Çağlayık, Ardahan
Çağlayık, Ardahan ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.
| Çağlayık | |
|---|---|
 | |
 Ardahan'ın konumu | |
  Çağlayık Çağlayık'ın Ardahan'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Ardahan |
| İlçe | Merkez |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[3] İhtiyar heyeti[3] |
| Rakım | 2188 m |
| Nüfus (2022) | |
| • Toplam | 268 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0478 |
| İl plaka kodu | 75 |
| Posta kodu | 75110 |
Tarihçe
değiştirÇağlayık köyünün eski adı Ardameli veya Erdameli'dir.[4][5] Ardameli (არდამელი) veya Erdameli (ერდამელი) Türkçeye Ardamal ve Erdemel şeklinde girmiştir. Nitekim Çıldır Eyaleti cebe defterinde (1694-1732) Ardamal veya Erdamal (اردمال veya اردەمال) şeklinde geçer.[6] Bu yer adı 1886 tarihli Rus nüfus sayımında Erdamel (Эрдамель), 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde ise Erdemel (اردەمیل) biçiminde yazılmıştır.[7][8]
Erdemeli köyü, tarihsel Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Poso'da yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ikinci yarısında Gürcülerden ele geçirmiştir. Köydeki megalit yapı kalıntısı da buranın eski bir yerleşim alanı olduğunu göstermektedir.[9]
Erdemeli köyü, Çıldır Eyaleti'nin 1694-1732 dönemini kapsayan cebe defterinde Ardahan-i Küçük livasının Hocevan nahiyesine bağlıydı. Köy timar şeklinde Hicri 1008 (1696/1697) tarihinde önce Abdal, sonra Hüseyin adında birine tahsis edilmişti.[6]
Erdameli köyü, uzun süre Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sonra, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca, savaş tazminatının bir parçası olarak Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresince 1886 nüfus tespitinde Ardahan sancağının Göle kazasına bağlı Hoçevank nahiyesinin 17 köyünden biriydi. Nüfusu, 26'sı erkek ve 18'i kadın olmak üzere, 5 hanede yaşayan 44 kişiden oluşuyordu. Bu nüfusun tamamı Kürt olarak yazılmıştır.[7] Erdamel köyünde 1896 yılında 62 kişi, 1906 yılında 96 kişi tespit edilmiştir.[10]
Erdemil köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda Rusların bölgeden çekilmesinin ardından bir süre fiilen Ermenistan'ın sınırları içinde kaldı. 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması uyarınca köy Türkiye'ye bırakıldı.[11]
Erdemil köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Kars vilayetinin Göle kazasının Hoçovan nahiyesine bağlıydı.[12] 1940 genel nüfus sayımında köy aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 370 kişiden oluşuyordu. Ancak Hoçovan nahiyesi bu tarihte Ardahan kazasına bağlanmıştı.[13] Erdemil veya Erdamel Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Çağlayık olarak değiştirilmiştir.[14] 1965 genel nüfus sayımında Çağlayık köyünün nüfusu 798 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 170 kişi okuma yazma biliyordu.[15]
Coğrafya
değiştirKöy, Ardahan il merkezine 40 km uzaklıktadır.[16]
Nüfus
değiştir| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 268[2] |
| 2021 | 294[2] |
| 2020 | 301[17] |
| 2019 | 311[2] |
| 2018 | 323[2] |
| 2017 | 315[2] |
| 2016 | 336[2] |
| 2015 | 341[2] |
| 2014 | 348[2] |
| 2013 | 402[2] |
| 2012 | 399[2] |
| 2011 | 497[2] |
| 2010 | 436[2] |
| 2009 | 467[2] |
| 2008 | 514[2] |
| 2007 | 534[2] |
| 2000 | 801[16] |
| 1990 | 912[16] |
| 1985 | 1.012[16] |
Kaynakça
değiştir- ^ "Caglayik, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 12 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Ardahan Merkez Çağlayık Köy Nüfusu". Nufusune.com. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ "Konstantine Martvileli, "Ardahan Bölgesinde" ("არტაანის მხარეში"), Sakartvelo gazetesi, 8 (21) Ekim 1917, sayı 221". 19 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2024.
- ^ "2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო–კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2015, s. 184". 11 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2024.
- ^ a b "Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır 1694-1732 (ჩილდირის ვილაიეთის ჯაბა დავთარი : 1694-1732 წწ.), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis, 1979, s. 325". 30 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2024.
- ^ a b "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Kars oblastı" - Sıra no: 513". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2024.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 772.
- ^ "2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო–კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2015, s. 131". 11 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2024.
- ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 112, ISBN 9786052100271.
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2022.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 772.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 349.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 778". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 355.
- ^ a b c d "Çağlayık Köyü". YerelNet.org.tr. 22 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ "ÇAĞLAYIK KÖYÜ NÜFUSU, ARDAHAN MERKEZ". www.nufusune.com. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.