On ikili sayı sistemi

12 rakamlı sayı sistemi

Onikilik sayı sistemi (duodesimal), taban olarak 12 sayısının kullanıldığı sistemdir. Onluk (desimal) sayı sistemindeki deste teriminin karşılığı bu sistemde düzinedir.

Onluk sayma sisteminde 15 sayısının anlamı 1 deste ve 5 birim iken, onikilik sayı sisteminde anlamı 1 düzine ve 3 birimdir. Dolayısıyla 1312=1510 şeklinde gösterilir. Baş parmak hariç bir elin diğer 4 parmağında 12 boğum olması ve başparmakla 12'ye kadar kolay sayma yapılabilmesi tıpkı toplamda 10 parmak sayma yöntemi gibi kullanışlıdır. Takvim ve zamanı ölçme konusunda çok ileri oldukları bilinen eski Mezopotamya'da onikilik sayı sistemi kullanıldığı bilinmektedir. 1 takvim yılında 12 ay olması, 1 saat turunda 12 saat olması ve 12 burç adı olması, bu sayı sisteminin diğer kullanım alanlarından bazılarıdır.

Onikilik sayı sistemindeki rakamların onluk sayı sisteminde karşılığı

değiştir
Onikilik sayı Onluk sayı
1 1
2 2
3 3
4 4
5 5
6 6
7 7
8 8
9 9
A 10
B 11
10 12

Onikilik sayı sistemindeki bir sayının onluk sayı sistemine çevrilişi

değiştir

B13A sayısını desimale çevirelim:

 

Onluk sayı sistemindeki sayının onikilik sayı sistemine çevrilişi

değiştir

5796 sayısını 12 tabanlı sisteme çevirelim: 5796/12=483 (kalan=0) 483/12=40 (kalan=3) 40/12=3 (kalan=4) 3/12=0 (kalan=3)

343012=579610