Ryan Gingeras, Geç Dönem Osmanlı tarihçisidir.[1]

Gingeras, tezini Birinci Dünya Savaşı sırasında Kars veya Nahçıvan'ın Azerbaycan'a dahil oluş süreci üzerine yazmak istediyse de, Kürtler ve Ermeniler gibi tartışmalı konular hakkında yazmanın "profesyonel intihar" gibi olacağı konusunda uyarıldığı için vazgeçti.[2]

Osmanlı devleti ve Ermeni meselesi üzerine araştırmaları değiştir

Ryan Gingeras, Türkiye'nin Ermeni "soykırımı" iddialarına karşı pozisyonunu şu şekilde özetlemektedir:

Birinci olarak, tehcir, Ermeni isyanına karşı adil ve insancıl bir karşılıktı. İkincil olarak, Osmanlı yöneticileri, savaşın zor koşullarına rağmen, Ermenileri korumak için büyük önlemler almıştır. Üçüncül olarak, Ermeni zayiatının çoğu, Ermeni ihtilalciler ve büyük kayıp veren masum Müslüman siviller arasında gerçekleşen bir iç savaşın sonucuydu.

— Sorrowful Shores, s. 198

Bu açıklamada bazı hatalar mevcuttur. Türkiye'nin tezine göre tehcir, savaş zamanında gerekli bir savunma önlemi olsa da Ermenilerin bu olay sırasında faciaya uğradığı kabul edilmektedir. Türkiye, bunu "adil" veya "insancıl" bir muamele olarak görmemektedir. Eski başbakan Ahmet Davutoğlu, Yerevan'a yaptığı bir ziyarette tehciri "çok yanlış ve insanlık dışı" bir eylem olarak tanımlamıştır.[3] Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Ermeni Patriği Sahak Maşalyan'a gönderdiği bir mektupta Ermeni acıları için sempatisini belirtmiş ve taziyelerini iletmiştir.[4]

Gingeras, aynı zamanda, Ermeni ihtilalciler tarafından öldürülen Müslüman siviller ile Ermeni ihtilalciler içinde çatışma halinde olan bazı Kürt aşiretleri ve Arap bedevileri gibi silahlı grupları birbiriyle karıştırmaktadır. Bu, Türkiye'nin Ermenilerin ölümüne sebep olan Müslümanları "masum" gördüğü izlenimine yol açmaktadır. Şayet Osmanlı devleti, o tür Müslümanları masum görseydi, 1.673 görevliyi Ermeni sevk kararlarını ihlal ettiği için yargılamazdı.[5]

Müslüman kayıpları üzerine çalışması değiştir

Ryan Gingeras Sorrowful Shores kitabının 5. bölümünde Kurtuluş Savaşı sırasında çeteler arasında gerçekleşen çatışmaları ele almaktadır. Savaş sırasında Yunanlar tarafından ölüdürülen sivil Müslüman nüfusun miktarı hakkında bulgu edinmek için Arnold Toynbee'nin The Western Question kitabından yararlanmaktadır:

Osmanlı memurları tarafından toplanan ifadeler, garip bir şekilde, göstermektedir ki bu yıkım harekâtında düşük bir zayiat olmuştur. Ankete katılan 177 kişiden sadece 28 birey Yunan işgali sırasında ailelerinin saldırıya uğradığını ifade etmiştir. Toplamda 35 kişi öldürüldüğü, yaralandığı, dövüldüğü veya kaybolduğu bildirilmiştir. Bu, Arnold Toynbee'nin gözlemleriyle uyuşmaktadır: 'Bir iki cinayet çoğu zaman tüm nüfusu uzaklaştırmak için yeterliydi'.

— Sorrowful Shores, s. 112

Toynbee, Anadolu gezisinde köyleri birinci elden dolaşarak yaşanan zulmü belgelemiştir ancak yaşanan toplam zayiatla ilgili bir demografik çalışma yapmamıştır. Gingeras, kitabının bibliyografyasında listelemesine rağmen, bu konuda en detaylı çalışmayı yapmış olan akademisyen Justin McCarthy'nin Ölüm ve Sürgün kitabına atıfta bulunmamıştır. Aynı zamanda, Gingeras, Osmanlı memurlarının yaptığı anket hakkında dipnot vermemektedir. Toynbee de kitabında böyle bir anketten söz etmemektedir. Alıntının sonundaki atıf incelendiğinde Gingeras'ın Toynbee'nin sözlerini yanlış aktardığı ortaya çıkmaktadır:

Bir veya iki cinayet genellikle köylüleri terörize edip evlerini terk ettirmek ve onları ormana ya da dağa kaçırtmak için yeterliydi ki pek çok kişi açıkta kalmaktan ve açlıktan helak olmuştur.

— The Western Question, s. 293

Arşivler ve belge kullanımı değiştir

Gingeras, eserlerine Türkçeden tercüme ettiği belgeleri sıklıkla kullanmaktadır. Sakıp Sabancı Türk Araştırmaları Merkezi'nde yaptığı bir seminerden (dk. 44):[6]

İki metin karşılaştırıldığında çeviri hataları ortaya çıkmaktadır: Asıl metinde Ermenilerin köle olduğundan bahsetmemektedir. Gingeras, mecazi "köle ruhlu" ifadesini gerçek anlamda "köle" olarak çevirmiştir. Türkiye'de kölelik, 19.yy.da Tanzimat Islahatları'yla kalktığı için böyle bir şey olması mümkün değildir.[7] Gingeras, "Dada"daki "-yı" ekinin ismin belirtme hâli olduğunu fark edemeyip kazanın adını "Dadayı" olarak çevirmiştir.

Gingeras, Türkiye'deki arşivlerin durumu hakkında şu yorumu yapmıştır:

Evet, İstanbul ve Ankara'da tanıştığım arşivciler, akademisyenler ve personel yardımsever ve nazikti. Zaman zaman onların yanında olmaktan çok keyif aldım. Anadolu'daki Müslüman göçmenlere olan ilgimden bahsetmem bile büyük bir sevinç ve destekle karşılandı. Onlar da araştırmamı tamamlamamda bana yardımcı oldular. İstanbul'daki ve Ankara'daki Osmanlı ve Cumhuriyet arşivleri personeline yalnızca teşekkürlerimi ve ince sözlerimi dile getirmek isterim.

— Sorrowful Shores, s. vii

Çalışmaları değiştir

Kaynakça değiştir

  1. ^ "Ryan Gingeras, Ph.D. - Department of National Security Affairs - Naval Postgraduate School". nps.edu. 11 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2021. 
  2. ^ "Censorship, indifference, oblivion: The Armenian genocide and its denial". Truth, Silence, and Violence in Emerging States. Histories of the Unspoken (İngilizce). Routledge. 2018. ss. 201-202. ISBN 978-1-351-14112-3. 
  3. ^ "Ahmet Davutoğlu, 1915'te Ermenilerin tehcirini, çok yanlış ve insanlık dışı ilan etti!". T24. 30 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2023. 
  4. ^ "The letter President Recep Tayyip Erdoğan sent to Armenian Patriarch of Turkey, Reverend Sahak Maşalyan" (PDF). T.C. Dışişleri Bakanlığı. 18 Eylül 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  5. ^ "Ermeni Sevk Kararını İhlal Eden Görevlilerin Divan-ı Harp'te Yargılanmaları". Türkler ve Ermeniler - Tarih Boyunca Türk-Ermeni İlişkileri. Marmara Üniversitesi Projesi. 6 Mayıs 2015. 10 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2023. 
  6. ^ "Ryan Gingeras - "Internal Reflections on Elites and the Countryside in Atatürk's Turkey, 1931-1938"". Sakıp Sabancı Center for Turkish Studies. 28 Ekim 2020. 26 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  7. ^ Tanidi, Duygu (22 Haziran 2016). "1657 ve 1698 Yılları Arasında Kadı Sicilleri'ne Göre Rusçuk'ta Köleler ve Cariyeler". Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi (34): 219-235. ISSN 1300-5766. 22 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2023. 
  8. ^ Ungor, U. U. (2010). "Osterreichs Dilemma 1915: Turken oder Armenier? Inanc Atilgan (Klagenfurt, Austria: Wieser Verlag, 2008), 261 pp., 18.80 * Sorrowful Shores: Violence, Ethnicity, and the End of the Ottoman Empire, 1912-1923, Ryan Gingeras (New York: Oxford University Press, 2009), 272 pp., $99.00, Kindle edition $76.77". Holocaust and Genocide Studies. 24 (2): 316-321. doi:10.1093/hgs/dcq043. 
  9. ^ Bayar, Yeşim (2013). "Ryan Gingeras, Sorrowful Shores: Violence, Ethnicity, and the End of the Ottoman Empire, 1912–1923, Oxford Studies in Modern European History (Oxford: Oxford University Press, 2009). Pp. 272. $110 cloth, $45 paper". International Journal of Middle East Studies. 45 (2): 391-393. doi:10.1017/S0020743813000214. 
  10. ^ Göçek, Fatma Müge (2010). "Sorrowful shores: violence, ethnicity, and the end of the Ottoman Empire, 1912-1923, by Ryan Gingeras, New York: Oxford University Press, 256 pages, US$99.00, ISBN 978-0199561520". Nationalities Papers. 38 (5): 765-767. doi:10.1017/S0090599200040174. 
  11. ^ ARMOUR, IAN D. (2010). "Review of Sorrowful Shores: Violence, Ethnicity, and the End of the Ottoman Empire, 1912–1923". History. 95 (2 (318)): 253-255. doi:10.1111/j.1468-229X.2009.00483_27.x. ISSN 0018-2648. JSTOR 24428840. 8 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2021. 
  12. ^ Evdoxios Doxiadis (2010). "The Greek-Turkish War 1918–1923: An Australian Press Perspective, and: Sorrowful Shores: Violence, Ethnicity, and the End of the Ottoman Empire, 1912–1923 (review)". Journal of Modern Greek Studies. 28 (2): 352-359. doi:10.1353/mgs.2010.0413. 
  13. ^ Travis, Hannibal (2010). "Sorrowful Shores: Violence, Ethnicity, and the End of the Ottoman Empire, 1912–1923". Journal of Genocide Research. 12 (3–4): 295-300. doi:10.1080/14623528.2010.483062. 
  14. ^ Mazower, Mark (1 Temmuz 2009). "The Evil That Men Do". The New Republic. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2021. 
  15. ^ Oztan, Ramazan Hakki; Sanni, Amidu Olalekan (December 2010). "Book Reviews". Journal of Muslim Minority Affairs. 30 (4): 585-589. doi:10.1080/13602004.2010.533459. 
  16. ^ Ergut, Ferdan (2015). "Ryan Gingeras, Heroin, Organized Crime, and the Making of Modern Turkey (New York: Oxford University Press). Pp. 320. £65.00 cloth. ISBN 9780198716020". International Journal of Middle East Studies. 47 (3): 620-623. doi:10.1017/S0020743815000720. 
  17. ^ Heroin, Organized Crime, and the Making of Modern Turkey Miller, Ruth A.International Journal of Turkish Studies; Madison Vol. 21, Iss. 1/2, (2015): 224-226.
  18. ^ "Heroin, Organized Crime, and the Making of Modern Turkey". Reviews in History (İngilizce). doi:10.14296/RiH/issn.1749.8155 . 16 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2021. 
  19. ^ "Heroin, Organized Crime, and the Making of Modern Turkey". Criminal Law and Criminal Justice Book Reviews. 1 Mart 2015. 23 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2021. 
  20. ^ Unwalla, Pheroze (2016). "Book Review: Heroin, Organized Crime and the Making of Modern Turkey by Ryan Gingeras". Political Studies Review. 14 (1): 141-142. doi:10.1177/1478929915609477b. 
  21. ^ Aksakal, Mustafa (2017). "Ryan Gingeras. Fall of the Sultanate: The Great War and the End of the Ottoman Empire, 1908–1922". The American Historical Review. 122 (3): 961-962. doi:10.1093/ahr/122.3.961. 
  22. ^ Kieser, Hans-Lukas (2019). "Ryan Gingeras, Fall of the Sultanate: The Great War and the End of the Ottoman Empire, 1908–1922 (Oxford: Oxford University Press, 2016). Pp. 288. $60.00 cloth. ISBN 9780199676071". International Journal of Middle East Studies. 51 (1): 163-166. doi:10.1017/S0020743818001320. 
  23. ^ Ginio, Eyal (2018). "Book Review: Fall of the Sultanate: The Great War and the End of the Ottoman Empire . By Ryan Gingeras". War in History. 25 (2): 281-283. doi:10.1177/0968344518760407b. 
  24. ^ Aksakal, Mustafa (2018). "Fall of the Sultanate: The Great War and the End of the Ottoman Empire, 1908–1922 . By Ryan Gingeras. The Greater War, 1912–1923. Edited by Robert Gerwarth.Oxford: Oxford University Press, 2016. Pp. xx+318. $60.00. The Ottoman Culture of Defeat: The Balkan Wars and Their Aftermath . By Eyal Ginio. Mediterraneans: The Ottoman and Post-Ottoman World. Edited by Mark Mazower et al.Oxford: Oxford University Press, 2016. Pp. xx+378. $80.00". The Journal of Modern History. 90 (2): 489-491. doi:10.1086/697362. 
  25. ^ Johnson, Rob (2018). "Fall of the sultanate: the Great War and the end of the Ottoman Empire: 1908-1922: by Ryan Gingeras, Oxford, Oxford University Press, 2016, 317 pp., US $60.00 (hbk), ISBN 9-780-1996-7607-1". First World War Studies. 9 (3): 377-378. doi:10.1080/19475020.2019.1657308.