Vikipedi

Zośka Vieras

Ludvika Sivickaja-Vojcik (Belarusça; Людвіка Сівіцкая-Войцік; d. 30 Eylül 1892 - ö. 8 Ekim 1991) Takma adıyla Zośka Vieras ( Belarusça; Зоська Верас), Belaruslu bir yazar ve Belarus ulusal canlanmasının başlatıcılarından ve aktif katılımcılarından biriydi.[1]

Zośka Vieras
Vieras, 1914
Kendi dilinde adıЗоська Верас
DoğumLiudvika Sivickaja
30 Eylül 1892(1892-09-30)
Medzhybizh, Rus İmparatorluğu
Ölüm08 Ekim 1991 (99 yaşında)
Vilnius, Litvanya
MeslekYazar, şair
Önemli eser(ler)Беларуска-польска-расейска-лацінскі батанічны слоўнік [Belarusca-Lehce-Rusça-Latince Botanik Sözlüğü]

Aile ve ilk yılları

değiştir

Vieras, 30 Eylül 1892'de Medzhybizh köyünde (bugünlerde Ukrayna'nın Khmelnytskyi bölgesinde) soylu bir ailede dünyaya geldi. Büyük büyükbabası Ihnat Kulakoŭski, Belarus antik tarihinin önde gelen bir öğretmeni ve araştırmacısıydı. Danimarka, Vilna, Varşova ve St. Petersburg'daki çeşitli bilimsel toplulukların üyesiydi.[2] Vieras'ın babası Anton Sivicki, Hrodna'da (bugünlerde Belarus'ta) doğdu ve askeri kariyer yaptı. Okuma sevgisi ve ulusal görüşleri Vieras'ın daha sonraki yaşamındaki fikirleri üzerinde büyük etki yarattı.[2][3]

1908 yılında babasının ölümünden sonra Vieras, annesiyle birlikte Hrodna'ya taşındı ve burada özel bir kız lisesinden mezun oldu (1912). Belarus Gençlik Hrodna Kulübü'nün aktif bir katılımcısı, kütüphanecisi ve sekreteriydi.[4] Daha sonra Varşova'da 10 aylık bahçıvanlık ve arıcılık kursunun yanı sıra 6 haftalık askeri hemşirelik kursuna katıldı (1914). Botaniğe olan ilgisine rağmen Vieras, sağlık durumunun kötü olması ve I. Dünya Savaşı'nın başlaması nedeniyle örgün eğitimine devam etmedi.[3]

Minsk'te Yaşam

değiştir

1915 ile 1918 yılları arasında Vieras Minsk'te yaşadı ve aşağıdakiler de dahil olmak üzere birçok Belarus ulusal örgütünün sekreteri olarak çalıştı:

  • Belarus Savaş Mağdurlarına Yardım Derneği'nin Minsk Bölümü, Birinci Dünya Savaşı mağdurlarına yardım eden bir yardım kuruluşu ve Minsk merkezli Belarus ulusal hareketinin merkezlerinden biri (1915-1917);[5][6]
  • 1917'de Belarus ulusal örgütleri tarafından oluşturulan Belarus Ulusal Komitesi'nin görevi, Rusya Geçici Hükümeti ile koordinasyon içinde, Rusya Federal Cumhuriyeti içindeki Belarus özerkliğinin ilkelerini formüle etmek ve Belarus Ana Rada'sına (Konsey) seçimler hazırlamaktı. ( Belarusça; Беларуская краёвая рада);[7][8]
  • Belarus ulusal örgütlerinin Temmuz - Ekim 1917'deki faaliyetlerini koordine eden Belarus Örgütleri Merkez Rada'sı (Konsey);[7][9]
  • Belarus Sosyalist Meclisi, Rusya İmparatorluğu'nun Belarus topraklarında Belarus'un özerkliği için mücadele eden devrimci bir parti.[7][10]

1917'de Vieras, Belarus ulusal kurtuluş hareketinin sağlamlaştırılmasında önemli rol oynayan Birinci Tüm Belarus Kongresi'ne katıldı. 1918'de Belarus Demokratik Cumhuriyeti Rada'sına üye oldu.[11]

Aile malikanesinde

değiştir

1918-1922'de Vieras, büyükbabasına ait olan Aĺchoŭniki malikanesinde yaşadı. Bu süre zarfında, hasta annesi ve babası Fabijan Šantyr olan yeni doğan çocuğu Anton Šantyr ile ilgilendi.[12] Belaruslu şair, yazar ve halk figürü olan Santyr 1920'de Sovyet yetkilileri tarafından ölüm cezasına çarptırılıp idam edildi.[13] Daha sonra Anton Šantyr de Sovyet yetkilileri tarafından zulüm görecek ve on yılını Gulag esir kamplarında geçirecekti.[2]

Vilnius dönemi

değiştir

1923'te Vieras, hayatının geri kalanını geçireceği Vilnius'a taşındı. 1926'da Anton Vojcik ile evlendi ve 1927'de ünlü bir filolog olacak kızları Halina doğdu.[14]

Vilnius'ta Vieras, Belarus Köylüler ve İşçiler Birliği (1924-1929) tarafından yayınlanan çeşitli gazetelerin yayın kurullarının yöneticisiydi. 'Zaranka' (“Sabah Yıldızı”, 1927–1931) çocuk dergilerinin editörüydü. “Praleska” (“Scilla”, 1925–1935), Belarus Kooperatif Topluluğu “Pčala” (“Arı”, 1928–1939) başkanı ve “Bielaruskaja borć” (“Belarus Arı Kovanı”) arıcılık dergisinin editörü oldu 1934–1938).[2]

Lukiškės Hapishanesinde tutulan Belaruslu siyasi mahkumları destekledi. Michaś Mašara'nın şiirlerinin hapishaneden çıkarılmasına ve ilk şiir koleksiyonu “Малюнкі” (“Çizimler”, 1928) yayınlanmasına yardım etti. Vieras'ın kendi eserleri, bir diğer önde gelen Belarus şairi Natallia Arsiennieva'nın şiirleriyle birlikte bu dönemde “Šliach moladzi” (“Gençliğin Yolu”) ve “Studenckaja dumka” (“Öğrencinin Düşünceleri”) dergilerinde yayınlandı.[11]

Ancak 1961'de, Vilnius Arşivleri'nde doktora tezi için belgeleri araştıran filolog Arsieni Lis tarafından nihayet "keşfedildi". O zamandan beri yazarlar ( Uladzimier Karatkievič, Ryhor Baradulin, Larysa Hienijuš, Danuta Bičeĺ-Zahnietava, Alieś Bačyla), araştırmacılar ( Adam Maĺdzis, Janka Salamievič, Hienadź Kisialioŭ, Vitaĺ Skalaban), gazeteciler ve öğrenciler tarafından ziyaret edildi. 1982'de Vieras, SSCB Yazarlar Birliği'ne üye oldu.[2]

1989 yılında Litvanya'da kurulan Belarus Kültür Derneği'nin kurucularından biriydi.[15]

Vieras, 8 Ekim 1991'de doksan dokuz yaşında öldü ve Vilnius'taki Paneriai mezarlığına gömüldü.[2][16]

Dikkate değer eserler

değiştir
  • Беларуска-польска-расейска-лацінскі батанічны слоўнік [Belarusça-Lehçe-Rusça-Latin Botanik Sözlüğü], Vilna, 1924;
  • Гісторыя ўжываньня зёлак у лячэньні [Bitkilerin Tedavide Kullanımının Tarihi], 1934;
  • "Заранка" [Sabah Yıldızı] // Полымя. 1968. 4 numara.
  • Пяць месяцаў у Мінску [Minsk'te Beş Ay] // Şairin Yolu, Minsk, 1975;
  • Каласкі: Вершы, апавяданні [Mısır Kulakları: Şiirler, kısa öyküler], Minsk, 1985;
  • Старое Гродна // Краю мой — Нёман: Гродзеншчына літаратурная [Eski Hrodna // Benim Vatanım – Nioman: Edebi Hrodna], Minsk, 1986.
  • Лісты Зоські Верас да Апалёніі Савёнак [Zośka Vieras'ın Apalionija Savionak'a mektupları] / Падр. да друку й камэнт. Hayır. Гардзіенкі // Запісы = Zapisy. — 2004. — Kn. 27. — Ç. 251–257.
  • «Дасьпела душа мая ў цярпеньні...» Вершы імпрэсіі [Ruhum Sabırla Olgunlaştı: Şiirler ve İzlenimler] // Наша Вера : часопіс. — 2012. — No.3 (61). — Ç. 46, 47.
  • Я помню ўсё. Успаміны, лісты [Her şeyi hatırlıyorum. Anılar, mektuplar]/ Укладальнік Міхась Скобла. — Гародня; Wrocław: 2013. — 476s. — (Гарадзенская бібліятэка). —978-83-7893-104-1

Kaynakça

değiştir
  1. ^ "Vieras Zośka". slounik.org. Erişim tarihi: 16 Ocak 2022. 
  2. ^ a b c d e f Галіна, Войцік. "Зоська Верас" [Zośka Vieras, by Vojcik Halina] (Belarusça). 
  3. ^ a b "Зоська Верас. З аўтабіяграфіі" [Zośka Vieras. From the Autobiography] (Belarusça). 2 Mart 2012. 
  4. ^ "Зоська Верас: жанчына, якая стварала беларускае Гродна" [Zośka Vieras: the woman who was creating a Belarusian Hrodna, by Andrej Miacieĺski]. Hrodna.life (Belarusça). 19 Ocak 2020. Erişim tarihi: 16 Ocak 2022. 
  5. ^ "Биография, Верас Зоська. Біяграфія" [Zośka Vieras. Biography]. vsesdali.com (Belarusça). Erişim tarihi: 16 Ocak 2022. 
  6. ^ Сяменчык, М.Я. Грамадзка-палітычнае жыцьцё ў Менску (сакавік-красавік 1917 г.) [Public and Political Life in Minsk (March–April 1917), by M.J. Siamienčyk], Minsk, 1994 (in Belarusian)
  7. ^ a b c "Сівіцкая-Войцік Людвіка Антонаўна" [Sivickaja-Vojcik Liudvika Antonaŭna] (Belarusça). 12 Şubat 2011. 12 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2022. 
  8. ^ З пратакола з’езда беларускіх нацыянальных арганізацый у Мінску 25–27 сакавіка 1917 г. / Смалянчук Аляксандр Фёдаравіч [From the Minutes of the Congress of Belarusian National Organisations held in Minsk, 25–27 March 1917 / Smaliančuk Aliaksandr Fiodaravič], Спадчына [Heritage]. 1990. № 4. P. 30–31 // Гісторыя Беларусі канца XVIII — пачатку XX ст. у дакументах і матэрыялах : хрэстаматыя. [History of Belarus in the end of 18th – beginning of 20th cent. in documents and materials], Vilna: European Humanities University. P. 274—276. — 9955-9878-2-0. (in Belarusian)
  9. ^ С. Рудовіч, Час выбару: Праблема самавызначэння Беларусі ў 1917 годзе [Time of Choice: The Problem of Self-Identification of Belarus in 1917, by S. Rudovič], Minsk, 1994, p. 133. (in Belarusian)
  10. ^ Jan Zaprudnik, "Belarus: At a Crossroads" (1993, 0-8133-1794-0), p. 79
  11. ^ a b "Людзьвіка Сівіцкая (Зоська Верас)" [Liudvika Sivickaja (Zośka Vieras)]. Рада Беларускай Народнай Рэспублікі / Rada of the Belarusian Democratic Republic (Belarusça). 7 Kasım 2018. 
  12. ^ "Фабіян! Фабіян!." [Fabijan! Fabijan!]. Наша Ніва (Belarusça). Erişim tarihi: 16 Ocak 2022. 
  13. ^ Арлоў, Уладзімер (2020). ІМЁНЫ СВАБОДЫ (Бібліятэка Свабоды. ХХІ стагодзьдзе.) [Uładzimir Arłou. The Names of Freedom (The Library of Freedom. ХХІ century.)] (PDF) (in Belarusian) (4-е выд., дап. ed.). Радыё Свабодная Эўропа / Радыё Свабода - Radio Free Europe/Radio Liberty. pp. 120–121.
  14. ^ "Памерла Галіна Войцік" [Halina Vojcik died]. Наша Ніва (Belarusça). Erişim tarihi: 16 Ocak 2022. 
  15. ^ "Таварыству беларускай культуры ў Літве 25 гадоў!" [The Society of Belarusian Culture in Lithuania turns twenty-five!] (Belarusça). Erişim tarihi: 16 Ocak 2022. 
  16. ^ Арлоў, Уладзімер (2020). ІМЁНЫ СВАБОДЫ (Бібліятэка Свабоды. ХХІ стагодзьдзе.) [Uładzimir Arłou. The Names of Freedom (The Library of Freedom. ХХІ century.)] (PDF) (in Belarusian) (4-е выд., дап. ed.). Радыё Свабодная Эўропа / Радыё Свабода - Radio Free Europe/Radio Liberty. pp. 376–377.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Zośka_Vieras&oldid=33277052" sayfasından alınmıştır