Baskınlık (genetik): Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Baskınlık (genetik) maddesinin konusu, geçmiş birleştirilmeli |
+kaynaksız ve düzenle |
||
1. satır:
{{kaynaksız}}
{{düzenle|Eylül 2014}}
'''Baskınlık''' veya '''dominantlık''', [[genetik]]te bir genin karşılıklı [[Lokus|lokuslar]] üzerinde bulunan [[alel|alellerinden]] hangisinin canlının karakterini ([[fenotip|fenotipini]]) belirleyeceğini gösteren ilişkidir. En basit şekliyle, bir genin A ve B olmak üzere iki alelinin olduğunu düşünürsek, canlının [[Genotip|genotipini]] '''AA, BB ve AB''' olmak üzere üç farklı şekilde olabilir. Eğer AA ve BB genotiplerinin fenotipleri birbirinden farklıysa ve canlı AB genotipine sahipken fenotipi AA'daki gibi oluyorsa, bu durumda A baskın, B geni ise çekiniktir. Aynı şekilde AB genotipine sahip canlının fenotipi BB'ninki gibi oluyorsa, bu durumda da B geni baskın, A geni çekiniktir.
== Arka plan ==
===Diploit / haploit===
Bilinen birçok hayvan ve bazı bitkiler eşleşmiş kromozomlara sahiptir ve diploid (2n) kromozomlu olarak tanımlanırlar. Kromozom çiftlerinin her parçası biri dişi yumurtasından (n), diğeri erkek sperminden (n) olmak üzere bir ebeveynden gelir ve döllenme sırasında birleşerek 2n kromozomlu hücreyi oluştururlar. Yumurta ve sperm hücreleri ise (n) tane kromozom bulundururlar ve [[haploid]] olarak adlandırılırlar. Haploid hücreler [[Mayoz bölünme|mayoz bölünme]] yoluyla oluşturulur.
===Kromozomlar, genler, aleller===
{{boş bölüm}}
===Homozigot, heterozigot===
Eğer canlı bir genin özdeş alellerini (örn. AA) taşıyorsa homozigot, farklı alellerini taşıyorsa (örn. AB) heterozigot olarak adlandırılır.
===Hangi gen baskın?===
{{boş bölüm}}
== Terminoloji ==
{{boş bölüm}}
== Diğer genetik konseptlerle ilişkiler ==
Baskınlık kavramı, birçok genetik konseptle ilişkilidir.
=== Çok alellik ===
Aynı karakteri temsil eden ikiden fazla gen bulunması durumuna çok alellik denir. Örneğin insanlardaki AB0 kan grubu sisteminde, kan grubu karakterini belirleyen A, B ve 0 olmak üzere 3 çeşit gen bulunur. A ve B, 0 genine baskındır. A0 veya AA genotipine sahip canlıların kan grubu fenotipleri aynıdır ve '''A grubu''' olarak adlandırılırlar. Aynı şekilde B0 ve BB genotipindeki canlılar da '''B grubu''' olarak adlandırılırlar.
=== Tam baskınlık ===
Homozogit ve heterozigot genotipindeki canlıların fenotiplerinin birbirinden farksız olması durumudur.
=== Eksik ve yarı baskınlık ===
{{boş bölüm}}
=== Eş baskınlık ===
Alel genlerin karaktere etkilerinin eşit olması durumudur. Örneğin A ve B kan grubu genleri eş baskındır. Bu yüzden her iki gene sahip insanlar AB kan grubu olur.
{{biyoloji-taslak}}
[[Kategori:Genetik]]
[[Kategori:Kromozomlar]]
| |||