Vikipedi

Net sıfır emisyon

Küresel net sıfır emisyon, insan faaliyetlerinden kaynaklanan sera gazı emisyonları ile bu gazların uzaklaştırılmasının belirli bir süre boyunca dengede olduğu durumu tanımlamaktadır. Genellikle basitçe net sıfır olarak ifade edilir.[2] Bazı durumlarda emisyon, tüm sera gazlarının emisyonlarını ifade etmekteyken, bazı durumlarda ise yalnızca (CO2 ) emisyonlarını ifade etmektedir.[2] Net sıfır hedeflerine ulaşmak için emisyonları azaltmaya yönelik eylemler gerekmektedir. Fosil yakıt enerjisinden sürdürülebilir enerji kaynaklarına geçiş buna bir örnek oluşturmaktadır. Kuruluşlar genellikle karbon kredisi satın alarak artık emisyonlarını dengelemektedir.

Çeşitli senaryolarla ilişkili 2100 yılına kadar tahmini küresel ısınma: Yeşil noktalar: Uluslararası Enerji Ajansı'nın enerji kaynaklı emisyonların 2050 yılına kadar net sıfıra indirilmesi önerisi, küresel ısınmanın 1,5°C ile sınırlandırılmasıyla uyumludur. Sarı noktalar: Net sıfır taahhütleri ve emisyonları azaltmaya yönelik diğer taahhütler, sıcaklık artışını yaklaşık 1,7°C ile sınırlayacaktır. Mavi noktalar: Birçok iklim taahhüdünün politikalarla desteklenmemesi nedeniyle, 2022 itibariyle açıklanan politikalar sıcaklık artışını yaklaşık 2,5°C ile sınırlandıracaktır. Kırmızı noktalar: 2015 Paris Anlaşması'ndan önce dünya 3,5°C'lik bir küresel ısınma yörüngesinde ilerliyordu.[1]
Ekim 2023 itibariyle net-sıfır karbon emisyonu hedeflerinin durumudur. Net sıfır taahhütleri için dahil edilme kriterleri ülkeden ülkeye değişiklik gösterebilmektedir.

İnsanlar genellikle net sıfır emisyon, karbon nötrlüğü ve iklim nötrlüğü terimlerini aynı anlamda kullanmaktadır.[3][4][5][6] Ancak bazı durumlarda bu terimler birbirinden farklı anlamlara gelebilmektedir.[3] Örneğin, karbon nötr sertifikasyonuna yönelik bazı standartlar çok fazla karbon dengelemesine izin vermektedir. Ancak net sıfır standartları, emisyonların %90'dan daha fazla azaltılmasını ve ardından 1,5 °C hedeflerine uymak için yalnızca kalan %10 veya daha azının dengelenmesini gerektirmektedir.[7]

Son birkaç yılda, net sıfır iklim eylemlerinin ana çerçevesi haline gelmiştir. Birçok ülke ve kuruluş net sıfır hedefleri belirlemektedir.[8][9] Kasım 2023 itibarıyla, yaklaşık 145 ülke küresel emisyonların %90'ına yakınını kapsayan net sıfır hedeflerini açıklamış veya açıklamayı düşünmektedir.[10] Bu ülkeler arasında önceki yıllarda iklim eylemlerine direnç gösteren bazı ülkeler de bulunmaktadır.[9][11] Ülke düzeyindeki net sıfır hedefleri artık küresel GSYİH'nın %92'sini, emisyonların %88'ini ve dünya nüfusunun %89'unu kapsamaktadır.[9] Yıllık gelire göre halka açık en büyük 2.000 şirketin %65'inin [9] net sıfır hedefi bulunmaktadır. Fortune 500 şirketleri arasında bu oran %63'tür.[12][13] Şirket hedefleri hem gönüllü eylemlerden hem de hükûmet regülasyonlarından kaynaklanabilmektedir.

Net sıfır iddiaları ne kadar inandırıcı oldukları konusunda büyük farklılıklar gösterir, fakat artan sayıda taahhüt ve hedefe rağmen çoğunun inandırıcılığı oldukça düşüktür.[14] Küresel karbondioksit emisyonlarının %61'i bir tür net sıfır hedefi kapsamında yer alırken, güvenilir hedefler emisyonların yalnızca %7'sini kapsamaktadır. Bu düşük güvenilirlik, bağlayıcı düzenlemelerin eksikliğini göstermektedir. Aynı zamanda karbonsuzlaştırmayı mümkün kılmak için sürekli inovasyon ve yatırım ihtiyacından da kaynaklanmaktadır.[15]

Bugüne kadar 27 ülke yerel net sıfır mevzuatını yürürlüğe koymuştur. Bunlar, yasama organlarının kabul ettiği ve net sıfır hedefleri veya eşdeğer hedefler içeren yasalardır.[16] Şu anda o ülke merkezli işletmelerin net sıfıra ulaşmasını yasal olarak zorunlu kılan ulusal bir düzenleme bulunmamaktadır. İsviçre gibi bazı ülkeler bu tür bir politika geliştirmektedir.[17]

Ayrıca bakınız

değiştir

Kaynakça

değiştir
  1. ^ "Key findings – World Energy Outlook 2022 – Analysis". IEA (İngilizce). 27 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2023. 
  2. ^ a b Fankhauser, Sam; Smith, Stephen M.; Allen, Myles; Axelsson, Kaya; Hale, Thomas; Hepburn, Cameron; Kendall, J. Michael; Khosla, Radhika; Lezaun, Javier; Mitchell-Larson, Eli; Obersteiner (2022). "The meaning of net zero and how to get it right". Nature Climate Change. 12 (1): 15-21. doi:10.1038/s41558-021-01245-w. 
  3. ^ a b Rogelj, Joeri; Geden, Oliver; Cowie, Annette; Reisinger, Andy (16 Mart 2021). "Net-zero emissions targets are vague: three ways to fix". Nature. 591 (7850): 365-368. doi:10.1038/d41586-021-00662-3. ISSN 1476-4687. PMID 33727725. 26 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2024. 
  4. ^ "What does carbon neutral mean and what is net zero?". Doğa Tarihi Müzesi (Londra) (İngilizce). 29 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2023. 
  5. ^ "A Beginner's Guide to Climate Neutrality". United Nations Climate Change. 26 Şubat 2021. 8 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2023. 
  6. ^ Jeudy-Hugo, Sirini; Re, Luca Lo; Falduto, Chiara (27 Ekim 2021). Understanding countries' net-zero emissions targets. OECD/IEA Climate Change Expert Group Papers (İngilizce). Paris: OECD. doi:10.1787/8d25a20c-en. 22 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2024. 
  7. ^ "The Net-Zero Standard". Science Based Targets (İngilizce). 28 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2023. 
  8. ^ "Net Zero: A short history". Energy & Climate Intelligence Unit (İngilizce). 8 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2023. 
  9. ^ a b c d "Net Zero Tracker". netzerotracker.net. 17 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2023. 
  10. ^ "CAT net zero target evaluations". climateactiontracker.org (İngilizce). 8 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2024. 
  11. ^ "CAT net zero target evaluations". climateactiontracker.org (İngilizce). 8 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2023. 
  12. ^ "Big companies keep increasing their climate commitments—especially when governments tell them to". Fortune (İngilizce). 21 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2023. 
  13. ^ "Taking stock: A global assessment of net zero targets". Energy & Climate Intelligence Unit (İngilizce). 25 Ekim 2021. 23 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2023. 
  14. ^ "More companies setting 'net-zero' climate targets, but few have credible plans, report says". AP News (İngilizce). 11 Haziran 2023. 12 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2023. 
  15. ^ "Get Net Zero Right" (PDF). UNFCCC. 28 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Mayıs 2024. 
  16. ^ "Evolving regulation of companies in climate change framework laws". Grantham Research Institute on climate change and the environment (İngilizce). 23 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2023. 
  17. ^ "Federal Act on Climate Protection Goals, Innovation and Strengthening Energy Security - Climate Change Laws of the World". climate-laws.org (İngilizce). 6 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2023. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Net_sıfır_emisyon&oldid=33139425" sayfasından alınmıştır