Trombositoz

Trombositoz, kanda trombositlerin yüksek olması durumudur. Trombositoz, esansiyel (primer) veya reaktif (sekonder) şekilde ortaya çıkabilir. Genellikle semptomsuz olmasına rağmen, bazı hastalarda trombozise dönüşebilir.

İnsanda, normal trombosit (platelet) değeri 1mm³'te 150.000-450.000 (150-400 x 10^9 / 1L) arasıdır.^[1] Bu aralıklardan bir sapma kesin hastalık olduğu anlamına gelmez. Fakat, bir milimetreküpte 750.000'den fazla ise ve bilhassa 1.000.000'dan fazla ise hastanın incelemeye alınması gerekir.

Nedenleri

Plateletlerin yüksek çıkması birçok hastalık süreciyle ilgili olabilir.^[2]^[3]^[4]^[5]
Esansiyel (Primer) myeloproliferatif bir hastalıktır. Diğer Myeloproliferatif hastalıklarla da ilgili olabilir; kronik myelojeni lökemia (chronic myelogenous leukemia), poliketami vera (polycythemia vera), myelofibroz (myelofibrosis)

Hastalık reaktif ise aşağıdakilerle ilgili olabilir;

İnflamasyon
Cerrahi (yine inflamasyon)
Hipoplenizm (Hyposplenism), dalak fonksiyonunun azalması sebebiyle platelet yıkımlarının azalması
Hemorrhage ve/veya demir eksikliği

Bununla birlikte hastalık kongenital nedenlerle de meydana gelebilir.^[6]

Semptomlar

Yüksek platelet seviyeleri kesin bir klinik bir problem olduğu anlamına gelmez ama yine de bu yüksek değerlerin ikincil bir prosesin sonucu olup olmadığını anlamak için hastanın tıbbi tarihine de bakmak gerekir. Zira genellikle inflamasyon durumlarında platelet seviyeleri artar, çünkü inflamasyon durumları akut faz döneminde platelet üretiminin (yani thrombopoietin'in) ana stimulantıdır.

Yüksek platelet değerleri polisitemia vera hastalığı (yüksek alyuvar sayısı) olanlarda da meydana gelebilir ve bu durumda ilaveten bir risk yaratmış olur.

Trombositoz hastalarının çok azı eritromelalgia belirtileri (yanma hissi ve soğuk ve/veya aspirin kullanımına bağlı olarak çıkıntılarda kırmızılık) göstermiştir.

Teşhis

Trombositozun teşhisinde tam kan sayımı, karaciğer enzimleri, bağırsak fonksiyonu ve eritrosit çökelmesi gibi laboratuvar testleri kullanılmaktadır. Yüksek platelet sayısıyla ilgili net bir sonucu varılamadıysa, kemik iliği biyopsisi alınmalıdır, zaten trombositozun reaktif mi esansiyel mi olduğunu anlamak için de kemik iliği biyopsisi gerektiği için genellikle alınır.

Tedavi

Genellikle, sekonder trombositoz için bir tedavi gerekmez. Ama primer trombositozda, eğer platelet sayısı 750.000 veya 1.000.000'dan fazla ise ve özellikle hasta trombosis için başka risk faktörleri taşıyorsa, düşük dozlarda aspirinin koruyucu olacağı düşünülmektedir. Ekstrem durumlarda hydroxyurea verilebilir. Yeni bir ajan olan anagrelide (Agrylin) de esansiyel trombositozun tedavisi için kullanılmaktadır. Fakat, yakın zamada yapılan çalışmalarda anegrilide'in geleneksel olarak kullanılan hidroksiürea'dan daha etkili olmadığı gösterilmiştir.^[7]

Bununla birlikte düşük doz aspirinin yararlı olduğuna dair kaynaklar mevcuttur.^[8]

Kaynakça

^ Kumar & Clark (2005). "8". Clinical Medicine (Sixth ed.). Elsevier Saunders. p. 469. ISBN 0-7020-2763-4.
^ "Management of patients with thrombophilia". Drug and Therapeutics Bulletin. 33 (1): 6–8. 1995. doi:10.1136/dtb.1995.3316. PMID 7587981.
^ Mitchell RS, Kumar V, Abbas AK, Fausto N (2007). "Chapter 4". Robbins Basic Pathology (Eighth ed.). Philadelphia: Saunders. ISBN 1-4160-2973-7.
^ Heit JA (2007). "Thrombophilia: common questions on laboratory assessment and management". Hematology Am. Soc. Hematol. Educ. Program. 2007 (1): 127–35. doi:10.1182/asheducation-2007.1.127. PMID 18024620.
^ Pediatric Thrombocytosis 7 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 6 Kasım 2016.
^ Chanet, V.; Tournilhac, O.; Dieu-Bellamy, V.; Boiret, N.; Spitz, P.; Baud, O.; Darcha, C.; Travade, P.; Laurichesse, H. (2000). "Isolated spleen agenesis: A rare cause of thrombocytosis mimicking essential thrombocythemia". Haematologica. 85 (11): 1211–1213. PMID 11064471.
^ Harrison, CN; Campbell PJ; Buck G; Wheatley K; East CL; Bareford D; Wilkins BS; van der Walt JD; Reilly JT; Grigg AP; Revell P; Woodcock BE; Green AR; United Kingdom Medical Research Council Primary Thrombocythemia 1 Study (2005). "Hydroxyurea compared with anagrelide in high-risk essential thrombocythemia.". NEJM. 353 (1): 33–45.
^ Secondary Thrombocytosis Treatment & Management 7 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 6 Kasım 2016.

[1] Kumar & Clark (2005). "8". Clinical Medicine (Sixth ed.). Elsevier Saunders. p. 469. ISBN 0-7020-2763-4.

[2] "Management of patients with thrombophilia". Drug and Therapeutics Bulletin. 33 (1): 6–8. 1995. doi:10.1136/dtb.1995.3316. PMID 7587981.

[3] Mitchell RS, Kumar V, Abbas AK, Fausto N (2007). "Chapter 4". Robbins Basic Pathology (Eighth ed.). Philadelphia: Saunders. ISBN 1-4160-2973-7.

[4] Heit JA (2007). "Thrombophilia: common questions on laboratory assessment and management". Hematology Am. Soc. Hematol. Educ. Program. 2007 (1): 127–35. doi:10.1182/asheducation-2007.1.127. PMID 18024620.

[5] Pediatric Thrombocytosis 7 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 6 Kasım 2016.

[6] Chanet, V.; Tournilhac, O.; Dieu-Bellamy, V.; Boiret, N.; Spitz, P.; Baud, O.; Darcha, C.; Travade, P.; Laurichesse, H. (2000). "Isolated spleen agenesis: A rare cause of thrombocytosis mimicking essential thrombocythemia". Haematologica. 85 (11): 1211–1213. PMID 11064471.

[7] Harrison, CN; Campbell PJ; Buck G; Wheatley K; East CL; Bareford D; Wilkins BS; van der Walt JD; Reilly JT; Grigg AP; Revell P; Woodcock BE; Green AR; United Kingdom Medical Research Council Primary Thrombocythemia 1 Study (2005). "Hydroxyurea compared with anagrelide in high-risk essential thrombocythemia.". NEJM. 353 (1): 33–45.

[8] Secondary Thrombocytosis Treatment & Management 7 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 6 Kasım 2016.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]