Opus vittatum
Opus vittatum ("şeritli iş") veya opus listatum, Antik Roma uygarlığında kullanılmaya başlanıp yüksek duvarlar ve yapılar dikmek için tercih edilerek genellikle görece küçük dikdörtgen, kare veya oblong tüf kalıplarının yatay ve paralel biçimde harç ile birleştirilerek örüldüğü bir duvarcılık yöntemidir. Opus vittatum, MÖ 4. yüzyılın başlarında ortaya çıkıp yalnızca tek tür -çoğunlukla tüf- taşın kullanıldığı opus vittatum simplex ve MS 3. ve 4. yüzyıllarda yaygınlaşan ve yatay tüf sıralarının arasının düzenli yahut düzensiz uzaklıklardaki tuğla şeritleriyle kesildiği opus vittatum mixtum olarak ikiye ayrılmaktadır.[1][2][3]
Opus vittatum yönteminin MÖ 3. yüzyılda Pompeii'de başlıca onarım için kullanıldığı tanıklanmıştır. Her ne kadar imparatorluğun her bölgesinde olmasa da Augustus devrinde opus vittatum düzenli olarak daha fazla kullanılmıştır. Merkezî İtalya'da ise mimarinin ölçünlü biçimi hâline geldiği Gaul bölgesinin aksine Maxentius zamanına değin bazı bölgelerde kullanılmıştır.[4]
Konstantinopolis Surları, Caracalla Hamamları, Aurelianus Surları, Ostia Antica ve Pompeii opus vittatum yönteminin kullanıldığı bazı bilindik alan ve yapılardır.
Türevleri
değiştirOpus vittatumun birkaç türevi vardır:
Opus vittatum simplex
değiştirOpus vittatum simplex; kare, dikdörtgen veya oblong şeklinde ve genellikle tüften küçük yalnızca tek tür taşlarla duvarın örüldüğü yöntemdir. Yanardağ kaynaklı tüf yönünden zengin olan başkent Roma'da kullanıma başlayarak sonraki dönemlerde yaygınlaşmış ve diğer türevlere dönüşerek daha fazla kullanım alanı kazanmıştır. Kombinasyon durumunda, en çok opus reticulatum ile beraber görülür.
Opus vittatum mixtum
değiştirOpus vittatum mixtum, yatay sıralaranmış taş dizilerinin düzenli yahut düzenli uzaklıkta tuğla dizileriyle kesildiği yöntemdir. Geç Antik Çağ'da temel olarak kullanılmıştır. 4. yy.da I. Konstantin ve Maxentius dönemlerinin tipik mimari duvarcılık yöntemi olmuştur. İstanbul Surları opus vittatumun sık görüldüğü yerlerden biridir. Yüksek yapılarda bu yöntemin tercih edilmesinin nedeni tuğla ve harcın geniş taş bloklarından daha hafif ve küçük olup dolayısıyla birbirini tutucu özelliğinin fazla olmasıdır. Bu sayede, daha yüksek uzunlukları erişebilip dış taraflara hareket etme ihtimali azalarak yapı bütünlük kazanmış olup olası bir depreme karşı da daha dayanıklı durur. Yani, taş bloklar dikey yükü taşırken tuğla hat ise yapıyı yatay olarak ayakta tutar.[5]
Opus vittatum mixtum A
değiştirOpus vittatum mixtum A ile opus vittatum mixtum B arasında yalnızca kronolojik ayrım bulunmaktadır. Opus vittatum mixtum A 3. yüzyılın başlarından geç antikiteye dek süren dönemi kapsar.
Opus vittatum mixtum B
değiştir4. yüzyılın sonlarından Orta Çağ'a değin devam etmiştir.
Opus mixtum
değiştir
Opus mixtum, opus vittatum ile opus latericium, opus reticulatum ve opus incertum türdaş duvar örme yöntemlerinin aynı eser üzerinde bir arada kullanıldığı yöntemdir.
Galeri
değiştir-
Freixo de Espada à Cinta kalesinde bulunan Saat Kulesi'nde opus vittatum simplex - Portekiz -
Cluny Kaplıcaları'nda opus mixtum - Fransa -
Acueducto de los Milagros'ta (Milagros Su Kemeri) opus vittatum mixtum - İspanya -
Faun'un Evi'nde opus vittatum mixtum - İspanya (üç şerit tuğla ve tek sıra taş) -
Quintili Villa'sında opus vittatum mixtum - İtalya (tek şerit tuğla ve tek sıra tuğla)
.jpg)
.jpg)
Ayrıca bakınız
değiştirKaynakça
değiştir- ^ "Aqua Clopedia, a picture dictionary on Roman aqueducts: Roman concrete / opus caementicium". www.romanaqueducts.info. 9 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2022.
- ^ Anderson, James C., Jr. (1997). Roman architecture and society. Baltimore: Johns Hopkins University Press. ISBN 0-8018-5546-2. OCLC 35835792.
- ^ A companion to Roman architecture. Roger Bradley Ulrich, Caroline K. Quenemoen. Chichester, West Sussex, UK. 2013. ISBN 978-1-118-32514-8. OCLC 851285736.
- ^ Adam, Jean Pierre (1994). Roman building : materials and techniques. Londra: Batsford. s. 136. ISBN 0-7134-7167-0. OCLC 31290709.
- ^ "Did the lines of brickwork on the Theodosian Walls have a purpose besides ornamentation?". Quora (İngilizce). Erişim tarihi: 29 Ekim 2022.