Sadakiler
Bu maddede birçok sorun bulunmaktadır. Lütfen sayfayı geliştirin veya bu sorunlar konusunda tartışma sayfasında bir yorum yapın.
|
Sadakiler veya Sadakiya (صدقیه, yaklaşık MS 770–827/8) Kuzeybatı İran'da hüküm süren Urmiye merkezli müslüman bir Kürt hanedanıydı. Başlangıçta Azd kabilesinde bir "Mevla"[1][2] olan hanedan, 770 yılında Abbasi Halifesi Mansûr ile çatışmalara giren yerel bir Kürt reisi olan Sadaka ibn Ali tarafından kurulmuştur.
Sadakiler | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| 770-827 | |||||
 | |||||
| Yaygın dil(ler) | Kürtçe | ||||
| Resmî din | İslam | ||||
| Hükûmet | Monarşi | ||||
| Tarihçe | |||||
| |||||
Kuruluşu
değiştirAbbasiler ile savaşan Kürt lider Sadaka İbn Ali tarafından kurulmuştur. Sadaka, Musul'dan Urmiye'ye kadar geniş bir alanı hâkimiyeti altına almayı başardı. Belâzürî'ye göre Urmiye şehrini fethettikten sonra birkaç kale inşa etti ve etrafına hendekler kazarak burayı güçlendirdi.[3]
Daha sonra bir fetih harekâtına başladı. Salmas, Usnu ve Piranşehr'i topraklarına kattı. Abbasi Halifesi Harun Reşid döneminde topraklarını daha da genişletilerek Tebriz'i hükümdarlıkları altına aldılar. Sadakilerin başarılı seferleri sonrası, Khazima olarak bilinen bir generalin komutasına büyük bir ordu gönderen Abbasiler Meraga yakınlarında Sadakilere yenildiler.[4]
Sadaka'dan sonra oğlu Ali başa geçti. Abbasilerle yapılan bir savaşta ölen Ali'nin yerine ise oğlu II. Sadaka geçti. Zariq (Zuraiq olarak da bilinir) dedesi (Sadaka) gibi yetenekli bir savaşçıydı. Abbasiler ile temasa geçerek Ermenistan ve Azerbaycan üzerindeki egemenliği karşılığında Babak Hurramdin ile savaşmaya hazır olduğunu söyledi. Abbasi Halifesi El-Memun anlaşmayı kabul etti ve Zariq, Azerbaycan dağlarında saklanan Babak Khorramdin'e karşı sefere çıktı. Böylece kendisine vadedilen Ermenistan ve Azerbaycan'ı da topraklarına kattı.[5]
Yıkılışı
değiştirAncak anlaşmaya bağlı kalmayan Abbasi Halifesi, 826 yılında Musul'u kuşattı ve ele geçirdi. Zariq, Musul'u tekrar ele geçirmek için bir ordu gönderdi ancak mağlup oldu. Sonrasında 40 bin kişilik yeni bir ordu kurarak tekrar sefere çıktı ve Musul'u ele geçirdi. Ardından Sayid ibn Yunus Azdi'yi öldürdü. Bu olay Abbasi Halifesi Memûn'u kızdırdı. Muhamad ibn Humaid komutasına bir ordu gönderdi ve Zariq'i yendi. Yenilgiden sonra, Zariq 827 yılında idam edildi ve Sadakiler yıkıldı.
Kaynakça
değiştir- ^ La Mission scientifique du Maroc, 1910, Revue du monde musulman: Cilt 11, sayfa 56, Michigan Üniversitesi
- ^ Frédéric Macler, 1966, Revue des études arméniennes: Cilt 3, Librairie Klincksieck, Michigan Üniversitesi
- ^ M. Th. Houtsma, 1993, EJ Brill'in ilk İslam ansiklopedisi 1913-1936 - Sayfa 1033, Brill.
- ^ La Mission Scientifique du Maroc, 1910, Revue du monde ıslamıc: Cilt 11, sayfa 56, Michigan Üniversitesi.
- ^ Frédéric Macler, 1966, Revue des études arméniennes: Cilt 3, Librairie Klincksieck, Michigan Üniversitesi.