Minch'in mavi adamları
Minch'in mavi adamları ya da fırtına kelpileri (İskoçça (Kelt dili): na fir ghorma), İskoçya'nın Minch olarak bilinen iç ve dış Hebridler arasındaki kıyı sularında yaşayan, o bölgedeki havayı ve gemi trafiğini kontrol ettiğine inanılan İskoç folklorik mitolojik yaratıklarıdır.[1] Dalgaları kontrol etme ve gemileri batırabilecek fırtınalar yaratma güçleri vardır.[2] Dünyanın geri kalanında benzerlerine rastlanmayan ve İskoçya'nın diğer bölgelerinde pek bilinmeyen bu yaratıklar, Minch ve çevresindeki kuzey bölgelerden Wick'e kadar olan doğu bölgelerde tanınırlık kazanmış gibi görünüyor.
Mavi renkte olmalarına karşın bu mitik yaratıklar, insanlara çok benzemektedir; nerdeyse insanlarla aynı boydadır. Fırtına yaratma gücüne sahiptirler, hava güzel olduğunda ise suyun yüzeyinde yahut altında uyumaktadırlar. Mavi adamlar, gövdelerini denizden yukarı çıkararak yüzer, tıpkı liman yunusları gibi kıvrılıp suya dalarlar. Bu yaratıklar konuşabilirler ve topluca bir gemiye yaklaştıklarında, grubun lideri geminin kaptanına iki satırlık şiir bağırarak onu dizeyi tamamlamaya davet eder. Kaptan başarısız olursa mavi adamlar gemiyi alabora etmeye çalışır.
Bu mitolojik varlıkların kökeni hakkında çeşitli fikirler bulunmaktadır. Bu varlıkların ortaya çıkışıyla ilgili ilk fikir, bu varlıların denizin kişileştirilmiş bir hâli olduğudur. Bir diğer fikirse, boyalı gövdeleri ve kayaklara benzeyen tekneleriyle denizi geçerken suyun üzerinde yüzen Piktler bu efsanenin temelini oluşturduğudur. Alternatif bir görüş ise, mavi adamların kökeninin Vikinglerin yanlarında İskoçya'ya götürdüğü Kuzey Afrikalı kölelere dayandığıdır.
Etimoloji
değiştirMavi adamlar, İskoçya'nın kuzeybatı dağlık bölgelerini ve kuzey İç Hebridleri kuzey Dış Hebridlerden ayıran Minch boğazında yaşamaktadır. Mavi adamlar, İskoççada "na fir ghorma" olarak adlandırılır (genitif biçimde "fear gorm", örneğin "mavi adamlarının akışı" anlamına gelen "sruth nam fear gorm").[3]
Ayrıca bakınız
değiştirKaynakça
değiştirAlıntılar
değiştir- ^ Monaghan, Patricia (2008). The Encyclopedia of Celtic Mythology and Folklore (İngilizce). Checkmark Books. s. 50. ISBN 9780816075560.
- ^ Mitoloji Kitabı. Alfa Yayınları. 2018. s. 336. ISBN 978-605-171-779-1.
- ^ Dwelly 1902, ss. 422-423.
Bibliyografi
değiştir- Anderson, Alan Orr (1922), Early sources of Scottish history, A.D. 500 to 1286, Oliver and Boyd
- Bane, Theresa (2013), Encyclopedia of Fairies in World Folklore and Mythology, McFarland, ISBN 978-1-4766-1242-3
- Brand, John (1883) [1701], A new description of Orkney, Zetland, Pightland-Firth and Caithness, Brown
- Dwelly, Edward (1902), Faclair Gàidhlìg air son nan sgoiltean, 2, E. MacDonald
- Dwelly, Edward (1902a), Faclair Gàidhlìg air son nan sgoiltean, 3, E. MacDonald
- Gregorson Campbell, John (1900), Superstitions of the Highlands and Islands of Scotland, James MacLehose
- Kingshill, Sophia; Westwood, Jennifer (2012), The Fabled Coast: Legends & traditions from around the shores of Britain & Ireland, ebook, Random House, ISBN 978-1-4090-3845-0
- Kynes, Sandra (2008), Sea Magic: Connecting with the Ocean's Energy, LLewellyn Worldwide, ISBN 978-0-7387-1353-3
- MacGregor, Alasdair Alpin (1937), The Peat-fire Flame, Moray Press
- Mackenzie, Donald A. (1917), Wonder tales from Scottish myth and legend, Blaickie
- Mackenzie, Donald A. (2013) [1935], Scottish folk-lore and folk life: studies in race, culture and tradition, Kindle, Blackie, ASIN B00B0XJ60Q
- Sullivan, Mike; Pickering, Tim; Emmot, Robert (2010), The Outer Hebrides: Sea Kayaking Around the Isles & St Kilda, Pesda Press, ISBN 978-1-906095-09-3
- Varner, Gary R. (2007), Creatures in the Mist: Little People, Wild Men and Spirit Beings around the World: A Study in Comparative Mythology, Algora, ISBN 978-0-87586-545-4
- Westwood, Jennifer; Kingshill, Sophia (2012), The Lore of Scotland: A Guide to Scottish Legends, Random House, ISBN 978-1-4090-6171-7