Proton Hızlandırıcı Tesisi
Proton Hızlandırıcı Tesisi, Türkiye Atom Enerjisi Kurumu'nun (TAEK) Ankara'daki Sarayköy Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi'nde (SANAEM) kurulan Türkiye'nin ilk proton hızlandırıcı tesisidir. Tesis; kanser, nörolojik hastalıklar, beyin fizyolojisi ve patolojisi ile koroner arter hastalığı gibi pek çok hastalıkta teşhise yönelik olarak kullanılan bazı radyoizotoplardan radyofarmasotiklerin üretilmesi; radyofarmasotiklerin kalite kontrolü ve hasta dozu olarak dağıtımı, nükleer alanda araştırma ve eğitim faaliyetlerinde bulunmak üzere kurulmuştur.[1] İlk test çalışmalarına 18 Haziran 2011'de başlandı,[2] 29 Mayıs 2012'de de hizmete açıldı.[3]
Tesis değiştir
2 Kasım 2009'da 12 milyon 933 bin 900 TL bedel karşılığında inşaat ihalesi yapılmış;[4] hızlandırıcılar ve diğer gereçlerle birlikte 45 Milyon TL'ye mal olmuştur.[1]
3 bin 110 m2 alanda kurulu üç katlı bir yapıdır.[5] Taban alanı 315 m2 genişliğinde trafo ve ısı merkezi ile 2 adet giriş kontrol ünitesi bulunmaktadır. Atıkların ilk elden binanın bodrum katında depolanması ve sonrasında yük asansörüyle dışarıya çıkarılması planlanmıştır.[2]
Teknik detayları değiştir
Siklotron tipi hızlandırıcı sistemi kullanılmaktadır. En yüksek proton demeti enerjisi 30 MeV, en yüksek akım değeri 1200 µA’dir. Hızlandırıcı sistemi dört adet ışınlama odasına açılan dört ana demet hattı ile bağlantılı olup bu demet hatlarından üçünde radyonüklit üretimi, birinde ise araştırma etkinlikleri yürütülmektedir.[2]
Tesis, araştırmalarında iyot-123, flor-18 (FDG), indiyum-111, galyum-67, talyum-201 radyoizotoplardan yararlanmaktadır.[1]
Kaynakça değiştir
- ^ a b c "TÜRKİYE ATOM ENERJİSİ KURUMU 2015 YILI SAYIŞTAY DENETİM RAPORU" (PDF). T.C. Sayıştaş Başkanlığı. 2 Şubat 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ a b c "Hızlanmaya az kaldı!". Habertürk. 29 Mayıs 2012. 2 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2021.
- ^ "Türkiye'nin İlk Proton Hızlandırıcı Tesisi Cern Açılıyor". www.avrupa-postasi.com. 2 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2021.
- ^ "18 yılda sadece iki tesis". birgun.net. 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2021.
- ^ "Türkiye'nin CERN'ini TOKİ yaptıracak". Hürriyet (gazete). 2 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2021.
Dış bağlantılar değiştir
- YÜKSEL, Alper Nazmi (2020). Taek Proton Hızlandırıcı Tesisi Ar-Ge Odasında Proton Demeti İle Malzeme Bilimi Uygulamaları İçin Demet İletim Hattı Ve Deney İstasyonu Tasarımı (PDF) (Tez). Ankara Üniversitesi. 2 Şubat 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- Doğangün, Yüksel (2019). "Hızlandırıcıya Dayalı Radyoizotop Üretimi ve Ülkemizde Nükleer Tıp: Güncel Durum Çalıştayı Sonuç Raporu". doi:10.13140/RG.2.2.31773.26089. 2 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.