Migmatit
Tanım değiştir
Tortul katmanlar arasına magma girmesiyle oluşan değişim kayacıdır.[1]
Tarihçe değiştir
‘’Migmatit’’ deyimi ilk defa 1908’de Sederholm tarafından gnays görünümlü kayaçları tanımlamak amacıyla kullanılmıştır. Migmatit, hareketli veya olmayan jeokimyâsal elementlerden itibaren oluşmuş kabaca karmaşık kayaç olarak tanımlanabilir.[2] Oluşabilecek en uç koşullarda yüksek dereceli başkalaşım kayaçları bile değişime uğrar. Örneğin, gnayslar yeteri kadar ısıtılırsa ergimenin başlamasına neden olabilir. Ancak, farklı minerallerin farklı sıcaklıklarda ergidiklerini magmatik kayaçlarla ilgili kısımdan hatırlayınız. Genellikle kuvars ve potasyum feldispattan oluşan açık renkli silikatlar en düşük ergime sıcaklığına sahiptirler ve ilk olarak ergimeye başlarlar ancak amfibol ve biyotit gibi mafik (koyu renkli) silikatlar katı halde kalır. Bu kısmi ergimeye uğramış kayaçlar soğuduğu zaman açık bantlar magmatik ya da magmatik gibi görünen bileşenleri içerir oysa koyu bantlar ergimemiş başkalaşım kayaçlarını içerir. Bu tür kayaç migmatik (migma= karışım, ite (tit)= taş) olarak adlandırılır. Migmatitteki açık renkli bantlar çapraşık kıvrımlar oluşturur ve koyu renkli kısımların yassı sokulumlarını içerebilirler. Migmatitler göstermiştir ki bazı kayaçlar geçişlidirler ve üç ana kayaç türünden herhangi birine açık olarak ait değillerdir.[3]
Özellikleri değiştir
Migmatitlerin Jeolojik Ve Yapısal Özellikleri Migmatitler sahada metamorfik seriler ve granitlerle beraber coğrafik bir dağılım gösterirler. Bunların üçlü beraberliği bir jeolojik veya tektonik bir rastlantı olmayıp, migmatitleşlemenin metamorfizma ve granitleşme olayları ile oluşum yönünden ilişkili olduğunu gösterir. Özellikle yüksek derecede metamorfizma (amfibolitfasiyeste ) geçirmiş kayaçlar migmatitlerle çok yakın ilişki içindedirler. Migmatitler metamorfik seriler, amfibolit, leptinit, gnays vs. içinde merceksel yapılar veya bantlar halinde belirir. Saha üzerinde aflörmanda bu görünümleri ile migmatitler yapısal olarak bantlı veya gözlü gnayslara benzerler. Migmatitleşme derecesine bağlı olarak migmatitler değişik yapılar altında embreşittennebulite kadar ara geçiş yapıları izlenir. Metamorklere ve granitlere geçişler çoğu kez tedricidir. Granitlere geçişte granitik migmatitler homojenleşme,anateksimobilazasyonunun çok ileri evresinde oluşur ve migmatit ince taneli aplitik görünümde sade bir graniti hatırlatır. Metamorfik serilere geçişte, migmatitler (Endomigmatit ) metamorfik foliyasyon ve diğer yapısal izler belirgin biçimde izlenir. Bunları kesen kuvarso-felspatik damarlar vardır. Farklı her iki formasyona geçişli sahada bunlarla beraberlik gösteren migmatitlerin varlığını belirleyen gözlem ve verileri şöyle sıralayabiliriz; -Migmatit yapılar: Açık renkli damarlar (arterit venit vs. ) bunlar esas seriler arasına çeşitli yapı ve şekiller altına girerler. Bantlı yapılar (litparlit ) Merceksel damarlar Uyumsuz, çatlak ve aralara dolgu ve damarlar Pitigmatik yapılar -Kıvrımlar ve kıvrılma yapılar: Migmatitlerde çeşitli kıvrımlar gözlenir. Semgmatitik kıvrımlar Ftebitik damar kıvrımları -Migmatitik yapılar: Gözlü yapılar Şirilen yapılar Nebulitik yapılar Breşik (veya agmatit ) yapılar -Açık ve koyu renkli migmatit yapılar Paleosom –koyu renkli kısımlar (metamorfik ) Neosom–açık renkli (granitik) yapılar Lökosom-lökokrat, kuvars ve felspatlı kısımlar Melenosom-melonokrat koyu renkli mineraller topluluğunun oluşturduğu kısımlar.[4]
Migmatitlerin Sınıflandırılması değiştir
Migmatitler saha üzerinde çok çeşitli yapılar altında belirmesi bunların çoğu zaman birbirinden ayırmak oldukça güçtür. Sahada migmatitler üç büyük grup altında sınıflandırılabilir;[5]
Jeolojik Sınıflandırma değiştir
1)Endomigmatit : Migmatititformasyonda eski kayaç (kabuk formasyonu) belirgin biçimde gözlenebilir. (Amfibolit, paragnays) Michot(1960) ‘a göre endomigmatitler yerinde ‘’institu’’ bir mobilizasyon geçirmiş, prensip olarak dışarı ile hiçbir madde alışverişi olmamıştır. (Az evrimleşmiş migmatitler)
2)Bandlı Migmatit : Bandlı bir yapı gösterirler. Özel olarak amfibolitlerle bandlı (ardışık seviyeler) gösterirler. Bunlara daha çok evrimleşmiş migmatitler de denir.
3)Granitoid Migmatitler (Homogen Migmatitler): Mükemmel izotrop bir yapı, pratik olarak, oluşması çok güçtür. Zira çok ileri safhada evrimleşmiş migmatitlerde bile bazı düzlemsel yönlenmeler izlenir. Bu yönlenme granotoid migmatitlerde çok silik bir görünüm kazanır. Bu jeolojik sınıflandırma saha üzerinde çok kolay bir şekilde uygulanabilir. Ayrıca üste doğru Endomigmatitler metamorfik serilere granitoid migmatitler ise anateksi geçişler gösterirler.
Burada dikkat edilecek hususlar ;
-Evrimleşmenin gerçek sürekliliği burada endomigmatik ile bandlı migmatit sınırlarının belirlenmesi,
-Saha gözlem ölçeğinin büyüklüğü,
Migmatitler saha ve laboratuvarda daha düşük ölçekte yapısal özellikleri dikkate alınarak da sınıflandırılabilir.[6]
Kaynakça değiştir
- ^ https://tr.wiktionary.org/wiki/migmatit [yalın URL]
- ^ Maden-Jeoloji-Jeofizik Mühendisliğinden Petrografi Prensipleri-S.226-Prof. Dr.Bektaş Uz - Birsen Yayınevi İstanbul-2000
- ^ Genel Jeoloji Temel Kavramlar S.193 -Çeviri Editörü: Prof. Dr. Cahit Helvacı Mart 2013
- ^ Genel jeoloji temel kavramlar çeviri editörü prof. Dr. Cahit helvacı mart 2013 s228,229
- ^ Maden-Jeoloji-Jeofizik Mühendisliğinden Petrografi Prensipleri-S.227-Prof. Dr.Bektaş Uz - Birsen Yayınevi İstanbul-2000
- ^ Maden-Jeoloji-Jeofizik Mühendisliğinden Petrografi Prensipleri-S.228-Prof. Dr.Bektaş Uz - Birsen Yayınevi İstanbul-2000