Türkiye'de bitümlü şeyl madenciliği

Ekonomik Faaliyet

Alt bitümlü kömür, yarı bitümlü kömür, bitümlü şeyl ya da bitümlü şist olarak da adlandırılan kömür tipi kayaçtır. Başlıca özelliklerinde biri de sentetik petrol üretmek olan bu kayaçlar 1800'lü yıllarda bulunduysada talebin yerini o dönemin daha ucuz yakıtı olan petrol'e bırakmasıyla tüm Dünyada arka plana itilmiştir. Türkiye'deki ilk çalışmalar Cumhuriyet Döneminde, MTA'nın kurulmasıyla sentetik petrol üretebilmek için başlamıştır.[1]

Zaman Sırası

değiştir
  • 1935 yılında MTA'nın kurulmasıyla Türkiye maden arama faaliyetleri başlamıştır.
  • 2. Dünya Savaşı sırasında Almanlar tarafından Mengen de bitümlü şeyl çalışmaları yapımıştır.[2]
  • 1986-1988 yılların Alman-Türk Teknik İşbirliği Antlaşması neticesinde Beypazarı, Seyitömer, Hatıldağ ve Himmetoğlu sahalarında organik jeokimya-petrografi çalışmaları ve yakma testleri yapılmıştır.[2]
  • Günümüzde, zenginleştirme çalışmaları yapılmaktadır. Örneğin 2MW'lık pilot bir santralda gerçekleştirilen çalışmalar neticesinde, Seyitömer yatağından çıkarılan marn tipi bitümlü şelylerin linyit ile yakıldığında kül oranının düştüğü gözlenmiştir.[2]

Rezervler

değiştir

Türkiye'deki tespit edilen rezervler 1.641.381 bin tondur.[2] Bu rezervlerin 555 bin yonu görünür, 1086 bin tonu mühtemel rezervler olarak belirtilir.[3] Ayrıntılı olarak Türkiye'deki rezervler şu bölgelerdedir;[3]

Saha/Yatak adı Görünür Rezerv Muhtemel Rezerv İşletilebilir Rezerv Toplam
Amasya-Çeltek 90.000 90.000
Ankara-Beypazarı 327.684 205.970 532.654
Balıkesir-Burhaniye 15.600 15.600
Bolu-Himmetoğlu 65.968 65.968
Bolu-Mengen 50.000 50.000
Bolu-Hatıldağ 78.372 281.587 359.959
Çorum-Dogurga 138.000 138.000
Eskişehir-Sarıcakaya 300.000 300.000
Kocaeli-Bahçecik 42.000 42.000
Kütahya-Seyitömer 83.320 38.850 63.292 122.170
Niğde-Ulukışla 130.000 130.000
Toplam 555.344 1086.037 269.262 1.641.381

Rezervler 1000 ton şeklinde verilmiştir

Kaynakça

değiştir
  1. ^ Bitümlü Şeyl 12 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. MTA-Fosil Yakıtlar Koordinatörlüğü
  2. ^ a b c d Asfaltit ve Bitümlü Şeylin Türkiye'deki Potansiyeli ve Enerji Değeri 29 Aralık 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Dr İlker Şengüler
  3. ^ a b Türkiye'nin Enerji Kaynaklarının Genel Değerlendirilmesi 2 Kasım 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (2003) Jeoloji Mühendisleri Dergisi Sayı 27