Tünel kalıp sistemli bina

Tünel kalıp sistemi binalarda döşeme ve perde duvar betonunun yerinde yekpare dökülmesini sağlayan, çok katlı yapıların inşasında kullanılan bir çelik kalıp sistemidir. Binanın temel dışı taşıyıcı elemanları bu sistemle üretilmektedir. 1992 Erzincan ve 1999 Marmara depremlerinin ertesinde yeniden yapılanmalarda tünel kalıp sistemiyle inşa edilen konutlar, sonraki depremlerde elastik sınır altında kalarak kusursuz davranışlar göstermiştir. Taşıyıcı elemanlarında hasar meydana gelmeyen bu yapılarda, kesintisiz kullanım performansı elde edilmiştir.

Tünel kalıp sisteminin modüler özelliği, bina inşaatını endüstriyel üretim benzeri bir yapıya çevirerek, sahada yüksek verimliliğe olanak sağlar. Bu sayede işçilikler azalmakta, yapım süresi geleneksel yöntemlere göre kısalmakta ve kalıplar farklı projelerde kullanılabilinmektedir. Standart ölçülerdeki yatay ve dikey panolar farklı kat yükseklikleri ve aks açıklıklarına uyabilmek için ara adaptör panolarla birlikte kullanılır. Kendisini taşıyabilen bir sistem olduğundan ayrıca kalıp destek iskelesi gerektirmez. Bu sayede farklı projelerde, sistemi kullanmanın ek maliyeti en aza indirilir. Birbirini tekrar eden kat yüksekliklerine ve benzer kat planlarına sahip projelerde kullanılması daha uygundur. Dayanıklı ve uzun ömürlü olan tünel kalıp 500 defanın üzerinde çevrilebilir. Çelik yüzeyleri sayesinde çok düzgün ve kaliteli beton yüzeyler elde edilmesine imkân verir. Betonarme inşaata getirdiği kalite, kolaylık ve ölçüsel hassasiyet sayesinde binaların tesisat ve ince işlerinde tasarruf sağlar. Soğuk havalarda ilave kapatma gerektirmeden kalıp içerisine kurulan ısıtıcılarla, kürü kolaylaştırır. Kat çevresinde ve boşluklarda kalıba sabitlenen korkuluklu çalışma platformları yüksek iş güvenliği temin eder.

Tünel kalıp sistemi ile yapılan binalar, petek şeklindeki yatay veya düşey rijitliği aynı seviyedeki taşıyıcı sistemleriyle, depreme karşı en dayanıklı yapılar arasındadır. Yer hareketlerinin yol açtığı yer değiştirme talepleri ince kalınlıkta da olsa duvarlar tarafından nominal kayma gerilmeleri aracılığıyla karşılanır. Kat mekanizması meydana gelmez.

Tünel kalıp projelerinde düşey taşıyıcı sistemin neredeyse tamamını oluşturan perdelerde donatı olarak hasır çelik kullanılmaktadır. S500 çeliğinden nervürlü çubukların fabrikasyon kaynaklaması ile üretilen bu hasır çelikler, sahada kalitesiz işçiliğin önüne geçer, zayiatı azaltır, demir montaj süresini kısaltır.

Bu binalar bazı dezavantajları da beraberlerinde taşırlar. Yüksek ilk yatırım maliyeti nedeniyle, kalıpların ekonomik olabilmesi için benzer çok sayıda yapıda kullanılmaları gerekmektedir. Ayrıca mimari tasarım sırasında kullanılacak kalıp sistemi göz önünde bulundurulmalıdır. Klasik çerçeve sistemlerinden yaklaşık 50% daha fazla olan binaların ağırlığı, temel tasarımında ilave maliyetlere yol açar. Modüler şekilde kalma zorunluluğu, girintili çıkıntılı olmayan duvarları, dik açılı birleşimleri, 5-6 metreyi geçmeyen döşeme açıklıklarıyla mimari ihtiyaçlara kolayca cevap veremezler. Seri konut üretimi dışındaki yapılarda tercih edilmezler. Ses yalıtımı için ek önlemlerin alınmasını gerektirirler. Geleneksel yöntemlere nispetle cephe tasarımında esnek değildirler. Kentleşme talepleri, estetik ve imar eğilimleri tünel kalıp konutların uzun dönemde sürdürülebilme ihtimalini azaltmaktadır.