Terapötik İttifak

Terapötik İttifak, çalışma ittifakı olarak da tanımlayabilen, danışan ile psikolojik danışman arasında, görev ve sorumlulukların belirlenip ortak hedefe ulaşmayı sağlayan bir ortaklıktır.

Terapötik ittifak kavramı temelleri Sigmund Freud'un psikodinamik yaklaşımlarına kadar uzanır. Yıllar içerisinde danışan ile psikolojik danışman arasındaki bu bağın hem tanımı hem uygulama biçimi değişikliğe uğramıştır.

Tarihçe

Analitik bir yapı olarak başlayan şey, yıllar içinde kuramlarüstü bir formülasyon,^[1] bütünleştirici bir değişken^[2] ve ortak bir faktör haline geldi.^[3] Freud tarafından geliştirilen aktarım yönteminden etkilenen Sterba, 'ego ittifak' kavramını geliştirmiştir. Freud tarafından belirtilen psikolojik danışman ve danışan arasında kurulan aktarım temelli işbirliği Zetzel tarafından terapötik ittifak kavramıyla açıklanmaya başlanmıştır. Greenson ise Sterba'nın ego uyumu olarak kullandığı kavramın zaman içerisinde çalışma ittifakı kavramıyla değiştiğini belirtmiştir ve terapötik ittifak ile çalışma ittifakı arasındaki farkı ortaya koymuştur.

Analitik olarak İttifak Kavramı

Freud, psikolojik danışman ve danışan arasında kurulan ilişkiyi aktarım başlığında ele almıştır. Freud aktarım dinamiğinin oluşması için psikolojik danışmanın, danışanın kendisiyle oluşturacağı bağa müsaade etmelidir.^[4]

Freud'a göre bu bağ danışman kaynaklı değil, danışanın çocukluk dönemindeki otorite figürü ile ilişkilidir. Daha sonraki yıllarda bazı ego psikologları,^[5]^[6]^[7]^[8] psikanalitik düşünceyi aktarım üzerindeki aşırı vurgudan kurtarıp farklı psikoterapötik yöntemler arasında daha fazla teknik esneklik için alan yarattılar. Terapötik ilişkinin gerçek, hissedilen boyutuna dikkat çektiler ve terapistin destekleyici, danışanın da terapistle özdeşleştiği yönünde bir tartışma öne sürdüler.

Bütünleştirici olarak İttifak Kavramı

Bordin'in^[1] kavrama 'kuramlar üstü' nitelik kazandırması, terapötik ittifak kavramına karşı tutumu etkilemiştir.^[9]^[10] Bordin Terapötik ittifak boyutlarını birbirinden bağımsız üç yapı şeklinde ele almıştır;

Psikolojik danışman ve danışan arasında duygusal olarak kurulan bağ
Amaçlar doğrultusundaki anlaşma, ittifak veya uzlaşma
Görevler üzerinde anlaşma

Terapötik ittifakın bu şekilde kavramsallaştırılması, yalnızca kurulan bağın değil aynı zamanda bilişsel boyutların da(görev ve hedefler) ilgi odağı olmasına yol açmıştır. Bordin'in çalışması ittifakı ölçmek için farklı yollar geliştirilmesine ön ayak olmuştur. Bu zaman zarfında psikoterapi entegrasyonuna ve ittifak üzerine psikoterapi araştırmalarında ilgi artışı yaşanmıştır.

Terapötik İttifak'ın Kuramsal Temelleri

Psikodinamik Yaklaşımda Terapötik İttifak

Danışan ve psikolojik danışman arasındaki bağı kuramsal bakış açısı ile ele alan ilk kişi Freud olup bu ilişkiyi aktarım ile göstermiştir.^[4] Psikolojik danışmanın danışanına karşı kabullenici, destek verici ve duyarlı davranması olumlu bir bağ oluşturur. Psikodinamik yaklaşımı takip eden bazı araştırmacılar, sağlıklı oluşturulmuş bir olumlu aktarımın gerçek bir ilişkinin yerini tutacağını düşünürler.^[11]

Psikolojik danışmanların, danışanlarına karşı destekleyici tutumu sonucu oluşan ittifak iyi bir terapötik ittifak olarak görülmüştür.^[7] Aktarım yoluyla ilişki zorluklarının çözülmesi ittifak kurulmasına yardımcı olur ve kurulan ittifakı derinleştirir.^[12] Bu düşüncelerin yanı sıra terapötik ittifakın verimli olmadığını düşünen psikodinamik yaklaşımcılar da mevcuttur.

Bilişsel Yaklaşımda Terapötik İttifak

Rogers'ın terapötik ilişkiye katkısını tanıyan Beck, bilişsel yaklaşımdaki özgünlük, içtenlik ve empati özelliklerinin terapist kaynaklı olduğunu savunmuştur. İttifaka dayalı öğrenme’ kavramı ile danışan problemlerini belirleyip müdahale edebilmek için ittifaka dayalı bir ilişkinin gereği vurgulanmıştır.^[13]

Sosyal Etki Yaklaşımında Terapötik İttifak

Sosyal etki yaklaşımı,^[14] Rogers’ın görüşünün aksine ittifakın ortak etkiye dayalı olduğunu vurgular.^[15] Psikolojik danışma süreci kişilerarası bir süreç olarak yorumlanır. Bu süreçteki başarı, danışan ve danışman özellikleri ile kurulan iletişimin kalitesi ile alakalıdır. Sosyal etki kuramında danışman davranışına yönelik danışan algıları ve danışmanın uzmanlık, etkileyicilik ve güvenilirlik boyutları ölçülmüştür.

Birey Merkezli Yaklaşımda Terapötik İttifak

Rogers terapötik ilişki kavramına, psikodinamik yaklaşımın yanı sıra danışanın geçmişten getirdiği problemlerle başa çıkma potansiyelini ortaya çıkaracağı bir atmosfer olarak bakmaktadır. Rogers'ın değerlendirmelerine göre kurulan ittifakta psikolojik danışmanın rolü danışandan daha belirleyici bir rol oynar. Rogers'a göre farklı danışma yaklaşım teknikleri terapötik koşullara kıyasla nispeten daha önemsizdir.^[4]

Kaynakça

^ ^a ^b Bordin, Edward S. (1979). "The generalizability of the psychoanalytic concept of the working alliance". Psychotherapy: Theory, Research & Practice (İngilizce). 16 (3): 252-260. doi:10.1037/h0085885. ISSN 0033-3204.
^ Wolfe, Barry E.; Goldfried, Marvin R. (1988). "Research on psychotherapy integration: Recommendations and conclusions from an NIMH workshop". Journal of Consulting and Clinical Psychology (İngilizce). 56 (3): 448-451. doi:10.1037/0022-006X.56.3.448. ISSN 1939-2117.
^ Wampold, Bruce E.; Imel, Zac E. (27 Şubat 2015). The Great Psychotherapy Debate: The Evidence for What Makes Psychotherapy Work. 2. New York: Routledge. doi:10.4324/9780203582015. ISBN 978-0-203-58201-5. 23 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2022.
^ ^a ^b ^c Wexler, Bruce E. (28 Nisan 2006). Brain and Culture: Neurobiology, Ideology, and Social Change (İngilizce). doi:10.7551/mitpress/1658.001.0001. 19 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2022.
^ Sterba, R. (1934). The fate of the ego in analytic therapy. The International Journal of Psychoanalysis, 15, 117–126.
^ Bibring, E. "On the theory of the results of psychoanalysis". Psychoanalysis. 18: 170–189.
^ ^a ^b Zetzel, Elizabeth R. (1 Ocak 1956). "An Approach to the Relation between Concept and Content in Psychoanalytic Theory". The Psychoanalytic Study of the Child. 11 (1): 99-121. doi:10.1080/00797308.1956.11822784. ISSN 0079-7308.
^ Greenson, R. R. (2000). The Technique and Practice of Psychoanalysis. New York: International Universities Press.
^ Castonguay, Louis G.; Beutler, Larry E. (Haziran 2006). "Principles of therapeutic change: A task force on participants, relationships, and techniques factors". Journal of Clinical Psychology (İngilizce). 62 (6): 631-638. doi:10.1002/jclp.20256. ISSN 0021-9762. 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2022.
^ Kiesler, D. J. (1996). Contemporary Interpersonal Theory and Research: Personality, Psychopathology, and Psychotherapy. John Wiley & Sons.
^ Horvath, A. O. (2000). The therapeutic relationship: From transference to alliance. Journal of Clinical Psychology, 56(2), 163–173. https://doi.org/10.1002/(SICI)1097-4679(200002)56:2<163::AID-JCLP3>3.0.CO;2-D
^ Safran, Jeremy D.; Muran, J. Christopher (1996). "The resolution of ruptures in the therapeutic alliance". Journal of Consulting and Clinical Psychology (İngilizce). 64 (3): 447-458. doi:10.1037/0022-006X.64.3.447. ISSN 1939-2117.
^ King, Robert (Nisan 2002). "Book Review: Cognitive Therapy of Depression". Australian & New Zealand Journal of Psychiatry (İngilizce). 36 (2): 272-275. doi:10.1046/j.1440-1614.2002.t01-4-01015.x. ISSN 0004-8674. 17 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2022.
^ Strong, Stanley R. (Mayıs 1968). "Counseling: An interpersonal influence process". Journal of Counseling Psychology (İngilizce). 15 (3): 215-224. doi:10.1037/h0020229. ISSN 1939-2168.
^ Horvath, Adam O.; Luborsky, Lester (1993). "The role of the therapeutic alliance in psychotherapy". Journal of Consulting and Clinical Psychology (İngilizce). 61 (4): 561-573. doi:10.1037/0022-006X.61.4.561. ISSN 1939-2117.

[:0-1] Bordin, Edward S. (1979). "The generalizability of the psychoanalytic concept of the working alliance". Psychotherapy: Theory, Research & Practice (İngilizce). 16 (3): 252-260. doi:10.1037/h0085885. ISSN 0033-3204.

[2] Wolfe, Barry E.; Goldfried, Marvin R. (1988). "Research on psychotherapy integration: Recommendations and conclusions from an NIMH workshop". Journal of Consulting and Clinical Psychology (İngilizce). 56 (3): 448-451. doi:10.1037/0022-006X.56.3.448. ISSN 1939-2117.

[3] Wampold, Bruce E.; Imel, Zac E. (27 Şubat 2015). The Great Psychotherapy Debate: The Evidence for What Makes Psychotherapy Work. 2. New York: Routledge. doi:10.4324/9780203582015. ISBN 978-0-203-58201-5. 23 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2022.

[:1-4] Wexler, Bruce E. (28 Nisan 2006). Brain and Culture: Neurobiology, Ideology, and Social Change (İngilizce). doi:10.7551/mitpress/1658.001.0001. 19 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2022.

[5] Sterba, R. (1934). The fate of the ego in analytic therapy. The International Journal of Psychoanalysis, 15, 117–126.

[6] Bibring, E. "On the theory of the results of psychoanalysis". Psychoanalysis. 18: 170–189.

[:2-7] Zetzel, Elizabeth R. (1 Ocak 1956). "An Approach to the Relation between Concept and Content in Psychoanalytic Theory". The Psychoanalytic Study of the Child. 11 (1): 99-121. doi:10.1080/00797308.1956.11822784. ISSN 0079-7308.

[8] Greenson, R. R. (2000). The Technique and Practice of Psychoanalysis. New York: International Universities Press.

[9] Castonguay, Louis G.; Beutler, Larry E. (Haziran 2006). "Principles of therapeutic change: A task force on participants, relationships, and techniques factors". Journal of Clinical Psychology (İngilizce). 62 (6): 631-638. doi:10.1002/jclp.20256. ISSN 0021-9762. 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2022.

[10] Kiesler, D. J. (1996). Contemporary Interpersonal Theory and Research: Personality, Psychopathology, and Psychotherapy. John Wiley & Sons.

[11] Horvath, A. O. (2000). The therapeutic relationship: From transference to alliance. Journal of Clinical Psychology, 56(2), 163–173. https://doi.org/10.1002/(SICI)1097-4679(200002)56:2<163::AID-JCLP3>3.0.CO;2-D

[12] Safran, Jeremy D.; Muran, J. Christopher (1996). "The resolution of ruptures in the therapeutic alliance". Journal of Consulting and Clinical Psychology (İngilizce). 64 (3): 447-458. doi:10.1037/0022-006X.64.3.447. ISSN 1939-2117.

[13] King, Robert (Nisan 2002). "Book Review: Cognitive Therapy of Depression". Australian & New Zealand Journal of Psychiatry (İngilizce). 36 (2): 272-275. doi:10.1046/j.1440-1614.2002.t01-4-01015.x. ISSN 0004-8674. 17 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2022.

[14] Strong, Stanley R. (Mayıs 1968). "Counseling: An interpersonal influence process". Journal of Counseling Psychology (İngilizce). 15 (3): 215-224. doi:10.1037/h0020229. ISSN 1939-2168.

[15] Horvath, Adam O.; Luborsky, Lester (1993). "The role of the therapeutic alliance in psychotherapy". Journal of Consulting and Clinical Psychology (İngilizce). 61 (4): 561-573. doi:10.1037/0022-006X.61.4.561. ISSN 1939-2117.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]