Oyuncak bebek

Bebek, ufak çocuk (bebek) ya da herhangi bir yaştaki insan model alınarak kumaş, kil, tahta ya da plastikten yapılan çocuk oyuncağı. Vudu gibi kimi inançlarda büyü amaçlı olarak da kullanılır. Örneklerine bütün dünya halklarında rastlanır.

Oyuncak bebek

Hopilerin kaçina bebekleri, 1894

AdlandırmaDüzenle

Orta Türkçe dönemine ait Divânu Lügati't-Türk'te «kudhurçuk» (قُذُرْجُقْ) biçiminde geçer ve "kız çocuklarının insan suretinde yaparak oynadıkları bebek, kukla" olarak tanımlanır^[1]. Bu ad bugün diğer Türk dillerinde kullanılır: Özbekçe koğırçak, korçak; Uygurca korçak, koçak; Tatarca курчак kurçak; Kırgızca куурчак kuurçak^[2]; Türkçe kavırçak şeklindedir. Anadolu ağızlarında oyuncak bebek anlamına gelen ninik sözcüğü de tespit edilmiştir.^[3]

EtnografyaDüzenle

Etnografik olarak oyuncak bebekler bütün toplumlarda görülür.

İnyupiklerin oyuncak bebekleri (iñuŋŋuaq ya da iñuŋŋuuraq^[4]) daha kaba oyulmuş olup ağızları da küçük ve düzken, Yupiklerin bebeklerinde hilal kaşların aynadaki tersidir.^[5] İnyupik bebekleri gerçek insanlar gibi kürklüdür.^[6]

TürleriDüzenle

Resim galerisiDüzenle

Kanada İnuit bebeği, Cape Dorset, Nunavut, 1998
Grönland İnuit bebeği, 19. yy.
Lakota bebeği, ABD, 1890
Keçuva bebeği, Bolivya
Alman bebeği, Schaumburg gelinliği
Turkana bebeği, Kenya
Japon bebeği
Ukrayna bebeği
Polonya bebeği
Surinam bebeği

KaynakçaDüzenle

^ Divanü Lûgat-it-Türk Tercümesi, çeviren Besim Atalay, TDK yayınları:521, Ankara 1941, cilt: 1, sayfa: 501
^ Hüseyin Baydemir (2011), Özbek Koğırçak (kukla) tiyatrosu 14 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 4 Sayı: 17, Bahar 2011
^ TDK Derleme Sözlüğü
^ Wolf A. Seiler (2012), Iñupiatun Eskimo Dictionary 15 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ Molly Lee (2006), Not Just a Pretty Face: Dolls and Human Figurines in Alaska Native Cultures 3 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ Native American Dolls 20 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Smithsonian in your classroom, Fall 2004

Dış bağlantılarDüzenle

Oyuncak ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[1] Divanü Lûgat-it-Türk Tercümesi, çeviren Besim Atalay, TDK yayınları:521, Ankara 1941, cilt: 1, sayfa: 501

[2] Hüseyin Baydemir (2011), Özbek Koğırçak (kukla) tiyatrosu 14 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 4 Sayı: 17, Bahar 2011

[3] TDK Derleme Sözlüğü

[refSeiler-4] Wolf A. Seiler (2012), Iñupiatun Eskimo Dictionary 15 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[5] Molly Lee (2006), Not Just a Pretty Face: Dolls and Human Figurines in Alaska Native Cultures 3 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[refDolls-6] Native American Dolls 20 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Smithsonian in your classroom, Fall 2004

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]