Mehmed Zeki Paşa
Mehmed Zeki Paşa (d. 1846 - 1929) Osmanlı askeri.
| Mehmed Zeki Paşa | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1846 İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 1929 (82-83 yaşlarında) İstanbul, Türkiye |
| Bağlılığı |  Osmanlı İmparatorluğu |
| Branşı | Osmanlı ordusu |
| Hizmet yılları | 1860-1911 |
| Rütbesi | Müşir |
| Komutası | Yıldız Sarayı Muhafız Alayı, 4. Ordu ve Hamidiye Hafif Süvari Alayları, 6. Ordu ve Bağdad Valisi |
| Çatışma/savaşları | 93 Harbi |
Kafkasya kökenli bir ailenin çocuğu olarak doğdu. 1860 yılında Mekteb-i Harbiye'ye girdi. 1878 yılında Ferik rütbesine terfi etti. Yıldız Sarayı Muhafız Alayı, Balkanlar ve Trablusgarp'ta önemli görevler üstlendi. Bu görevlerinde Sultan II. Abdülhamid'in takdirini kazandı. 1887 yılında Sultan II. Abdülhamid tarafından Müşir rütbesine terfi ettirilerek merkezi Erzincan'da bulunan 4. Ordu Komutanlığı'na atandı. 1890 yılından itibaren de hem 4. Ordu komutanı, hem de Hamidiye Hafif Süvari Alayları'nın kurucusu ve başkomutanı olarak görev yaptı. Ermeni isyanlarının bastırılmasında etkin rol üstlendi.
II. Meşrutiyet'in ilanından sonra İttihatçılarla aynı siyasi düşünceleri paylaşmadığından komutanlık görevine devam etmek istemedi. Aslında II. Meşrutiyet'in ilanından önce de onun görevden alınmasını isteyen bazı etkili kişiler olduysa da padişah bu kişilerle aynı görüşte değildi ve paşanın hizmetlerinden memnundu. II. Meşrutiyet'in ilanından sonra işbaşına gelen İttihatçılarla çalışamayacağını düşünerek, iklim şartları, sağlık durumu ve ailevî bazı nedenleri ileri sürerek yerine başkasının atanmasını Harbiye Nezareti'nden talep etti. İsteğini uygun gören emrin 11 Ağustos 1908 tarihinde çıkması üzerine, yerine Abuk Ahmed Paşa'yı vekil olarak bıraktı ve 12 Ağustos 1908 tarihinde İstanbul'a hareket etti. Yerine 15 Ağustos 1908 tarihinde Erkân-ı Harbiye Müşîri Kölemen Abdullah Paşa atandı ve 11 Eylül 1908 tarihinde komutanlıktan azledildi. Azledildikten sonra, bir müddet açıkta bekledi ve 5 Mart 1911 tarihinde aylık 7.500 kuruş maaşla emekliye ayrıldı.
Ahmed Muhtar Paşa'nın sadrazamlığı döneminde 25 Ağustos 1912 tarihinde Cemal Bey'in istifasıyla boşalan Bağdat Valiliği'ne atandı. Ancak görevi hemen kabul etmedi ve düşünmek için birkaç haftalık süre istedi. Bağdat Vilayeti ve Irak coğrafyasında asayişin sağlanabilmesi ve vergilerin düzenli olarak toplanabilmesi için yeni valinin de öncekiler gibi üstün yetkiler istedi. Her şeyden önce valilik ve komutanlığın birleştirilmesi gerekmekteydi. Hükûmet tarafından isteği kabul edilerek 21 Eylül 1912 tarihinde çıkan padişah iradesiyle yeni Bağdat Valisi ve 6. Ordu Müfettişi olarak atandı.
Bağdat Valiliği görevinde yaklaşık yedi ay kaldı. Henüz görev yerine varmadan kendisini göreve getiren Ahmed Muhtar Paşa istifa etmek zorunda kaldığından, Bağdat'taki valilik hizmetini iktidar desteğinden yoksun olarak yürütmek zorunda kaldı. Yeniden iktidara gelen İttihatçılarla çalışamayacağını anlayınca Bağdat valiliğinden istifa etti.[1] Bu görevinden sonra herhangi bir devlet görevi verilmedi.
1929 yılında İstanbul'da öldü.[2]
Kaynakça
değiştir- ^ Toprak, Seydi Vakkas (2015). "MÜŞİR MEHMED ZEKİ PAŞA'NIN BAĞDAT VALİLİĞİ". Jass Studies, 34. ss. 417-426. Erişim tarihi: 30 Aralık 2016.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ Sinan Kuneralp, Son Dönem Osmanlı Erkân ve Ricali (1839-1922), Prosopoprafik Rehber, İstanbul 1999, s. 106.