Vikipedi

Alembey, Elbistan: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Bermanya tarafından yapılan değişiklik geri alınıyor.
k üslup ile ilgili sorunlar giderildi
1. satır:
{{Kaynaksız}}
{{düzenle|Ekim 2008}}
{{Türkiye köy bilgi kutusu
|isim = Alembey
39. satır:
 
=== Tarihçe ===
Alembey köyünün Alimbeyli Oymağı tarafından kurulduğu bilinmektedir. {{fact}}
Alimbeyli Oymağı: İslamlu Yörüklerinden olan oymak adını Şaban Veled-i Alembey’den almıştır. 1584 yılında 15 hanedirler. Kızılca İn ve Saka-i Küçük mezralarında oturuyorlardı. 1570 yılında Koramaz nahiyesinde(Bünyan yöresi) Alimbeyli oymağına mensup 20 hane bulunuyordu. Sis Avşarlarındandır. 1519 tarihli defterde adına rastlanmıyor. 1523-4 tarihli tahrirde 8 hane, 1 mücerret nüfus ve 590 akça hasılı olan cemaat defter harici kaydedilmiş ve Karataş mezrasında ziraat yapıyor. 1525-6’da Feke’ye tabi olan cemaattin 6 hane, 5 mücerret nüfus, 270 akça hasılı vardı. 1536-7’de ise 4 hane, 2 mücerret nüfus ve 182 akça hasılı var. Malkoç adlı birisinin tımarına tâbiiydiler. 1613 tarihinde Çankırı bölgesinde devletin emirlerine karşı geldikleri için kadıya hüküm gönderilmiş ve doğru yola getirilmeleri emredilmiş aşiretlerden birisi de Alembeyli’lerdi. Ayrıca Rum ve Anadolu Eyaleti’nin yöneticilerine gönderilen emirlerde de bu bölgelerdeki (Çankırı civarı) Alembeyli’lerden bahsedilmektedir. Çorum Sungurlu, Yozgat Sarıkaya, Ordu-Merkez ve Maraş-Elbistan’da bulunan Alembey adındaki köyler onlardan kalmadır. Kurtkulağına bazı boylarla birlikte 1725 yılında iskan olan Alemli cemaati de bu gruptandır. Alemliler, Karaman, Kütahya, Bursa, İçel, Aydın ve Saruhan taraflarına gitmiş ancak tekrar Çukurova’ya nakilleri için emir çıkarılmıştır. Alembeyli Avşarı, Boz-Ok’un Budak-Özü ve Akdağ, Dulkadır (Maraş), Ordu, Karahisar-ı Şarki ve buraya bağlı Bayramlı kazası ile Kayseri’ye de yerleşmiştir.
 
=== Kültür ===
Köyde düğünlerini ''Bölükbaşı'' denilen bir kişi koordine eder. Cenazeler [[Müslüman]] adetlerine göre defnedilir. Vefatların ardından üç ila yedi gün süre ile cenaze evine ''başsağlığı''na gidilir ve Kur'an okutulur. Bayramlarda Türk gelenek ve göreneklerine göre ziyaretler yapılır. Köyün önemli yemekleri, [[Türk]] kültüründe olduğu gibi özellikle [[Tarhana]], [[İçli köfte]], [[Balık]], [[Kuru fasulye]], [[Pilav]], [[İçli köfte]] ile [[Kömbe]]'dir. Alembey'de fırınlı kuzine sobalara ''Göçmen soba''da denilmektedir.
;Düğünler: Köyde düğünü ''Bölükbaşı'' denilen usül-erkan bilen bir kişi koordine eder. İlk iş düğün sahiplerince bölükbaşını belirlemektir. Başlangıç günü sabahı, Ayyıldızlı bayragımız düğün evinin yakınında yüksek bir yere dikilir, köyün büyükleri toplanır, davul-zurna çalmaya başlar, ilk yemek yenir. Davullar vurulur halaylarla düğün başlar. Akşama kız evinde kadınlar kına gecesi yaparken erkekler ise erkek evinde,dışarıda davul halaylar çekilirken, evde oyunlar oynanır. En yaygın oyun; bir tepsi üzerinde dokuz adet kahve fincanın altına yüzük saklama oyunudur. Kaybeden gruba ertesi gün sabah çeşitli cezalar verilir. En yaygın ceza türü; oyunu kaybedenleri ipe dizerek çamura batırmaktır. ikinci gün; geline gelinlik giydirilerek düğüne devamedilir. Ertesi gün gelin getirmeye gidilir, buna seymen gitme denilir gelin geldikten sonra topluluk dua eder, yemek yer (kavurma, pilav ve lahmacun genellikle) ve herkes takıntı denen takı törenine katılırak maddi durumu ve yakınlık derecesine göre düğüne yardımda bulunur. Yardım yapanların listesi ve yardımlar bölükbaşı tarafından damat tarafına sunularak düğün tamamlanır.
 
;Cenazeler: Köyün camisinden selavat verilirek cenazenin kim olduğu duyurulur. Köylü cenaze evinde toplanarak cenazenin yıkanması için kazan kurarak su ısıtılır. Yıkama işlemi için ise çadır-branda v.s. çekilerek mahremiyet ilkesine dikkat edilerek, cenaze yıkayıcılarla başbaşa bırakılır.Yıkama işlemi bitirildikten sonra ilk namaz vaktinde cenaze köyün camisine taşınarak musalla üzerine bırakılırarak cenaze namazı kılınır. Namazdan sonra, cenaze eller üzerinde tekbirler ve dualar eşliğinde mezarlık alanına kadar taşınarak islami kurallara ve törelere uygun olarak defin yapılır. Üç ila yedi gün süre ile ''başsağlıgı''na gidilir ve Kur'an okutulur. Bu sürede cenaze evinin tum işleri ve yemekleri komşular tarafından yapılır. Son gün mevlidi şerif okunurak cenaze evi normal hayat akışına bırakılır. En yakın dini bayramda; cenazenin ''Bayramını'' yapmak amacıyla önceden hazırlıklar yapılır. Bayram ziyaretine gelen Eş ve dosta çörekler-şekerler-üzümler ikram edilerk cenazenin ''Bayramı'' yapılır.
 
;Yemekleri: Köyün yemek kültürü zengindir ama fakirliğin gözü kör olsun en büyük darbeyi vurarak yemek kültürünü yerlebir etmiştir. Yine de elde kalanlarını anlatalım doğrusu. Köylünün en boş vakti kış ayları olduğundan güzel yemekler de kış aylarında soba üzerinde veya tezek yakılan ocaklarda yapılanlarıdır. Kış ayları gelmeden kış hazırlıkalrı yapılır ki başlıcaları; Karaelbistan'da yetişen ''salatalık'' ve ''Biberlerin'' içleri oyularak dolmalıklar kurutulur. Maraşın meşhur kırmızı biberlerinden bolca alınarak biber salçası yapılarak güneşte kurutulur. Elbistan ovasının en kalite buğdayının yarması ve köyün katığı genç kızların marifetiyle birleşerek yoğurulup meşhur ''TARHANA'' yapılarak kurutulur ki tezek ateşinde yörenin en meşhur yemeği ''TARHANA ÇORBASI'' yapılabilsin. Abartı sanmayın, Elbistan lahanasının kamyon tekerleği kadar olanını bulabilirsiniz. Tabii ki lahana sarması da yöremizin en meşhur yemeklerindendir. Sarsap çayının deli-dolu aktığı dönemde, çayda tutulan balıklardan ve bulgurdan yapılan içili köftenin tadını bilmeyen yok gibidir. Balık olmadığı zamanlarda da tabiiki kıymalı olanı da çok lezizdir hakkını vermek lazım doğrusu. Kuru fasulye ve pilavdan bahsetmez isek hiç olmaz, ovanın fasülyesinin tadı, kızılseher dağında kekik yemiş kuzu etiyle birleştiğide dayanılmazdır. Çiğ köftenin en güzeli Alembeyde yapılır. En bol yapıldığı zamanlar ise kına gecelerinde kız evinde yapılanıdır. Köyün zengin olanları çiğ köftenin yanıda kıyma+soğan kavurması olan ve yörede ''İÇ'' tabir edilen ''İÇLİ KÖFTE'' yaptırarak misafirlere ikram ederler. Alembey'de fırınlı kuzine sobalara ''GÖÇMEN SOBA'' denir. Kış aylarında göçmen sobalarda yapılan patatesli-etli-peynirli ''KÖMBE'' nin tadı unutulur mu hiç.
 
=== Coğrafya ===
Alembey köyü; Kahramanmaraş iline 165km, Elbistan ilçesine 5 km uzaklıktadır. Turkiye'nin sayılı büyük ovalarından Elbistan ovasının bölümünün tamorta ortasındadırbölümündedir. 1980 lere kadar Söğütlü nehrinden getirilen su ile yapılan köy sulaması, küresel kuraklıktan dolayı nehir suyunun azalması vs. nedenlerle yeraltı suyu ile yapılan sulamaya dönüşmüş olup, son yıllarada, tarla sayısı kadar kuyu ve köydeki insan sayısı kadar trafo yapılmıştırdönüşmüştür. Başlangıçta 5-10 mt lik kuyularla ve Pancarmotor tipi pompalarla alınan su yıllar ilerledikçe derinlere indiğinden kuyu derinlikleri de buna paralel artış göstermiştir. 2010 yılı itibarıyla 150 mt derinlikte kuyular açılmakta olup yeraltı su seviyesi ise 50 mt seviyesine kadar düşmüştür. Yeraltı su seviyesi; sondajların çalışmadığı kış aylarında birazcık yükselse de, yazları iki katı düşüş yaşamakta olup yöredeki en büyük çevre felaketi haline gelmiştir. Elbistan ovasının yeraltı su kaynaklarını besleyen Kışla-Alemdar bölgesinde yapılan açık linyit işletmelerinden çekilen sular için açılan sondajlar da bu felakette ikincil önemdedir.{{fact}} Sulama yapmak amacıyla, içinde yüksek oranda tuz ve kireç bulunan yeraltı suları hiçbir arıtmaya ve dinlenmeye tabi tutulmadan direkt tarlalara verildiğinden, ilerleyen yıllarda ovadaki tüm tarım topraklarında yoğun bir şekilde tuz ve kireç birikerek her yıl tarımsal üretimi düşürmektedir. aşağı düşen tarımsal üretimin aynı seviyede tutulması için köylü aşırı miktarda sulama ve gübreleme yapmaktadır. Zaman kaybetmeden tedbir alımaz ise Köy arazisi ve Elbistan ovası büyük bir felaketle karşı karşıyadır.
 
=== İklim ===
Satır 68 ⟶ 64:
|}
 
=== Köy Hakkında ===
Alembey köyü yörenin Nasreddin Hocası gibidir ve bu özelliğiyle de epeyce meşhurdur. Ayağını yitirmek Alembey köyünün en bilinen fıkrasıdır. Köy hakkında daha bir çok hurafe ve uydurma fıkralar dilden dile, anlatılsa da da bunlar gerçeği yansıtmamaktadır. Örneğin; evdeki Siyahbeyaz TV yi renkli hale getirmek için anteni sarı kırmızı boyamak kötenide evde yaparak onuda çıkarmak için yapdıgı evi yıkmiş vs gibi.
 
=== Ekonomi ===
Köyün ekonomisi [[tarım]] ve [[hayvancılık|hayvancılığa]] dayalıdır. 1900 lü yıllarda köy ekonomisinde çok önemli bir yeri olan hayvancılık; mera alanlarının tarım alanlarına katılması, kuraklık ve yeraltı su seviyesindeki düşüş gibi nedenlerle azalan hayvan besini nedeniyle önemini kaybetmiştir. Köyde üretilen çerezlik ayçiçeği meşhurdur. Şekerpancarı, buğday, arpa, dane ve yemlik mısırın yanı sıra; son yıllarda nohut ve fasulye ekimi de yaygınlaşmıştır. Afşin-Elbistan Termik santralinde çeşitli departmanlarda çalışan ve köyde yaşayan insanlar; Tarım ve Hayvancılık dışında köy ekonomisine en önemli katkıyı yaparlar.
 
=== Altyapı bilgileri ===
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Alembey,_Elbistan" sayfasından alınmıştır