Tartışma:Aile hekimliği

Aile Hekimliği

Aile Hekimliği, çocuk, genç ve yaşlı tüm bireylere hem koruyucu hem de tedavi edici sağlık hizmetleri sunan bir Tıp uzmanlık dalıdır. Aile Hekimleri, İç Hastalıkları, Kadın Hastalıkları – Doğum, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları, Genel Cerrahi, Psikiyatri branşlarında belirli sürelerde rotasyon yaparak temel hastalıkların önlenmesi ve tedavisindeki bilgileri edinirken aile hekimliğine özgün yaklaşımları da öğrenerek ve içselleştirerek mezuniyet sonrası eğitimlerini tamamlarlar ve uzman hekimler olarak sağlık bakım ekipleri içinde yerlerini alırlar. Birçok gelişmiş ülkede Tıp fakültesinden mezun olunarak temel Tıp eğitimi alındıktan sonra birinci basamak hekimi olabilmek için ek bir eğitim gerekmektedir. Bu eğitimin süresi ve şekli ülkeden ülkeye değişmekle birlikte Türkiye'de en az 3 yıl sürmektedir. Aile Hekimliği eğitiminin en az yarısı birinci basamakta geçmelidir ve eğiticileri ağırlıklı olarak birinci basamak hekimleri olmaları istenilmektedir. Aile hekimliği altı temel ilke üzerine kurulmuş bir uzmanlık dalıdır. Bu ilkeler hizmette süreklilik, kapsamlı hizmet, sağlık hizmetlerinde koordinasyon, toplum sağlığı, koruyucu hekimlik ve aile bütünlüğüdür. Aile hekimliğinde başarılı hizmetin esası bireylere sunulan sağlık hizmetinde bu ilkelerin hepsinin bir arada dikkate alınmasıdır. Geniş kapsamlı ve koordinasyonu mükemmel olan bir sağlık hizmeti, süreklilik, aile ve toplum temelinde bir bütünlük içermelidir. Aile hekimliğinin en önemli ilkesi olan hizmette süreklilik birey veya aile üyelerinin aynı kişi, kurum veya kuruluştan hizmet almaya devam etmeleri sürecinde karşılaşılan tüm sağlık süreçlerinde ve periyodik sağlam kişi muayenelerinde aynı hekimin kişiyi en azından belli aralıklarla görmesi ve sağlık sorunlarını çözmede yardımcı olması demektir. Böyle bir hasta - hekim ilişkisi doğal olarak karşılıklı güven ve saygıya dayanacaktır ve güçlü bir tedavi edici unsurdur. Aile hekimliğinde vurgulanması gereken önemli bir diğer özellik önceliğin hastalığa değil hastaya verilmesidir. Diğer uzmanlık dallarından farklı olarak hastaların aile hekimlerine başvurmaları için belli bir organ sistemi veya konuda sorunları olması, belli bir yaş grubunda olmaları veya belli bir cinsiyette olmaları gerekmemektedir. Hastalar aile hekimlerine o an için hastalıkları olmasa da yalnızca birey oldukları için başvurabilirler. Aile Hekimliği Uzmanı yaş, cinsiyet ve hastalık ayırımı yapmaksızın herkesi kabul eder; bireylere ve ailelere sağlık hizmeti sunar, hastaların sorunlarını anlamaya çalışır; tanı koyar ve tedavisini üstlenirler. Gerektiğinde diğer uzmanlık dalları ile görüşür, hastayı birlikte değerlendirir (eşgüdüm ilkesi). Ne zaman tedaviyi üstleneceğini ve ne zaman diğer bir branş uzmanına danışması gerektiğini bilir. İyi işleyen bir sevk zincirinde birinci basamak, bir hastanın ilk başvurduğu sağlık kurumudur. Hasta gereği halinde birinci basamak hekimi tarafından 2. basamağa ya da daha üst kurumlara sevk edilir. Gelişmiş ülkelerde genellikle bu sevk zinciri mevcuttur ve insanlar hastalandıklarında ilk olarak aile hekimlerine başvururlar. Yapılan birçok çalışmaya göre ve Dünya Sağlık Örgütünün verilerine göre aile hekimleri kendilerine yapılan başvuruların  % 80 - 90'ına sorunun niteliğinden bağımsız olarak kesin çözüm getirebilmektedirler. Bu başvuru sırasında hastalıklarının çok büyük kısmı tedavi edilir (% 90- 95). Aile hekimleri bir üst sağlık basamağına, (hastanelere) sevk ettiği % 5- 10 oranındaki hastalarını da izler ve onların sorumluluğunu taşır (süreklilik ilkesi). Aile hekimlerinin hizmet alanı aile üyelerinin tümünü içerecek tarzda geniş bir biyolojik perspektifi içermesinin yanı sıra hizmet verdiği bireylerin sosyal ve psikolojik durumlarını da kapsar (kapsamlı hizmet ilkesi). Hastaya önerilen tüm tanı ve tedavi yaklaşımları hasta bireye özgündür ve bir bütün olarak bireyin biyolojik, psikolojik ve sosyal gereksinimlerine yanıt verir. Aile hekimleri sadece aile yönelimli bir yaklaşım göstermez, aynı zamanda toplum sağlığının gereklerini gözeten bir yaklaşım sergiler. Aile hekimleri hastalarını aile ve toplumları içinde değerlendirir. Hastalıkların sadece hastayı değil aileyi de etkilediğini dikkate alarak aile yönelimli bir yaklaşım sunar. Bu yaklaşım içinde hastanın sorunları çözümlenirken hastalığın aile üzerine etkileri ve ailenin hastalık üzerine etkileri dikkate alınarak sorunun çözümlenmesi için tedavinin planlanması aşamasında hastanın ve ailesinin görüşlerinin alınarak ortaklaşa bir tedavi planı hazırlanması hastanın tedaviye uyumunu artırır ve tedavinin etkinliğini sağlar. Aile hekimleri hastalarını sadece tedavi etmez, onları hastalanmadan önce korumaya çalışır. Bu amaçla kişiye yönelik koruyucu hizmetler içinde aşılama, yaşam tarzı değişiklikleri için danışmanlık yapma, bebek ve çocuk izlemi, gebe izlemi, aile planlaması hizmetlerini sunar. Salgın ve bulaşıcı hastalıklar varlığında aile bireylerini bilgilendirir ve koruyucu önlemlerin alınmasını sağlarken çevre sağlığı için gerekli önlemlerin alınması için yerel yönetimlerle işbirliği yapar, diğer Tıp branşlarıyla ortak olarak toplumun sağlığını koruma çalışmalarına aktif olarak katılır. Koruyucu hekimlik aile hekimliğinde önemli bir yer tutar. Toplumsal ve bireysel sağlığı geliştirme çalışmaları içinde yaşlı sağlığı ve bakımı, seyahat tıbbı ve sporcu sağlığı ile ilgili sorunlar da aile hekimlerinin ilgilendiği konular arasındadır. Kişileri bu konularda bilgilendirerek olası sorunları önlemeye veya en aza indirmeye çalışırlar. Aile hekimleri sağlığın korunması ve artırılması bağlamında hizmet sunduğu birey ve toplumun sağlık eğitiminden de kendini sorumlu tutar. Birey olarak hastasına hastalığı ile ilgili eğitimin yanı sıra sık görülen hastalıklar, bu hastalıkların önlenmesi ve yönetilmesinde bireyin ve toplumun sorumluluğu paylaşmaları için onları bilgilendirir. Sonuç olarak ile hekimlerinin amacı her bireyin sağlık düzeyini yükseltmek ve daha sağlıklı bir topluma ulaşmaktır. Kişilerin talep ettikleri tüm sağlık konularında onları bilgilendirerek kişilerin kendi sağlıkları konusunda daha fazla söz sahibi olmalarını ve kendi kararlarını oluşturabilmelerini amaçlar. Copyright (c) 2007 Hakan Yaman.

   Permission is granted to copy, distribute and/or modify this document
   under the terms of the GNU Free Documentation License, Version 1.2
   or any later version published by the Free Software Foundation;
   with no Invariant Sections, no Front-Cover Texts, and no Back-Cover Texts.
   A copy of the license is included in the section entitled "GNU
   Free Documentation License".

Kaynak: 1. McDaniel SH, Campbell TL, Hepworth J, Lorenz A. Aile Yönelimli Birincil Bakım. Çeviri editörü: Yaman H. İstanbul: Yüce yayınevi. 2007. 2. Yaman H, Ungan M. The Discipline of Turkish Family Medicine.[Letter]. European Journal of General Practice 2003;9(3):119. 3. Yaman H. General Practice in Europe: Key features of primary healthcare in Turkey [Letter]. European Journal Of General Practice 2004;10(4):161 4. 28. Yaman H. Training In Family Medicine: The Current State In Turkey. Education For Primary Care 2002 ;13 (3):394 - 397 5. Yaman H, Özen M. Satisfaction with Family Medicine Training In Turkey: A Survey Of Residents. Croatian Medical Journal 2002;43(1):54-57. 6. www.fammedturkey.org