Türkiye'de bitümlü şeyl madenciliği
Ekonomik Faaliyet
Alt bitümlü kömür, yarı bitümlü kömür, bitümlü şeyl ya da bitümlü şist olarak da adlandırılan kömür tipi kayaçtır. Başlıca özelliklerinde biri de sentetik petrol üretmek olan bu kayaçlar 1800'lü yıllarda bulunduysada talebin yerini o dönemin daha ucuz yakıtı olan petrol'e bırakmasıyla tüm Dünyada arka plana itilmiştir. Türkiye'deki ilk çalışmalar Cumhuriyet Döneminde, MTA'nın kurulmasıyla sentetik petrol üretebilmek için başlamıştır.[1]
Zaman Sırası
değiştir- 1935 yılında MTA'nın kurulmasıyla Türkiye maden arama faaliyetleri başlamıştır.
- 2. Dünya Savaşı sırasında Almanlar tarafından Mengen de bitümlü şeyl çalışmaları yapımıştır.[2]
- 1986-1988 yılların Alman-Türk Teknik İşbirliği Antlaşması neticesinde Beypazarı, Seyitömer, Hatıldağ ve Himmetoğlu sahalarında organik jeokimya-petrografi çalışmaları ve yakma testleri yapılmıştır.[2]
- Günümüzde, zenginleştirme çalışmaları yapılmaktadır. Örneğin 2MW'lık pilot bir santralda gerçekleştirilen çalışmalar neticesinde, Seyitömer yatağından çıkarılan marn tipi bitümlü şelylerin linyit ile yakıldığında kül oranının düştüğü gözlenmiştir.[2]
Rezervler
değiştirTürkiye'deki tespit edilen rezervler 1.641.381 bin tondur.[2] Bu rezervlerin 555 bin yonu görünür, 1086 bin tonu mühtemel rezervler olarak belirtilir.[3] Ayrıntılı olarak Türkiye'deki rezervler şu bölgelerdedir;[3]
| Saha/Yatak adı | Görünür Rezerv | Muhtemel Rezerv | İşletilebilir Rezerv | Toplam |
|---|---|---|---|---|
| Amasya-Çeltek | 90.000 | 90.000 | ||
| Ankara-Beypazarı | 327.684 | 205.970 | 532.654 | |
| Balıkesir-Burhaniye | 15.600 | 15.600 | ||
| Bolu-Himmetoğlu | 65.968 | 65.968 | ||
| Bolu-Mengen | 50.000 | 50.000 | ||
| Bolu-Hatıldağ | 78.372 | 281.587 | 359.959 | |
| Çorum-Dogurga | 138.000 | 138.000 | ||
| Eskişehir-Sarıcakaya | 300.000 | 300.000 | ||
| Kocaeli-Bahçecik | 42.000 | 42.000 | ||
| Kütahya-Seyitömer | 83.320 | 38.850 | 63.292 | 122.170 |
| Niğde-Ulukışla | 130.000 | 130.000 | ||
| Toplam | 555.344 | 1086.037 | 269.262 | 1.641.381 |
Rezervler 1000 ton şeklinde verilmiştir
Kaynakça
değiştir- ^ Bitümlü Şeyl 12 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. MTA-Fosil Yakıtlar Koordinatörlüğü
- ^ a b c d Asfaltit ve Bitümlü Şeylin Türkiye'deki Potansiyeli ve Enerji Değeri 29 Aralık 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Dr İlker Şengüler
- ^ a b Türkiye'nin Enerji Kaynaklarının Genel Değerlendirilmesi 2 Kasım 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (2003) Jeoloji Mühendisleri Dergisi Sayı 27