Serseng Baraj Gölü

Serseng Baraj Gölü (Azerice:Sərsəng su anbarı) Azerbaycan'ın Karabağ bölgesi'nin Sukovuşan ilçesinde bulunan büyük bir baraj gölüdür. Baraj gölü, Terter Nehri üzerine bir baraj inşa edilerek oluşturulmuştur.[1][2] Baraj gölünün toplam hacmi 575 milyon metreküptür.

Serseng Baraj Gölü
Harita
Havza
KonumTerter Rayonu, Azerbaycan/Karabağ
Wikimedia Commons

Genel bakış değiştir

Serseng Baraj Gölü, 1976'da Sovyet yetkilileri tarafından Terter Nehri üzerine inşa edildi.[3] O zamanlar ilçe Ağdere Rayonu'nun bir parçasıydı. Baraj gölünün alanı 142 kilometrekare (55 sq mi)'dir.[1] Baraj gölündeki barajın yüksekliği 125 metre (410 ft)'dir. Baraj gölü, Artsakh veya Azerbaycan'daki tüm barajlar arasında en yüksek baraja sahiptir. Baraj açıldığında Terter, Ağdam, Berde, Goranboy, Yevlah ve Ağcabedi rayonlarındaki 100.000 hektar (250.000 akre) alana sulama suyu sağladı.[4] Serseng Hidroelektrik Santrali 50 megavatlık bir kapasiteye sahiptir.[5]

Kasım 1992'de, Birinci Dağlık Karabağ Savaşı'nın ortasında, baraj dahil eski Ağdere rayonu bölgesi etkin bir şekilde Ermeni kontrolü altına girdi. Santral, eski de facto Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin elektriğinin %40-60'ını sağlamaktaydı.[6] Yerel makamlar, baraj gölünün uzun vadede büyük bir turizm alanına dönüşmesi yönündeki umutlarını dile getirdiler.[7][8] İkinci Dağlık Karabağ Savaşında Azerbaycan Ordusu Terter rayonuna bağlı Talış ve Sugovuşan köylerini işgalden kurtarsa da baraj gölü 10 Kasım 2020'de imzalanan üçlü ateşkes sonrası Rus barış gücü denetiminde Ermeni kontrolünde kaldı.

2023 Dağlık Karabağ çatışmaları sonrası baraj 28 Eylül 2023'te Azerbaycan'ın tam kontrolüne geçti. 15 Ekim 2023'te Azerbaycan cumhurbaşkanı İlham Aliyev, cumhurbaşkanlığının 20. yıldönümü şerefine baraj gölünde Azerbaycan bayrağını göndere çekti.[9]

Çevresel endişeler değiştir

Azerbaycan, Serseng Baraj Gölü'nün yetersiz bakım nedeniyle Karabağ ovalarında yaşayan ve Azerbaycan'ın kontrolü altında kalan yaklaşık 400.000 kişi için tehdit oluşturduğunu ileri sürmüştür.[10] Ülke, su tahliyesinin neden olabileceği potansiyel zararı en aza indirmek için önlemler almıştır.[11] Buna ek olarak, baraj gölünün Ermenistan tarafınca sömürülmesi, Terter Rayonu'ndaki yedi Azerbaycan köyünden çiftçileri düzenli olarak suya erişimden mahrum bıraktı.[12]

2014 yılında, Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi'nin (PACE) Bosnalı üyesi Milica Marković, barajın düzenli bakımının yapılmamasından kaynaklanan çevresel risklerin yanı sıra sınır bölgelerinin maruz kaldığı risklere dair olasılıkları özetlediği bir rapor hazırladı. Azerbaycan, yoğun tarım, endüstriyel faaliyetler, iklim değişikliği ve tüketici alışkanlıklarının yanı sıra Dağlık Karabağ yetkililerinin politika hataları nedeniyle sudan mahrum bırakılıyordu.[13] 26 Ocak 2016'da, PACE (hem Ermenistan hem de Azerbaycan'ın üye olduğu) 2085 sayılı Kararı kabul ederek "Ermenistan'ın Dağlık Karabağ ve Azerbaycan'ın diğer komşu bölgelerini işgal etmesi, Aşağı Karabağ Vadisi'nde yaşayan Azerbaycan vatandaşları için benzer insani ve çevresel sorunlar yaratıyor" dedi ve bağımsız mühendislerin yerinde bir araştırma gerçekleştirmesine izin vermek için Ermeni silahlı kuvvetlerinin bölgeden derhal geri çekilmesini istedi. Meclis ayrıca, Ermeni tarafının su kaynaklarını siyasi etki aracı veya çatışmanın taraflarından yalnızca birinin yararına olacak bir baskı aracı olarak kullanmayı bırakmasını tavsiye etti.[14]

Haziran 2016'da Beyaz Saray, Dağlık Karabağ'ın durumu ve Serseng Baraj Gölü'nün meydana getirdiği tehlikelerle ilgili 330.000'den fazla kişi tarafından imzalanan bir dilekçeye resmen yanıt verdi.[15] Yanıtta, Obama yönetimi 2085 sayılı PACE Kararı'na verdiği desteği dile getirdi ve baraj gölündeki su yönetimi ve baraj denetimlerini tartışmak üzere teknik uzmanlar arasında yapılacak bir toplantıyı memnuniyetle karşılayacağını söyledi.[16]

Ayrıca bakınız değiştir

Kaynakça değiştir

  1. ^ a b "Ministry of Ecology of Azerbaijan: Su anbarları". 17 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2020. 
  2. ^ Geographical names supplied by National Geospatial-Intelligence Agency: Sərsəng Su Anbarı, Azerbaijan 30 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Retrieved on 25 October 2010
  3. ^ Mehmet Fatih Oztarsu, Disputed Water, Region Plus, http://www.regionplus.az/en/articles/view/1696 20 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  4. ^ "AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI MELİORASİYA VƏ SU TƏSƏRRÜFATI AÇIQ SƏHMDAR CƏMİYYƏTİ: SU ANBARLARI". 19 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2020. 
  5. ^ "IPO Investment Memorandum" (PDF). Armenbrok CJSC. 7 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2011. 
  6. ^ Mediamax (3 Mart 2009). ""Artsakh Hydroelectric Power Plant" realizes the first IPO in Armenia". Banks.am. 5 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2011. 
  7. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Azg isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  8. ^ Arpi Harutyunyan (27 Ekim 2006). "More than War: Tourism business building to show another side of Karabakh". ArmeniaNow. 20 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2011. 
  9. ^ "Hankendi'ye Azerbaycan bayrağı". www.ntv.com.tr. 21 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2023. 
  10. ^ Tereza Pultarova. Azerbaijan Sarsang Reservoir dam threatens to burst 19 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Engineering and Technology Magazine. 11 June 2013.
  11. ^ Azerbaijan ends building a dam to protect against damage from Sarsang reservoir water evacuation by Armenian invaders 20 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Azerbaijan Business Centre. 16 August 2016.
  12. ^ Массовая акция протеста в Тертере 27 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Haqqin.az. 13 August 2013.
  13. ^ Milica Marković. Inhabitants of frontier regions of Azerbaijan are deliberately deprived of water 9 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. PACE Committee on Social Affairs, Health and Sustainable Development.
  14. ^ PACE Resolution 2085 (2016). Inhabitants of frontier regions of Azerbaijan are deliberately deprived of water 18 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. 26 January 2016.
  15. ^ L'Azerbaïdjan souligne l'importance de la pétition lancée sur le site de la Maison Blanche 15 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. TRT. 31 May 2016.
  16. ^ Marianna Mkrtchyan. White House officially replies to Azerbaijani petition on Nagorno-Karabakh and Sarsang dam 9 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Arminfo. 13 June 2016.