Wendy Freedman
Wendy Laurel Freedman (d. 17 Temmuz 1957; Toronto), Hubble sabitini ölçmesiyle tanınan Kanada asıllı Amerikalı astronom ve astrofizikçi. Carnegie ve Şili'deki Las Calampanas Gözlemevlerinin yöneticiliğini yaptı. Günümüzde Chicago Üniversitesi'nde astronomi ve astrofizik profesörüdür.[1]
Wendy Freedman | |
|---|---|
.jpg) 2010 yılında Freedman | |
| Doğum | Wendy Laurel Freedman 17 Temmuz 1957 Toronto, Kanada |
| Vatandaşlık |  Kanada  ABD |
| Eğitim | Toronto Üniversitesi |
| Tanınma nedeni | Hubble Sabiti |
| Evlilik | Barry F. Madore |
| Çocuk(lar) | 2 |
| Ödüller | Gruber Kozmoloji Ödülü Dannie Heineman Astrofizik Ödülü |
| Kariyeri | |
| Dalı | Astronomi |
| Çalıştığı kurum | Chicago Üniversitesi (günümüz) |
Başlıca araştırma alanları, evrenin hem mevcut hem de geçmiş genişleme oranlarını ölçmeye ve karanlık enerjinin doğasını karakterize etmeye odaklanan gözlemsel kozmolojidir.
İlk yılları ve eğitimi değiştir
Freedman, Toronto'da, konser piyanisti annenin ve psikiyatr babanın kızı olarak doğdu ve büyüdü.[2][3] Çocukluğundan beri bilime ilgisi vardı ve lisedeki fizik dersiyle birlikte ilgisi arttı. Öncelikle, Toronto Üniversitesi'nde biyofizik öğrencisi oldu ve ardından astronomi bölümünü seçti.[4] 1984'te astronomi ve astrofizik alanındaki yüksek lisans çalışması için Toronto'da kaldı ve doktora derecesi aldı.
Kariyeri değiştir
1984 yılında Pasadena, Kaliforniya'daki Carnegie Gözlemevlerine doktora sonrası araştırmacı olarak katıldı ve üç yıl sonra, Carnegie'nin kadrolu kadrosuna katılan ilk kadın öğretim üyesi oldu. 2003 yılında Crawford H. Greenewalt topluluğu başkanı ve Carnegie Gözlemevleri direktörü olarak seçildi.[5] Freedman'ın ilk çalışmaları, esas olarak Sefe değişeni ve yakın galaksilerin yıldız popülasyonları üzerine oldu.
Freedman, Evrenin uzaklık ölçeğini oluşturmayı ve Hubble sabiti olarak bilinen bir miktar olan ve evrenin mevcut genişleme oranını ölçmeyi amaçlayan bir program olan Hubble Uzay Teleskobu Anahtar Projesini yürütmek üzere 30 gök bilimciden oluşan uluslararası bir ekibin eş lideri oldu. Anahtar Proje boyunca ekip, Sefe değişkeni yıldızlarını kullanarak 24 gökadaya olan mesafeleri ölçtü ve beş bağımsız yöntem kullanarak Hubble sabitini ölçtü. Freedman liderliğindeki projenin araştırmacıları, nihai sonuçlarını 2001'de yayınladılar.[6] Çalışma, uzun süredir devam eden, iki faktörlü bir tartışmayı çözerek, %10'a varan doğrulukta bir Hubble sabiti değeri sağladı.
Freedman, Dev Magellan Teleskobu (GMT) Projesini başlattı ve 2003'ten 2015'e kadar projenin yönetim kurulu başkanlığını yaptı. GMT, Carnegie Enstitüsü'nde 25 metrelik bir optik teleskop inşa etmek için önde gelen üniversiteler ve bilim kurumlarından oluşan uluslararası bir konsorsiyumdur. 80 fit (24 metre) çapında bir ana aynaya sahip olan GMT, tamamlandığında dünyanın en büyük yer tabanlı teleskobu olmaya hazırlanıyor. İnşa aşamasına giren ve 2034 yılında tam olarak faaliyete geçmesi beklenen teleskop, Hubble Uzay Teleskobu'ndan 10 kat daha net görüntüler üretebilecek.
Ödülleri değiştir
Freedman, ABD Ulusal Bilimler Akademisi,[7] Amerikan Felsefe Topluluğu,[8] Amerikan Sanat ve Bilim Akademisi ve Amerikan Fizik Topluluğu üyesi seçildi.[1]
1999 yılında gözlemsel kozmolojiye katkılarından dolayı, Amerikan Fizik Topluluğu'nun Yüzüncü Yıl Öğretim Görevlisi seçildi. 2000'de bilim alanında John P. McGovern Ödülü ve 2002'de Amerikan Felsefe Derneği'nin Magellan Premium Ödülü'nü kazandı.[9] 2009'da Freedman, Gruber Kozmoloji Ödülü'nü alan üç kişiden biriydi. Sefe yıldızlarının optik ve kızılötesi uzay ve yer tabanlı gözlemlerini kullanmadaki olağanüstü katkıları ve liderlik rolü nedeniyle, Amerikan Fizik Enstitüsü ve Amerikan Astronomi Topluluğu tarafından ortaklaşa verilen 2016 Dannie Heineman Astrofizik Ödülü'nü kazandı. 2020'de Amerikan Astronomi Topluluğu'nun Eski Üyesi seçildi.
David Healy tarafından 2001 yılında Junk Bond Gözlemevinde keşfedilen asteroit 107638 Wendyfreedman, onun onuruna seçildi ve asteroide adı verildi.[10] Resmi adlandırma, Minor Planet Center tarafından 6 Ocak 2007'de yayınlandı.[11]
Kişisel yaşamı değiştir
Freedman, uzun süredir birlikte çalıştığı Barry F. Madore ile evlidir ve iki çocuğu vardır.
Kaynakça değiştir
- ^ a b "Wendy Freedman, world-leading astronomer, joins UChicago faculty". news.uchicago.edu (İngilizce). 5 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2022.
- ^ "Cosmic cuisine". The University of Chicago Magazine (İngilizce). 14 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2022.
- ^ "Honorary graduate Wendy Freedman". University of Toronto News (İngilizce). 14 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2022.
- ^ "Wendy L. Freedman". www.nasonline.org. 5 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2022.
- ^ Oakes, Elizabeth H. (2007). Encyclopedia of World Scientists (İngilizce). Infobase Publishing. ISBN 978-1-4381-1882-6. 17 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2022.
- ^ Freedman, W. L.; Madore, B. F.; Gibson, B. K.; Ferrarese, L.; Kelson, D. D.; Sakai, S.; Mould, J. R.; Kennicutt, Jr; Ford, H. C.; Graham, J. A.; Huchra, J. P. (20 Mayıs 2001). "Final Results from the Hubble Space Telescope Key Project to Measure the Hubble Constant". The Astrophysical Journal. 553 (1): 47-72. doi:10.1086/320638. ISSN 0004-637X. 3 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2022.
- ^ "Wendy L. Freedman". www.nasonline.org. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2022.
- ^ "APS Member History". search.amphilsoc.org. 17 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2022.
- ^ "American Scientist On-Line: Wendy Freedman". Sigma Xi. 2 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "IAU Minor Planet Center". www.minorplanetcenter.net. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2022.
- ^ "MPC/MPO/MPS Archive". www.minorplanetcenter.net. 7 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2022.
Dış bağlantılar değiştir
- The University of Chicago 30 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Akademik Profili