Yem kıskançlığı

Yem kıskançlığı, insanların duygu kıskançlığına benzetilerek yanlış yorumlanan, hayvanların yemek yerken davranış kalıpları için insancıllaştırıcı, yani bilimsel olmayan bir terimdir. Bu, gruplar halinde yaşayan birçok omurgalıda, kendi türlerindeki rakiplere karşı yiyecek savunurken ya da yiyecek rakiplerini belli bir mesafeden yediklerinde gözlemlenebilen rekabetçi bir davranıştır.

Walsrode kuş parkında kıskanç bir Kızıl akbaba

Davranış biyolojisi açısından, bu tür davranışlar, örneğin köpeklerde, hayvanlar arasında mevcut bir hiyerarşinin bir ifadesi olarak yorumlanır. Örneğin annelerinden çok erken ayrıldıklarından dolayı sosyalleşmeleri zayıf olan köpeklerde, bu rekabetçi davranış sahibine karşı da yöneltilebilir ve bu durumda köpek dolu mama kabının yanında hoş görülmez.

İnsanların (çoğunlukla çocukların) rekabetçi davranışı, bazen birlikte yediklerinde en iyi yiyecek parçalarını karşılıklı olarak tartışan ve bazen ayrı ayrı yediklerinden daha fazla tüketen gıda kıskançlığı olarak da adlandırılır. Bazen, yem kıskançlığı terimi, türler arasındaki yiyecek rekabetini ifade etmek için bilimsel olmayan kullanımda da kullanılır.

Şempanze vaka çalışması

Şempanzeler üzerinde yapılan bir çalışmada, hayvanlara ya diğer şempanzelerin bir ip çekerek yiyecek almalarına yardım etme ya da bunun yerine yiyeceği boş bir odaya taşıma seçeneği verildi. Her iki durumda da ipi çeken şempanzenin eli boş kaldı. Araştırmacıların beklentilerinin aksine, şempanzeler ne özverili ne de onaylamayan davranışlar sergilediler. Hayvanlar test durumuna alıştıktan sonra hayvanların yarısı iplerden herhangi birini çekmedi; bu yüzden yemeği ne komşuya doğru ittiler ne de komşudan uzaklaştırdılar. Test hayvanlarının diğer yarısı, yiyeceği ya boş odaya ya da komşuya tam olarak eşit oranlarda çekti. Araştırmacılara göre bu davranış, şempanzelerin ne bencilce ne de onaylamayarak hareket ettiğini gösteriyor. Bu nedenle araştırmacılar her iki özelliği de “sadece insana özgü özellikler” olarak yorumladılar ve şu sonuca vardılar: “Eğer bencillik ve kötülük insanlarla sınırlıysa ve şempanzelerde görülmüyorsa, bu özelliklerin son altı milyon yılda (insanlar ve şempanzelerin atlarının ayrıldığı zamandan bu yana) değişmiş olması muhtemeldir."

Bu yorum, şempanzeler üzerinde yapılan ikinci bir deneyle pekiştirildi. Yine, test hayvanları iki ip arasında seçim yapmak zorunda kaldı. Ancak bu sefer yiyecekleri yuvarlanan bir masanın üzerinde ya kendi ellerinde bir iple, ya da - diğer iple - hem kendilerinin hem de komşu bir şempanzenin lezzetlere erişebildiği bir yere çekebilirler. Sonuç: test hayvanları bazen sağa, bazen sola hareket etti ve test hayvanları yiyeceğe tek başına erişimi tercih etmedi.

Literatür

• Rafaela von Bredow : Kötülüğün gücü. In: Der Spiegel 5/2006, s. 124–126, tam metin 12 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. .