllere göre ilçe, bucak, belde ve köy nüfusları - 2007 | dil = Türkçe | iş = | yayımcı = TÜİK.gov.tr | erişimtarihi = 16 Nisan 2011 | arşivengelli = evet}}</ref>
|-
| align="center" | 2000
| align="right" | 2.287 <ref name="TUIK2000">{{Web kaynağı | son = | ilk = | yıl = | url = http://tuikrapor.tuik.gov.tr/reports/rwservlet?nufus2000db2=&ENVID=nufus2000db2Env&report=idari_yapi.RDF&p_il1=2&p_il1=2&desformat=html | başlık = İllere göre ilçe, bucak, belde ve köy nüfusları - 2000 | dil = Türkçe | iş = | yayımcı = TÜİK.gov.tr | erişimtarihi = 16 Nisan 2011 | arşivengelli = evet}}</ref>
|-
| align="center" | 1990
| align="right" | 1.473 <ref name="TUIK2000">{{Web kaynağı | son = | ilk = | yıl = | url = http://tuikrapor.tuik.gov.tr/reports/rwservlet?nufus90db2=&ENVID=nufus90db2Env&report=nfs90_idari_yapi.RDF&p_il1=2&p_il1=2&desformat=html | başlık = İllere göre ilçe, bucak, belde ve köy nüfusları - 1990 | dil = Türkçe | iş = | yayımcı = TÜİK.gov.tr | erişimtarihi = 16 Nisan 2011 | arşivengelli = evet}}</ref>
|}
===Eğitim===
Kızılin ve Ören köylerinin okur-yazar oranı diğer köylere oldukça yüksektir. Köyde okuyanların büyük çoğunluğu Avukat, Öğretmen Doktor ve Askerlerden oluşmaktadır. Bu da köyün eğitime verdiği önemin göstergesidir. Köyde 2003 yılında eğitim ve öğretime açılmış bir lise ve 1900 yılların başında açılmış ilköğretim okulu bulunmaktadır. köye Lise Yapılmadan önce okumak isteyenlerin büyük çoğunluğu Çelikhan Yatılı İlköğretim bölge okulunda eğitim hizmeti almaktaydı.YİBO'nun köyün üstündeki eskisi azımsanamayacak kadar fazladır.köyde eğitime çok önem verildiğinden okul binalarını köylü kendi çabalarıyla yapıp hizmete açımışlardır.
=== Altyapı ve Ulaşım ===
Köyde [[ilköğretim]],ortaöğretim ve 2003 yılında hizmete açılmış olan Çok Pogramlı Lise (Kızılin Lisesi) vardır. Köyün [[içme suyu şebekesi]] vardır ancak [[kanalizasyon]] şebekesi yoktur. [[PTT]] şubesi ve PTT acentesi yoktur. [[Sağlık ocağı]] ve sağlık evi yoktur. Köye ulaşımı sağlayan yol [[asfalt]] olup köyde [[elektrik]] ve sabit [[telefon]] vardır.
==Kızılin Bucağı==
'''Kızılin''', keysun behisni malatya elazığ (mamuret ul aziz)
== Kültür ==
== Coğrafya ==
Bucağın [[coğrafya]]sı hakkında bilgi yoktur.
== İklim ==
Bucağın [[iklim]]i hakkında bilgi yoktur.
== Nüfus ==
{| class="wikitable" width=200
! colspan=2 |Yıllara göre nüfus verileri
|-
| align="center" | 2010
| align="right" | 11.247
|-
| align="center" | 2009
| align="right" | 11.562
|-
| align="center" | 2008
| align="right" | 11.733
|-
| align="center" | 2007
| align="right" | 11.572
|-
| align="center" | 2000
| align="right" | 11.802
|-
| align="center" | 1990
| align="right" | 11.373
|}
===Bağlı köy ve beldeler===
{| class="wikitable" width=600
! colspan=10; style="background-color:#ccccff;" | Bağlı beldeler,köyler ve nüfusları (2010) <ref name="TUIK2010-2">{{Web kaynağı | son = | ilk = | yıl = | url = http://report.tuik.gov.tr/reports/rwservlet?adnksdb2=&ENVID=adnksdb2Env&report=idari_yapi_09sonrasi.RDF&p_il1=2&p_yil=2010&p_dil=1&desformat=html | başlık = İllere göre ilçe, bucak, belde ve köy nüfusları - 2010 | dil = Türkçe | iş = | yayımcı = TÜİK.gov.tr | erişimtarihi = 9 Nisan 2011 | arşivengelli = evet}}</ref>
|- bgcolor="#CCCCCC"
! Belde, Köy !! Nüfusu !! Belde, Köy !! Nüfusu !! Belde, Köy !! Nüfusu
== Kaynakça ==
=== Dipnotlar ===
{{kaynakça}}
| 