Plarting
Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Aralık 2023) |
Plarting, "Plaster art" ifadesinden türemiştir. "Plaster art", Türkçe'de genel olarak "alçı sanatı" olarak karşılık bulur. Alçı sıvayı geleneksel tekniklerin ötesine taşıyan Plarting ise duvar sanatının bir türüdür. Bu sanat türüne uygun olarak formüle edilen sıvayı başlıca malzeme olarak kullanarak, duvar üzerine görsel sanat eserleri uygulamayı ifade eder. Plarting uygulamaları için Türkiye’de Terraper gibi az sayıda markanın dekoratif sıva ürünlerinden ve uygulama aparatlarından faydalanılmaktadır. Bu tür sıvalar kalıplara dökülebilir veya doğrudan yüzeye uygulanabilir, bu da sanatçılara ve zanaatkarlara detaylı işçilikle çeşitli formlar ve dokular yaratma imkanı sağlar.[1]
Teknik değiştir
Plarting, şekillendirme ve kabartma dahil olmak üzere çeşitli teknikleri içerir. Duvarlar, sütunlar ve diğer yüzeylerde dekoratif kabartmalar, düz yüzeyler üzerine yükseltilmiş figürler veya desenler içerebilir. İç mekan dekorasyonunda stukko (yalancı kabartma) olarak veya duvarlarda süslemeler oluşturmak için kullanılabilir. Eserler sadece doğal beyaz renkte değil, kendinden pigmentli alçı sıva sayesinde renk paletinin tüm tonlarında olabilir, böylece farklı görsel efektler elde edilebilir. Plarting sıvası, içeriğine eklenen farklı pigment karışımlarıyla geniş bir renk yelpazesi ve tasarım esnekliği sunar. Daha zengin ve derin renkler elde etmeyi sağlayarak, uygulandığı yüzeyde daha canlı ve estetik bir görünüm oluşturur. Renkleri zamanla solma eğiliminde olmaz. Taş, mermer veya diğer malzemelerin görünümünü taklit edebilir.
Malzeme değiştir
Doğal mineral granüllü özel bir formüle sahip olan Plarting sıvası, mimaride ve sanatta kullanılan, suyla karıştırıldığında macun kıvamını alan ve kuruduğunda sertleşen özel bir bağlayıcı yapı malzemesidir. Ortaya çıkan macun duvarlara uygulanabilir, dökülebilir veya kuruduktan sonra oyulabilir.
Uygulama çeşitleri değiştir
Rölyef: İki boyutlu düşük kabartma (bas-relief), derin kabartma (sunken relief) ve üç boyutlu yüksek kabartma (alto-relievo) olmak üzere rölyef çalışmalarında kullanılabilir. Sanatçılar Plarting sıvasını yüzeye uygular ve ardından istedikleri şekilleri ve desenleri oluştururlar.[2]
Dekoratif Uygulamalar: Duvarlarda veya tavanlarda süslemeler oluşturmak için kullanılabilir.
Restorasyon: Tarihi binalarda, hasar görmüş veya eksik parçaların yeniden oluşturulmasında kullanılabilir.
Tarih değiştir
Sanat tarihinde önemli bir rol oynayan sıva, karmaşık ayrıntıları yakalama yeteneği, form ve doku esnekliği sayesinde antik çağlardan günümüze popüler bir malzeme olarak varlığını sürdürmüştür.
Antik Mısır ve Mezopotamya'da, özellikle kabartma sanatı için kullanılmıştır. Mezopotamyalılar, kil tabletlerin üzerine yazıtlarını ve figürleri alçı kabartmalarla süslemişlerdir. Antik Yunan ve Roma'da da kabartma sanatı için yaygın olarak kullanılmıştır. Özellikle tapınaklar, sütunlar ve mezarlar üzerinde sıkça görülür. Bizans sanatında, duvar ve tavanları canlandırmak, süs kemerleri, kapı-pencere pervazları ve başlıklar gibi mimari öğeleri vurgulamak için kullanılmıştır. Orta Çağ boyunca ve özellikle Rönesans döneminde kil tabloların ve kabartmaların süslemesinde kullanılmış, sanatsal ifade için daha fazla özgürlük ve detay sağlamıştır. Modern ve çağdaş dönemde ise sanatçılar tarafından deneysel bir şekilde kullanılarak soyut sanatın gelişmesine katkıda bulunmuştur.
Günümüzde, esnekliği ve işlenebilirliği nedeniyle dekorasyon ve restorasyon gibi birçok farklı sanatsal ve pratik amaç için kullanılmaya devam etmektedir.
Türkiye'de plarting değiştir
Türkiye'nin zengin kültürel geçmişinde bu sanatın geleneksel formu önemli bir yer tutmaktadır. Özellikle Osmanlı İmparatorluğu döneminde, sarayların ve diğer tarihi yapıların duvarlarında ve çeşitli yüzey süslemelerinde yaygın olarak kullanılmıştır. Bugün, Türkiye’de güncel bir çağdaş sanat formu olarak dikkat çekmeye başlayan Plarting konusunda eğitim almak isteyen zanaatkarlar ve sanatçılar için çeşitli atölyeler düzenlenmektedir.[3][4][5]
Konuyla ilgili yayınlar değiştir
- KARAÇAĞ, Abdullah (2006) “Alçı Sanatı”, Anadolu Selçukluları ve Beylikler Dönemi Uygarlığı II, Ankara:493-505.
- BİLİCİ, Z.Kenan, “Alanya – Selçuklu Sarayı Kazılarında Bulunan Alçı Bezeme Parçaları Üzerine Bazı Gözlemler”, Adalya, XIII, 2010, s.405-416.
- BULUT, Lale, “İzmir Camilerinde Alçı Süsleme”, Sanat Tarihi Dergisi, Sayı:VIII, İzmir 1996, s.1-9.
- AKIN Emine S. - HANOĞLU Canan (2013) “Tokat Geleneksel Konut Mimari’sinde İç Mekân Alçı Süslemeleri”, Vakıflar Dergisi, (40) Ankara: 163-184.
Kaynakça değiştir
- ^ "Plasterwork". 26 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2023.
- ^ "Kabartma". 22 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2023.
- ^ "Geleneksel Türk Süsleme Sanatları" (PDF). 9 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Kasım 2023.
- ^ "Alçı Sanatı Nedir". 17 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2023.
- ^ "Alçı ve Malakari Bezeme" (PDF).