Lübnan sediri

Toros sediri
	;
Bilimsel sınıflandırma
Âlem:	Plantae (Bitkiler);
Bölüm:	Pinophyta ; (Açık tohumlular);
Sınıf:	Pinopsida;
Takım:	Pinales ; (İğne yapraklılar);
Familya:	Pinaceae (Çamgiller);
Cins:	Cedrus;
Tür:	C. libani;
İkili adı
	Cedrus libani; A. Rich.
Diğer adları
	Türk sediri (Turkish Cedar), Katran ağacı veya Lübnan sediri
Okunuşu
	sedrus libani
Dış bağlantılar
	Wikimedia Commons'ta Lübnan sediri ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
	Wikispecies'te Lübnan sediri ile ilgili detaylı taksonomi bilgileri bulunur.

Toros sediri veya Katran ağacı (Cedrus libani), çamgiller (Pinaceae) familyasından Güney Anadolu Toroslarında yaygın görülen, ayrıca Kelkit ve Yeşilırmak vadilerinde kalıntı meşcereleri bulunan bir sedir türü.

Morfolojik özellikleriDüzenle

40 m'ye kadar boy yapar. Genç sürgünler grimsi kahverengi, çıplak ya da hafif tüylüdür. İğne yapraklar 1,5-3,5 cm uzunluğunda, sert ve batıcıdır. Renkleri önceleri koyu yeşil, zamanla yaşlı bireylerde mavimsi yeşil renk almaktadır. Kozalakları genellikle fıçı biçimindedir. Boyları 8–10 cm, enleri 4–6 cm'dir. Kozalak pulları geniş ve tam kenarlıdır. Dış yüzeyleri hafifçe tüylüdür. Kozalakların üzerlerinde bol reçine bulunmaktadır.

Ekolojik özellikleriDüzenle

Toros sedirinin ışık isteği fazladır ve yarı ışık ağacı olarak kabul edilir. Toprak bakımından seçici değildir. Daha ziyade kayalık kalkerli yamaçlarda yetişirler. Akdeniz ikliminin hakim olduğu yerlerde bulunur. Kışları ılık yerler ister.

DağılımıDüzenle

Doğal olarak Güney Anadolu ve Lübnan'da yayılmış olup, batı sınırı Fethiye ve Köyceğiz'den başlar. Doğuya doğru Toros Dağları üzerinden uzanmakta, Göksun ve Kahramanmaraş yörelerinden bir kavisle güneye Nur Dağlarına yönelmektedir. Lübnan'da ancak Cebelübnan'da kalmıştır. Bu ana yayılışı dışında ise Kuzey Anadolu'da Kelkit-Yeşilırmak Vadisinde Erbaa yakınlarında Çatalan Köyünde ve Niksar yörelerinde 100 hektarlık adacıklar halinde bulunmaktadır. İç Anadolu Bölgesinde de Afyon-Emirdağ-Dandindere'de yayılışı vardır.

KültivarlarDüzenle

Cedrus libani cv. "Aurea" - Yapraklar sarımsı yeşil renkte asıl türden ayrılık gösterir. Ağaççık formundadır.
Cedrus libani cv. "Glauca" - Yaprakları mavimsi yeşil renkte.
Cedrus libani cv. "Pyramidalis" - Piramit çalı formunda.
Cedrus libani cv. "Pendula" - Dalları aşağı sarkık formludur. Ağaççıktır. Ana gövdesi yoktur.