Northrop Grumman EA-6B Prowler
EA-6B Prowler, Grumman firması tarafından ABD Deniz Kuvvetleri ve ABD Deniz Piyadeleri için geliştirilen bir elektronik harp ve istihbarat uçağıdır. A-6 Intruder saldırı uçağı temel alınarak geliştirilen Prowler, 1971 yılında hizmete girmiştir.
| EA-6B Prowler | |
|---|---|
 Bir EA-6B Prowler, Alaska'da bulunan Eielson Hava Üssü'nden havalanırken | |
| Türü | Elektronik harp ve istihbarat uçağı |
| Ulusal köken |  ABD |
| Üretici | Northrop Grumman |
| İlk uçuş | 25 Mayıs 1968 |
| Hizmete giriş | Temmuz 1971 |
| Hizmetten çıkış | 2015 Amerikan Deniz Piyadeleri 2019 Amerikan Donanması |
| Durumu | Hizmet dışı |
| Ana kullanıcı | ABD Deniz Kuvvetleri ABD Deniz Piyadeleri |
| Üretim sayısı | 170 |
| Birim maliyeti | 52 milyon Amerikan doları |
Tasarım ve Geliştirme değiştir
Prowler, bir pilot ve üç elektronik harp uzmanından oluşan dört kişilik bir mürettebata sahiptir. İki adet Pratt & Whitney J52-P408 turbojet motoru sayesinde 950 km/h seyir hızına ulaşabilen uçak, 1.840 km'lik bir seyir menziline sahiptir. Uzun ve zorlu elektronik harp ve istihbarat görevlerinin uçağın teknik aksamı ve elektronik donanımı üzerinde oluşturduğu yük sebebiyle Prowler uçakları, pek çok savaş ve destek uçağına göre daha sık bakım gerektirmekte ve donanım geliştirme çalışmalarına dahil olmaktadır.
Uçağın karakteristik özelliklerinden biri de kanopisinin, mürettebatı gövde ve kanatlara yerleştirilmiş elektronik istihbarat ve radar karıştırıcı ekipmanın yaydığı elektromanyetik radyasyonun etkilerinden korumak için altın bir film ile kaplanmış olmasıdır.
Daha çok saldırı güçlerine elektronik koruma ve radar karıştırıcı desteği sağlamak amacıyla geliştirilmiş uçak, düşman radar ve uçaksavar sistemlerini doğrudan hedefleyebilmekte ve gerektiğinde AGM-88 HARM füzeleriyle saldırı gerçekleştirebilmektedir.
1995 yılında dahilinde Prowler uçaklarının motor ve elektronik sistemlerine yönelik kapsamlı bir yenileme çalışması başlatılmıştır. Ancak ADVCAP (Advanced Capability, Türkçe: "Geliştirilmiş Yetenek") adı verilen program, bütçe sıkıntıları sebebiyle 1999 yılında iptal edilmiştir.
Görev Tarihçesi değiştir
ABD Hava Kuvvetleri bünyesinde benzer görevleri yürüten EF-111 Raven uçaklarının 1998 yılında hizmetten ayrılmasının ardından Prowler, ABD envanterindeki tek ileri cephe radar karıştırıcı uçak konumunu almıştır. Dolayısıyla Prowler uçakları bu tarihten itibaren ABD'nin gerçekleştirdiği neredeyse tüm askeri operasyonlara iştirak etmiştir.
EA-6B Prowler uçakları toplamda 170 adet üretilmiştir, EA-6B Prowler sadece ABD tarafından Amerika Birleşik Devletleri Donanması ve ABD Deniz Piyadelerinde kullanılmıştır.
Prowler uçakları, Irak ve Afganistan'daki ABD güçlerine karşı yaygın olarak kullanılan uzaktan kumandalı patlayıcıların etkisiz hale getirilmesi görevinde de kullanılmaktadır. Güçlü radar karıştırıcı ekipmanı sayesinde belli bir bölgedeki tüm radyo vericilerini etkisiz hale getirebilen uçaklar, böylelikle patlayıcıların cep telefonu, telsiz vb. radyo sinyaliyle çalışan donanımlar ile patlatılmasını engelleyebilmektedir.
EA-6B Prowler uçakları 2009 yılı itibarıyla kademeli olarak hizmetten ayrılmaya başlamıştır. Bu tarihten itibaren elektronik harp, istihbarat ve radar karıştırıcı görevleri F/A-18E/F Super Hornet uçağı temel alınarak geliştirilen ve 2009 yılında hizmete giren EA-18G Growler üstlenmeye başlamıştır. 2015 yılında Amerika Birleşik Devletleri Donanması, 2019 yılında da ABD Deniz Piyadeleri bu uçakları emekliye ayırarak EA-6B Prowler uçakları tamamen emekli olmuştur.
Önemli Kazalar değiştir
Şu ana kadar hiçbir Prowler uçağı çatışmada düşürülmemiş olmasına karşın 40'tan fazla uçak çeşitli kazalar sonucu yitirilmiştir.
- 26 Mayıs 1981 tarihinde USS Nimitz uçak gemisine inmekte olan bir EA-6B Prowler uçağı, pilotun kontrolü kaybetmesi sonucu geminin güvertesine çakılmış, çıkan yangında 14 denizci ölmüştür.
- 3 Şubat 1998 tarihinde İtalya'da konuşlu NATO'ya bağlı ABD güçleri bünyesinde görev yapan bir EA-6B Prowler uçağı, Cavalese kasabası yakınlarında alçak uçuş yaptığı sırada bir teleferik hattına çarpmış, kaza sonucu kopan hattan düşen teleferik kabininde 20 kişi ölmüştür. Hafif hasarlı olarak üsse dönen uçağın pilotu askeri mahkeme tarafından suçlu bulunmuş ve 6 ay hapis cezasına çarptırılmıştır.
Teknik Özellikler değiştir
- Genel özellikler:
- Mürettebat: 4 kişi (1 pilot, 3 elektronik harp uzmanı)
- Uzunluk: 17.7 m
- Kanat açıklığı: 15.9 m
- Yükseklik: 4.9 m
- Kanat alanı: 49.1 m²
- Boş ağırlık: 15.130 kg
- Azami kalkış ağırlığı: 27.900 kg
- Motorlar: İki adet Pratt & Whitney J52-P408A turbojet
- Performans:
- Azami hız: 566 knot (1.050 km/h)
- Seyir hızı: 418 knot (774 km/h)
- Menzil: 3.254 km
- Azami seyir irtifası: 11.500 m (37.600 ft)
- Silah sistemleri:
- Dört adede kadar AGM-88 HARM anti-radar füzesi
- Beş adede kadar AN/ALQ-99 radar karıştırıcı podu
Kaynakça değiştir
- EA-6B Prowler hakkında bilgi (İngilizce)
- Associated Press: Navy Takes Aim At Roadside Bombs (İngilizce) 6 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- EA-6B Prowler, Amerikan Bilimadamları Federasyonu (FAS) (İngilizce)5 Aralık 1998 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.