Pan-pan
Pan-pan, telsiz dilinde aciliyet (urgency) anlamına gelen, bir teknede, gemide, uçakta veya başka bir araçta bulunan birinin acil bir durum olduğunu beyan etmek için kullandığı uluslararası standart acil durum sinyalidir[1][2][3] lakin kimsenin hayatı veya geminin kendisi için acil bir tehlike oluşturmadığında kullanılır.[4] Mayday şeklindeki tehlike (distress) sinyalinin bir alt kademesindeki çağrıdır ve farkı Mayday, hayati veya aracın kendisinin sürekliliği için bir tehlike olduğu anlamına gelir.[4]
PAN-PAN’ın Mors kodunda tam olarak gösterilmesi, ilk olarak 1927 Uluslararası Radyotelograf Sözleşmesi ile tanımlanmış olup XXX'tir ve mors kodu ile "-..- -..- -..-" şeklinde ifade edilir.[5][6]
Etimoloji değiştir
Mayday çağrısında olduğu gibi (from venez m'aider, "bana yardım etmeye gelin"), pan-pan de 1920'lerde Fransızca'dan türemiştir.[7] Fransızcada panne (Fransızca telaffuz: [pan] — İngilizce telaffuz: [pɑːn], "pahn"), mekanik bir arıza demektir. İngilizcede, bazen İngilizce telaffuz: [pæn] ("pan") olarak da telaffuz edilir.
Üç harfli bir backronym, "Pay Attention Now" ("şimdi dikkat et") ve "Possible Assistance Need" ("olası yardım gereği") ifadelerinin ilk harfleri "PAN"dan türetilmiştir. Denizcilik ve havacılık radyo iletişim kurslarında mayday ve pan-pan arasındaki önemli farkı iletmek için bu cümleler anımsatıcı olarak kullanılmaktadır.
Kullanımı değiştir
Pan-pan'i doğru şekilde bildirmek için arayan kişi üç kez tekrar eder: "Pan-pan, pan-pan, pan-pan"[8][9] sonra istenen alıcıyı "tüm istasyonlar, tüm istasyonlar, tüm istasyonlar" veya belirli bir istasyonu belirtir. Örneğin "Victoria Sahil Güvenlik Radyosu, Victoria Sahil Güvenlik Radyosu, Victoria Sahil Güvenlik Radyosu." Ardından arayan kişi, teknelerinin kimliğini, konumunu, problemin yapısını ve varsa ihtiyaç duydukları yardım veya tavsiyeyi belirtir.[1] Eşdeğer bir Mors kodu sinyali "X X X" idir ve her harf ayrı ayrı gönderilir. Bir "mayday" çağrısı ile iletişim kurmaya çalıştıkları istasyonun kapsama alanı dışında olan başka bir istasyondan aktarılması durumunda, "pan-pan"i önsöz olarak kullanmak da doğrudur. Bu, havacılık VHF iletişiminde yaygındır ancak deniz VHF iletişiminde yaygın değildir.[10]
Denizcilikte değiştir
Denizdeki bir birimde bulunan veya oradan görülen kişi ya da kişilerin güvenliğini tehdit eden bir etkenin ortaya çıkması durumunda, denizde kazazedelerin görülmesi, bir tekne veya insanın kaybolması, gemide bir hastanın ya da yaralının bulunması gibi durumlarda telsiz çağrısı yaparken yayın "pan-pan" sözü ile başlatılır.
Denizcilik örnekleri değiştir
Bir tekneden veya gemiden gelen bir "pan-pan" çağrısının doğru kullanımına örnekler, kaptan veya ustanın durumu idare edebileceğinden emin olmaları ve herhangi bir kişinin yaşamı için veya geminin güvenliğinde mevcut bir tehlike olmaması koşuluyla aşağıdaki durumları içerebilir. Pan-pan yayınına yol açan acil durum çözüldüğü zaman, konvansiyonel uygulama, acil durumun artık mevcut olmadığını ilan etmektir.
"Pan-pan" olarak başlayan bir çağrı, durumun "ciddi ve yakın tehlike" noktasına kadar kötüleşmesi durumunda bir Mayday tehlike sinyali ile devam edilebilir.
Kirlenmiş pervane, motor arızası veya yakıtsızlık değiştir
Geminin demirlenmesi ya da yelken altında olması ve herhangi bir çarpışma ya da boğulma tehlikesi durumunda pan-pan çağrısı yapılır. Mürettebat, pervaneyi temizlemeyi, başka bir tekneden yakıt almayı, yelken açmayı veya alternatif tahrik sistemini kullanmayı planlayabilir. Alternatif olarak, pan-pan aramasının bir parçası olarak, mümkünse uygun bir gemiden çekme talep edebilir.
Gemide küçük yangın - şimdi sönmüş değiştir
Yangın gerçekleşmiş ancak küçükse veya tamamen söndürülmüşse ve insanlara zarar vermediyse bir "pan-pan" çağrısı yapılması uygundur.
Konumundan emin değil değiştir
Bariz veya kayaya çarpma tehlikesi olmadığı sürece, bir pan-pan çağrısı yakındaki sahil istasyonuna ve belki de diğer gemilere yapılabilir.
Denize adam düştü değiştir
Gemiden biri düşerse bir pan-pan çağrısı yapılır, böylece yakındaki diğer gemileri durumun farkına varmasını sağlanır ve çok fazla yaklaşmalarının veya başka türlü müdahaleleri önlenmelerini sağlar. Daha kritik bir durumda -kurtarma gemisi düşen kişiyi görme yeteneğini kaybetti, denize düşen kişi bilinçsiz, hipotermi tehlikesi veya hayati tehlike söz konusu- bir mayday çağrısı daha uygundur.
Gecikmiş gemi değiştir
Kanada ve ABD Sahil Korumaları (ve muhtemelen diğer ülkelerdeki benzer deniz güvenliği kurumları[kaynak belirtilmeli]), gecikmiş olarak bildirilen gemilerle ilgili "acil deniz bilgi yayını" yayınlarlar. Mesajın içeriği, geminin tanımı, bilinen son konumu, en son duyurulan tarih veya saat ve geminin sözde rota veya geçiş planı. Pan-pan, "tüm istasyonlara" yöneliktir. İsmini verilen geminin nerede olduğu hakkında bilgi sahibi olan herhangi bir istasyondan en yakın sahil güvenlik istasyonuna haber vermesi ve rapor vermesi istenir.
Yakında çarpışma uyarısı değiştir
Tehlike altında olabilecek veya çarpışma riskini doğurabilecek tehlikeli bir duruma yaklaşan veya yaklaşmakta olan bir gemi ile acil telsiz temasına geçerken pan-pan kullanılır.
Tıbbi yardım değiştir
Bir "pan-pan medico" çağrısı eskimiştir, ancak buna rağmen bazen birinin denizde tıbbi yardıma ihtiyacı olduğu durumlarda kullanılır. Hayati risk bulunması "mayday" çağrısı yapmayı daha uygun hale getirir. Eğer gemi sahile gidiyorsa ve iskelede bir ambulans ekibi istiyorsa, yerel Sahil Güvenlik istasyonunu arayabilir.[11]
Havacılıkta değiştir
Kullanımını gerektiren durumlara örnek olarak şunlar verilebilir:
- Seyrüsefer güçlükleri (konumundan emin olmama vs.)[5]
- Acil tıbbî yardıma ihtiyaç duyan bir yolcu bulunması[5]
- Anormal şekilde sarsıntılı çalışan motor, elektrik arızası vb. arızalar[5]
- Havanın kararmaya başlaması veya hava durumunun kötüleşmesi (pilotun ilgili reytingi yoksa)[5]
- Acil yardıma ihtiyaç duyan bir gemi veya uçak görülmesi[5]
- Kontrollü hava sahasında acil durum nedeniyle seviye değişimi yapma (şartlar IMC ise mayday gerektirebilir)[5]
Havacılık örnekleri değiştir
1998 yılının Eylül ayında, Swissair'ın 111 sefer sayılı uçuşu, uçağı tahrip eden elektrikli bir yangının ardından acil iniş talebi sırasında bu çağrıyı kullandı.[12] Ayrıca, Avianca'nın 52 sefer sayılı uçuşu'nun ardından, belirli koşullarda yakıtın azaldığı, ancak kritik bir acil durumda henüz olmadığından dolayı kullanılmıştır.[13] Qantas Flight QF-74, San Francisco'dan kalktıktan kısa bir süre sonra dördüncü motorunda motor arızası olduğunda "pan pan pan" çağrısını kullandı. Qantas'ın 72 sefer sayılı uçuşunda (QF-72) uçak, uçuş ekibinden talimat almadan birkaç yüz metre alçaldığı ve uçağın hızlı ve kontrolsüz hareketler yaptığı için bir pan pan çağrısı yaptı. Birkaç yolcu ve mürettebat büyük ve küçük yaralanmalara maruz kaldı ve bu nedenle çağrı "mayday"e yükseltildi.
Qantas'ın 32 Sefer Sayılı Uçuşu, dört motorundan biri Singapur'dan Sidney'e yapılan bir uçuşa başladıktan kısa bir süre sonra motor arızası yaşadığında pan-pan çağrısı yaptı.[14]
Ayrıca bakınız değiştir
Kaynakça değiştir
- Godwin, Peter, David Robson. The Air Pilot's Manual 6: Human Factors & Pilot Performance. 3. baskı. Cranfield. Aviation Theory Centre, 2006. ISBN 1-84336-070-5
- ^ a b "Safety and Distress Radiotelephone Procedures". Transport Canada. 28 Haziran 2013. 5 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2013.
- ^ District Eleven Response (dr). "Search and Rescue: Calling the Coast Guard". United States Coast Guard. 18 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2013.
- ^ 1st Coast Guard District (6 Eylül 2001). "Special Notice To Mariners" (PDF). United States Coast Guard. 15 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 13 Ağustos 2013.
- ^ a b "RIC-22 — General Radiotelephone Operating Procedures". ic.gc.ca. 11 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2019.
- ^ a b c d e f g Godwin 139
- ^ "Safety of Life at Sea" (PDF). LOC.gov. 27 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Aralık 2018.
- ^ "pan-pan." Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003.
- ^ Transport Canada: "3 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde [https://web.archive.org/web/20210203101014/http://www.tc.gc.ca/eng/civilaviation/opssvs/secretariat-terminology-glossary-823.htm arşivlendi. 3 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 3 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 3 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 3 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 3 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 3 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 3 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 3 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Şablon:Sc] 3 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi."
- ^ "Air Traffic Organization Policy, Order JO7110.65W" (PDF). U.S. Department of Transportation, Federal Aviation Administration. 7 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Ağustos 2019.
- ^ Admiralty List Of Radio Signals, 2012 Vol.5 page 88 B3
- ^ Tim Bartlett (2009). VHF handbook. Southampton: The Royal Yachting Association. s. 53. ISBN 978-1-905104-03-1.
- ^ "Transportation Safety Board of Canada - Aviation Investigation Report A98H0003". tsb.gc.ca. 31 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2019.
- ^ "NTSB Accident Report" (PDF). 1 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Ağustos 2019.
- ^ "Nocookies". The Australian.