Yula

Yula – Türk ve Altay halk inancında ve şamanizminde Rüya Ruhu. Yola veya Çula (Çola) da denir. İnsan ruhunun hareketli kısmıdır. Hayalgücü anlamına da gelir.

Yula Ruhu

Bu ruh uykuda ve rüyada bedeni terk edebilir.^[1] İlham ve vahiy kavramları ile de bağlantılıdır. İnsan vücudunu geçici olarak terk edebilir. Bazen bu durumu hissetmek bile mümkün olmayabilir. Aynı zamanda meşale demektir ve ruhun bir çeşit ateş veya ışık (enerji) olarak görüldüğünün en güzel örneğidir. Yulamak fiili ile kullanıldığında rüya görmek ve ruhun bedenden ayrılarak gezinmesi anlamına gelir. Ruhun hareketli kısmının bedenden ayrılarak soyut diyarlara yolculuk yapmasıdır. Ayrıca sıra dışı, esin kaynağı rüyaların görülmesi için de Yulamak tabiri kullanılır. Baskakov'a göre, "cevher, maya" gibi de anlamlandırılan bu anlayışa "ölünün canı" şeklinde ikinci bir mana daha yüklenebilir. Gerçekte ise "yula", insan bedeninden geçici olarak ayrılabilen canın aslı, mayası ve cevheridir. Geleneksel Hakas kültüründe "yula"ya yakın bir anlam taşıyan "çula" anlayışı vardır. Hakaslarda bu kavramın içeriğinde can düşünülmüştür.^[2]

Türk kültüründe Düşler

Düş (Moğolca Züd) uykudayken zihinde gerçekleşen zihinsel etkinlik(ler) ve bunlara ait algılardır. Görsel çağrışımlar şeklinde oluşur. Halk inancında ise "Yarı Ölüm" olarak algılanan uykuda görülen bu görsel imgeler öteki alem ile irtibat kabul edilir. Ve haber değeri taşıdığına inanılır. Örneğin rüyada yumurta gören bir kadının çocuğunun olacağına inanılır. Yusuf peygamber en önde gelen rüya yorumcusu olarak kabul edilir. Bazen de gerçek alemin orası, bu dünyanın bir yanılsama olduğuna inanılır. Uyku bir çeşit ölümdür ve ruhun hareketli kısmı bedeni terk eder. Kabuslar akarsulara anlatılır ki, alsın götürsün diye. Rüyalar, o esnada gidilen yer bu alemin zıddı olduğu için tersine yorumlanabilir. Çağdaş bilimsel verilere göre düşler insanın bilinçaltının birer yansıması olup, doğru çözümlendiklerinde çeşitli ussağlığı sorunlarının giderilmesine yardımcı olabilmektedir. Rüyalar tüm toplumlarda ilgi çekmiş ve öteki alemden gönderilen bilgiler veya insanların öte alemde yaptıkları yolculuklar olarak düşünülmüştür. Düş sözcüğü, düşünmek, düşmek, düşlemek fiilleri ile aynı köke sahiptir. Töz sözcüğü ile uzaktan bağlantısı dikkate değerdir.

Etimoloji

(Yol/Yul) kökünden türemiştir. Soyutlanmak, rüya görmek anlamlarını içerir. Su kaynağı ve meşale^[3] gibi anlamlar da içerir. Kral ve ululuk anlamına da sahiptir. Yular (dizgin) sözcüğü ile aynı kökten gelir. Yol (talih) kelimesiyle de bağlantılıdır.

Kaynakça

Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011 (OTRS: CC BY-SA 3.0)27 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Dipnotlar

^ "Şamanizm Üzerine Bir Araştırma, Zekiye Tunç, 2007". 23 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2011.
^ Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük, Celal Beydili, Yurt Yayınevi
^ "Divan-i Lügat-it Türk Dizini" (PDF). 7 Ocak 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2012.

Dış bağlantılar

Yakut Şamanizminde İja Kıl, Abdülkadir İnan 13 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Türk Folkloründe Dış Ruh Tasarımı, Ali Duymaz^{[ölü/kırık bağlantı]}
Ruh, Yaşar Kalafat 27 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Türklerin Eski İnançları
Türk Mitoloji Sözlüğü, Pınar Karaca

Türk mitolojisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[1] "Şamanizm Üzerine Bir Araştırma, Zekiye Tunç, 2007". 23 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2011.

[2] Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük, Celal Beydili, Yurt Yayınevi

[3] "Divan-i Lügat-it Türk Dizini" (PDF). 7 Ocak 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2012.

[1]

[2]

[3]