Stepan Maynagaşev
Stepan Maynagaşev (Rusça: Майнагашев, Степан Дмитриевич / Stepan Dimitrioğlu Maynagaşev) (1886 — Nisan 1920), Hakas kökenli Türkologdur. Rus İmparatorluğunda etnograf, Hakasça'nın edebi dilinin oluşturucusu, Hakas alfabesinin kurucusu, toplumcu, halkçı siyasi aktivisttir.
Stepan Maynagaşev | |
|---|---|
 | |
| Doğum | (Rusça: Майнагашев, Степан Дмитриевич ) 1886 İresov aal , Ashıs Bozkır belediye meclisi Minusinsk okruğu, Yenisey Gubernası,  Rus İmparatorluğu |
| Ölüm | 1920 Minusinsk |
| Milliyet | Hakas (Türk) |
| Vatandaşlık | Rus İmparatorluğu |
| Meslek | Etnograf, Türkolog, Arkeolog |
| Tanınma nedeni | Hakas siyasi lideri, Hakas alfabesinin oluşturucusu |
| Resmî site | Magnagaşev |
Biyografi değiştir
1886 yılında Ashıs Bozkır Belediye Şurasına bağlı olan İresov köyünde (Hakasça: İres aal) doğmuştur. Maynagaşev'in silsilesi(Hakasça: сӧӧк / söök) — Hakas Türklerinin içinde Sagay(сағай) Türklerinin alt etnik topluluğu olan Tomlar (томнар) aşiretindendir .
1906—1907 yılları— Krasnoyarsk Ruhban Okulu çalışmalarında
1907—1910 — Ashıs azınlıktaki yerli uluslar meclisinde görevli
1910—1911 — Tomsk Üniversitesinde öğrenci
Orta ve Doğu Asya'yı Araştırma Komitesi'nin talimatıyla 1913-1914 yıllarında Hakasya'ya araştırma seyahatlerinde bulundu. Ziyaretinin amacı ise Hakas diyalektlerini öğrenmekti. Seyahatinin sonuçları Orta ve Doğu Asya'yı Araştırma Komitesi tarafından yayımlandı.[1][2]
Stepan Maynagaşev Hakas Türklerinin “şamanistik” uygulamalarını, geleneksel yaşam tarzlarını yazıya geçirip Hakas Türklerinin geleneklerinin yok olmasını engellemiş, ayrıca derlenen bu malzemeler sayesinde genel olarak Türk kültürüne hizmet etmişlerdir. Maynagaşev, 34 yaşında kurşuna dizilerek öldürülmüştür.[3] Hakasça'nın ağzı çalışmalarında önemli kayıtlar almıştır.[4]
Önemli eserleri değiştir
- İz materialov po şamanstvu u sagaytsev i sosednih plemyon. // Jivaya starina. — Vıpusk III—IV. — Petrograd, 1913.
- Borba s şamanstvom v Minusinskom kraye. // «Sibir», 20 dekabrya, 1913.
- Otçyot po poyezdke k turetskim plemenam dolinı reki Abakan letom 1913 goda // İzvestiya russkogo komiteta dlya izuçeniya Sredney i Vostoçnoy Azii v istoriçeskom, arheologiçeskom i etnografiçeskom otnoşeniyah. — Seriya II, № 3. — Petrograd, 1914.
- Otçyot po poyezdke k turetskim plemenam Minusinskogo i Açinskogo uyezdov Eniseyskoy gub. letom 1914 goda S. D. Maynagaşeva // Tam je. S. 117—128.
- Oçerednıe itogi pozemelnogo ustroystva inorodtsev Minusinskogo uyezda // «Minusinskiy listok», 24 maya, 1914.
- Skazka о kupeçeskom sıne i boyarskom sıne // Jivaya starina. Prilojenie № 3, Petrograd, 1915. S. 45—50.
- Pesnya duhu ognya // «Minusinskiy listok», 1 marta, 1915.
- Zagrobnaya jizn po predstavleniyu turetskih plemyon Minusinskogo kraya // İzvestiya Russkogo Geografiçeskogo obşçestva. / Jivaya starina. — Tom XXIV, Vıpusk 3. — Moskva, 1915. S. 275—292.
- K voprosu о sokraşçenii skotovodçeskogo hozyaystva Minusinskih inorodtsev // «Trud». — № 148, 1916.
- Jertvoprinoşenie Nebu u beltirov // Sbornik muzeya antropologii i etnografii. — Tom XIV, Vıpusk 3, Petrograd, 1916. S. 93—102.
- Melkiy kredit sredi inorodçeskogo naseleniya Minusinskogo kraya // «Trud», 14,16,19,21 iyunya, 1916.
Maynagaşev hakkında çalışmalar değiştir
- Gladışevskiy А. N. Stepan Dmitrieviç Maynagaşev. 1886—1920: Oçerk jizni i deyatelnosti. Abakan, 1999
- Gladışevskiy А. N. Uçenıy i obşçestvennıy deyatel S. D. Maynagaşev // Vest. HGU im. N. F. Katanova. Vıp. III. Ser.3. İstoriya. Pravo. — Abakan, 1997. — S. 27-31
- Maynagaşev Stepan Dmitrieviç 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. // Lyudi i sudbı. Biobibliografiçeskiy slovar vostokovedov — jertv politiçeskogo terrora v sovetskiy period (1917—1991). İzd. podgotovili Ya. V. Vasilkov, M. Yu. Sorokina. SPb.: Peterburgskoе Vostokovedenie, 2003. 496 s (Sotsialnaya istoriya oteçestvennoy nauki о Vostoke)
- Mamışeva Е. P. Obşçestvenno-politiçeskaya deyatelnost S. D. Maynagaşeva // Rossiya i Hakasiya: 290 let sovmestnogo razvitiya. — Abakan, 1998. — S. 126—131
- Kniga pamyati Respubliki Hakasiya. Abakan, 2000. S. 130.
- Şekşeev А. P. «Banditskoе dvijenie» i borba s nim na territorii Açinsko-Minusinskogo rayona // Ejegodnik İSAT HGU im. N. F. Katanova. Vıp. I. — Abakan, 1997.
Kaynakça değiştir
- ^ Biyobibliyografiçeskiy Slovary Oteçestvennıh Türkologov Dooktyabryskiy Periyod Pod Redaktsiyey i s Vvedeniyem A. N. Kononova. s. 208
- ^ Avrasya Türkologları / Rusya Türkologları (XX. Yüzyıl). Türksoy yayınları. Basım yılı 2011, sayfa. 108-209
- ^ dergipark.ulakbim.gov.tr/gaziturkiyat/article/viewFile/5000108939/5000101412
- ^ Stepan Dimitriyeviç Maynagaşev'in dil kayıt çalışmaları http://mtad.humanity.ankara.edu.tr/IV-3_Eylul2007/236_43_MTAD_4-3_GKilliYilmaz.pdf 10 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Dış bağlantılar değiştir
- Biyografisi 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.