Paraben
Paraben, ilaç ve kozmetik sektöründe kullanılan koruyucu bir kimyasal maddedir. Bu bileşikler ve tuzlar özellikle bakterisid ve fungusit özellikleri nedeniyle kullanılır. Şampuan, saç kremi, nemlendirici krem, tonik, deodorant, parfüm, tıraş jeli, bronzlaşma kremi, makyaj malzemeleri, güneş koruyucusu ve diş macununda bulunur.[1]
Koruyucu madde olarak etkisi, düşük maliyeti ve doğal seçeneklerden greyfurt tohum özünün etkisizliği[2] parabenin uzun bir süredir yaygınca kullanılmasının nedenleridir. Meme kanserine yakalananların tümörlerinde doku başına 20 nanogram paraben tespit edilmiştir.[3] Parabenler ayrıca östojeni taklit eden madde olarak bilinir. Parabenlerle kanser arasında nedensel ilişki kurulmamıştır.[4]
Kimyasal değiştir
Parabenler, para-hidroksibenzoik asitin esterleri olup, adını buradan almıştır. Yaygın parabenler, metilparaben (E numarası E218), etil paraben (E214), propilparaben (E216), bütilparaben ve heptilparaben (E209) kapsamaktadır. Daha az yaygın olarak parabenler izobütilparaben, izopropilparaben, benzilparaben ve onun sodyum tuzu olarak bulunmaktadır.Parabenin genel yapısı sayfanın sağ üstünden belirtilmiş olup, R ile gösterilen kısım metil, etil, propil ve bütil gibi alkil gruplarını belirtmektedir.
Bulunuşu değiştir
Bazı parabenler bitkisel kaynaklı olarak bulunabilmektedir. Örneğin, metilparaben, antimikrobiyal ajan olarak yabanmersininde bulunur.
Sentezi değiştir
Bazı doğada bulundukları bilinen türlerin dışında tüm ticari kullanımlı parabenler sentetik olarak üretilir. Metanol, etanol, ya da n-propanol gibi uygun bir alkolle para-hidroksibenzoik asitin esterleştirilmesiyle üretilir. para-Hidroksibenzoik asit, endüstriyel olarak Kolbe-Schmitt reaksiyonun bir çeşit modifiyeli hâli olarak, potasyum fenoksit ve karbon dioksit kullanılarak üretilmiş hâlidir.
Kaynakça değiştir
- ^ "Vücudumuzdaki düşman. Haberlink. 30 Mayıs 2011 tarihinde erişildi". 6 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2011.
- ^ ["Aspects of the antimicrobial efficacy of grapefruit seed extract and its relation to preservative substances contained. von Woedtke T. Eczacılık Enstitüsü, Almanya. Haziran 1999. 30 Mayıs 2011 tarihinde erişildi. (İngilizce)". 28 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2011. Aspects of the antimicrobial efficacy of grapefruit seed extract and its relation to preservative substances contained. von Woedtke T. Eczacılık Enstitüsü, Almanya. Haziran 1999. 30 Mayıs 2011 tarihinde erişildi. (İngilizce)]
- ^ ["Harvey, Phillip W. Significance of the detection of esters of p-hydroxybenzoic acid (parabens) in human breast tumours. Ocak 2004. 30 Mayıs 2011 tarihinde erişildi. (İngilizce)". 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2011. Harvey, Phillip W. Significance of the detection of esters of p-hydroxybenzoic acid (parabens) in human breast tumours. Ocak 2004. 30 Mayıs 2011 tarihinde erişildi. (İngilizce)]
- ^ ["Golden, Robert. A Review of the Endocrine Activity of Parabens and Implications for Potential Risks to Human Health Informa. 2005. 30 Mayıs 2011 tarihinde erişildi. (İngilizce)". 16 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2011. Golden, Robert. A Review of the Endocrine Activity of Parabens and Implications for Potential Risks to Human Health Informa. 2005. 30 Mayıs 2011 tarihinde erişildi. (İngilizce)]