Tartışma:Babaî Ayaklanması
| Vikiproje Türkiye | (B-sınıf, Orta-önem) | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|||||||||||||||||
- Madde içindeki "Şiilik" ve "Alevilik"le ilgili her şeyi çıkartacağım. Konu hakkında benden daha bilgili arkadaşların görüşü nedir.--Makedon (mesaj) 21:05, 18 Şubat 2017 (UTC)
- Bana göre çıkarırsanız iyi olur @Makedon. Madde içindeki bihassa Alevilik, Şiilikle ilgili şablonlardan hareketle gidilirse, Babai Ayaklanmasına yönelik yanlış bir algının oluştuğu ve özgün araştırmaya yer yer başvurulduğu söylenebilir. Birçok tarihi konunun Türkiye'deki tarihçiler arasında sıyrılan, uzmanlaşmış olarak sayabileceğimiz ismi vardır. Buradaki konumuz Babailer ve Alevilik olması hasebiyle Irene Melikoff ve Ahmet Yaşar Ocak'tan faydalanarak birtakım bilgileri sunmamız doğru ve isabetli olur. Buna dikkat ederek hemen aşağıda Babai Ayaklanmasına dair konunun en öne çıkan taraflarını kısaca verelim.
- Babai Ayaklanmasını en başta, ekonomik ve toplumsal sıkıntılar içinde kalan, çoğunlukla dağınık yaşayan, heterodoks İslam anlayışına mensup Türkmen kitlesinin sahneye koyduğu bir mesele olarak değerlendirilmek gerekir.
- Hem Baba İlyas hem de Baba İshak'ın Anadolu'da büyük bir yaygınlığa sahip Vefâîye tarikatına mensup kimseler olduğu bilinir. Sünni halkı hedef almayarak Selçuklu siyasi iktidarına karşı bir hareket olarak öne çıkan Babai Ayaklanmasının, heterodoks İslam'ın Sünni İslam'a karşı giriştiği bir dini savaş olmadığı açıktır. Yönetime başkaldıran bu heterodoks çevrelerin, Şiilik'le bir ilgisisinin bulunmadığı da yapılan son araştırmalarla ortaya konulmuştur. Baba İlyas'ın oğlundan, öne çıkan bazı halifelerin ismine kadar dikkat edildiğinde ve Şii kültleri tanımamalarına bakıldığında Babailerin Şiiliğe mensup bir hareket gibi görülmesi çok güçtür. Baba İlyas'ın inancında kısmen İsmaili tesirlerin bulunması "muhtemel" olarak değerlendirilmekle beraber karışık bir doktrine sahip olduğu kabul edilir.
- Ahmet Yaşar Ocak'ın vurguladığı gibi Babailere bağlı bazı şahsiyetlerce 15. yüzyıl sonlarına doğru Alevlliğin teşekkülüne ortam hazırlandığı bir gerçek olmakla beraber "Babaileri olduğu gibi Alevi zümreler olarak kabul etmek, yahut Aleviliğin bugünkü yapısıyla aynen XIII. yüzyıl Anadolu'sunda da mevcut bulunduğunu ileri sürmek, büyük bir tarihi yanlış" olacaktır.
- Not: Alevilik, Şiilik meselesinin haricinde de maddede yanlış bilgilerin kaynadığı açıkça gözüküyor.
- Bkz. Ahmet Yaşar Ocak, "Babailer İsyanı", Dergah Yayınları ve A. Y. Ocak, "Babaîler İsyanından Kızılbaşlığa", Belleten dergisi.
- İyi çalışmalar.