Rüştü Onur
Rüştü Onur (3 Ağustos 1920, Devrek – 2 Aralık 1942, İstanbul), Türk şairdir.
Rüştü Onur | |
|---|---|
| Doğum | Rüştü 3 Ağustos 1920 Zonguldak, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 2 Aralık 1942 (22 yaşında) İstanbul, Türkiye |
| Ölüm sebebi | Verem |
| Milliyet | Türk |
| Meslek | Şair |
22 yaşında veremden hayatını kaybeden şair, kendisi gibi genç yaşta veremden ölen arkadaşı Muzaffer Tayyip Uslu ile birlikte ölümlerinden sonraki yıllarda yayımlanan her şiir antolojisinde kısa yaşam öyküleri ve şiirleriyle “Zonguldaklı şairler” olarak yer almıştır. Muzaffer Tayyip Uslu gibi Behçet Necatigil'in öğrencisidir. Hayatı Kelebeğin Rüyası adlı filmde beyaz perdeye aktarılmıştır.[1]
Yaşamı değiştir
3 Ağustos 1920 tarihinde Devrek’te dünyaya geldi. Babası bir köy öğretmeni olan Mehmet Emin Onur, annesi Fikriye Hanım’dır[1] Ailenin en büyük çocuğu olan Rüştü Onur’un Hüseyin ve Saffet adında iki erkek kardeşi vardır. İlk öğrenimini 1933’te Devrek’te tamamladıktan sonra Kastamonu’da başladığı ortaöğrenimini Zonguldak’ta Zonguldak Mehmet Çelikel Lisesi’nde sürdürdü. Vereme yakalandığı için 1938’de öğrenimine bir yıl ara vermek zorunda kaldı; ertesi yıl tekrar okula başlasa da artık okul havasından uzaklaştığı için öğrenimine devam edemedi. Okulu bıraktı ve "Maliye Varidat Memur Muavini" olarak Ereğli Kömür İşletmeleri'nde çalışmaya başladı.
Hastalığının şiddetlendiği 1941-1942 yıllarını iş ve hastane arasında geçiren Onur, Zonguldak M. Çelikel Lisesi’nde bir sene öğretmenlik yapan Behçet Necatigil ve yakın arkadaşı şair Muzaffer Tayyip Uslu ile birlikte Zonguldak’ta çıkan dergi ve gazetelerde ve İstanbul’da yayımlanan Değirmen mecmuasında şiir ve yazılar yayımladı. Sağlığı kötüleşince İstanbul’a giderek Heybeliada’daki Sanatoryumda tedavi gördü. İstanbul-Zonguldak seferlerini yapan Anafartalar Vapuru'nda Mediha Sessiz ile tanıştı. Mediha Sessiz Kandilli Lisesi'ni bitirdiği yıl Karabük Demir Çelik Fabrikası'nın açtığı memuriyet sınavını kazanarak burada bir süre memurluk yaptı.Karabük'te aniden rahatsızlaşan Sessiz'in hastalığının ne olduğu belirlenemeyince İstanbul'a gitti ve Heybeliada Sanatoryumu'nda tedavi gördü. Taburcu edildi fakat hastalığı iyice arttı. Beşiktaşlı doktor Ahmet bey hastalığının karın zarı iltihabı teşhisi koydu ama iş işten geçmişti. Bu süre içinde Rüştü ile evlenen Mediha Sessiz, çok geçmeden yaşamını yitirdi. Bunun üzerine Rüştü Onur'un da hastalığı arttı ve ağırlaştı. Nitekim Beşiktaş’ta Şair Leyla Sokak’taki evinde 2 Aralık 1942'de yaşamını yitirdi. Ortaköy Mezarlığı’na defnedildi.
(Devrekli şair yazar İbrahim Tığ-Sabahat Sessiz ile söyleşi) Salah Birsel 1956'da şiirlerini ve diğer yazılarını "Rüştü Onur" adlı bir kitapta topladı.
Rüştü Onur hastalığı nedeniyle yaşamının çok kısa olacağını bilerek yaşadı ve şiirlerine de bu duyguyu yansıttı. Adı, ölümünden sonra hep kendisi gibi genç yaşta ölen şair arkadaşı Muzaffer Tayyip Uslu ile anıldı.
Ölümünden sonra değiştir
- 1983’ten itibaren doğum yeri olan Devrek’te adına Anma Günleri düzenlenmektedir.
- Elveda adlı şiiri 1985 yılında müzisyen Süreyya Akkaş tarafından bestelendi.
- Şairin çıkarmayı istediği ama sağlığında gerçekleştiremediği dergi, “Şehir” adı ile 2004 yılından beri aylık olarak Devrek'te şair-yazar İbrahim Tığ tarafından yayınlanmaktadır.[2]
- Yılmaz Erdoğan'ın 22 Şubat 2013'te vizyona giren Kelebeğin Rüyası adlı filmine arkadaşı Muzaffer Tayyip Uslu ile birlikte konu olmuştur.Söz konusu filmde Onur'u Mert Fırat canlandırmıştır.
- Şairin adı Bülent Ecevit Üniversitesi'nde yapılan bir çalışma salonuna verilmiştir.[3]
Yapıtları değiştir
- Rüştü Onur (Ölümünden sonra yayınlandı, 1956)
- Hakkında yazılanlar
- Rüştü Onur, Yaşamı-Eserleri-Şiirleri, İbrahim Tığ, (Kurgu Kültür Yayınları 2011) ISBN 9786055690335
- Rüştü Onur/Mektubun Avucumda, mektupları,şiirleri, İbrahim Tığ (Kaynak yayınları 2013) ISBN 9789753437288
- Rüştü Onur, Muzaffer Tayyip Uslu, Kemal Uluser/ Kara Elmas Diyarından, toplu eserleri, Bilgin Güngör, (Kırmızı Kedi Klasikleri 2021) ISBN 9786052988718
- Rüştü Onur: Hayatı, Sanatı ve Eserleri, Umut Erdoğan (Hacettepe Üniversitesi Lisans Bitirme T., Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Yeni Türk Edebiyatı Ana Bilim Dalı 2014)
Kaynakça değiştir
- ^ a b Devrek Belediyesi Web Sitesi, Devrekli Yazar ve Şairler Sayfası[ölü/kırık bağlantı][ölü/kırık bağlantı]
- ^ "Şehir, 112'nci sayısıyla okur karşısında". pusulagazetesi.com.tr. 29 Aralık 2017. 25 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2018.
- ^ "Bülent Ecevit Üniversitesi Rüştü Onur Çalışma Salonu Hizmete Girdi". Bülent Ecevit Üniversitesi. 7 Aralık 2015. 14 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2015.