Mary Ball (naturalist)
Mary Ball (1812–1898) İrlandalı bir doğa bilimci ve entomologtur.[1] Odonata üzerine yaptığı çalışmalarla ve Corixidae familyasına ait suda yaşayan böceklerde stridülasyonu keşfetmesiyle tanınır.[2]
Mary Ball | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1812 Cobh, County Cork |
| Ölüm | 1898 Dublin, İrlanda |
| Meslek | Entomolog |
Yaşamının ilk yılları değiştir
Mary Ball, ticaretle uğraşan protestan bir ailede, Bob Stawell Ball ve eşi Mary née Green'in ikinci kızı olarak 1812'de County Cork'a bağlı Cobh yakınlarında doğmuştur.[1] Doğumundan kısa bir süre sonra da ailesiyle birlikte Cork County, Youghal'a taşınmıştır.[1] Mary Ball'ın kardeşi Anne de tanınmış bir algologtur.[3]
Mary Ball'ın eğitimi hakkında kesin bir bilgi bulunmamakla birlikte orta sınıf bir ailenin çocuğu olarak mikroskoba ulaşımının zor olmayacağı düşünülmektedir.[3] Hatta diğer kardeşi Robert ile incelemek üzere böcek topladığı tahmin edilmektedir.[1][3] Hatta o dönemde James Stephens'ın 1829'da yayınlanan Systematic Catalogue of British Insects (İngiliz Böcekleri Sistematik Kataloğu) kitabının bir kopyasına sahip olduğu bilinmektedir.[2]
Zooloji Çalışmaları değiştir
1833'te Mary, Belfast'taki doğa bilimci William Thompson ile yazışmaya başladı. Böcek koleksiyonu o zamanlar dah da genişledi ve görünürlüğü de artmaya başladı.[4] Thompson, küçük sarmal salyangoz Rissoa balliae de dahil olmak üzere, onun onuruna yaklaşık yirmi tür yumuşakça ve kabuklu hayvana onun ismini verdi.[4]
Ball, kabukluları ve böcekleri toplayarak ülkenin en iyi yumuşakçalar koleksiyonlarından biri olarak kabul edilen bir koleksiyon oluşturmuş olmasına rağmen ölümünden sonra tüm koleksiyonu imha edildi.[1] En ilginç keşiflerinden birisi ise John Curtis'in 1 Ağustos 1836 tarihli British Entomology - Folio 608 Locusta christii adlı kitabında yer alan göçmen çekirge örneğidir.[2] Curtis, kitabında bu örneği şöyle betimlemiştir: "Başka bir örnek, geçen eylül ayında Ardmore'da yakalandı. Waterford ilçesinde Bayan M. Ball, Dublin'den Bay Robert Ball tarafından incelenmem için nazikçe bana iletilmiştir. Şekillendirilenle aynı cinsiyettendir ancak elytra (kanat örtüsü) çok daha beneklidir".[1]
Mary Ball'un Odonata'sı, Dublin'e yaptığı ziyarette Belçikalı entomolog Michel Edmond de Selys-Longchamps tarafından incelenmiştir. Entomoloji koleksiyonları şu anda Dublin'deki Doğa Tarihi Müzesi'nde[1] ve Trinity College'in, Dublin'deki Zooloji Müzesi'nde bulunmaktadır.[5]
Yayınlanan çalışmaları değiştir
Çalışmalarını kendi ismiyle yayınlamamıştır. Bilinen üç eseri de erkek kardeşi Robert'ın ismiyle basılmıştır.
- "On the sounds produced by the Notonectidae under water" Annals and Magazine of Natural History 16: 129. (1846)
- "On the noises produced by one of the Notonectidae Report of the British Association for the Advancement of Science". Notices and abstracts of communications Cambridge Meeting, June 1845: 64–65. Ball, R. (1846).
- "Corixa striata, Curtis". Annals and Magazine of Natural History 17: 135–136. (18--)
Ayrıca kelebekler ve güveler üzerine gözlemleri, Alexander Henry Haliday'in İrlandada bulunan lepidopteralar üzerine yaptığı çalışmada alıntılanmıştır.[1]
Yaşamının son yılları değiştir
Babasının, akıl hocası olarak tanımladığı William Thompson'ın ve erkek kardeşi Robert'ın art arda ölmesinden sonra, Ball entomolojiyi bırakmış ve eğrelti otu yetiştiriciliğine başlamıştır.[1] Son yıllarını Dublin'de kız kardeşi Anne ile yaşayarak geçirmiş ve 1898 yılında 86 yaşındayken yaşamını yitirmiştir.[2]
Kaynakça değiştir
- ^ a b c d e f g h i Stars, shells, and bluebells : women scientists and pioneers. Internet Archive. Dublin : Women in Technology and Science. 1997. ISBN 978-0-9531953-0-5.
- ^ a b c d Creese, Mary R. S. (2004). Ladies in the laboratory II : West European women in science, 1800-1900 : a survey of their contributions to research. Thomas M. Creese. Lanham, Md.: Scarecrow Press. ISBN 978-1-4616-0581-2. OCLC 1249706112.
- ^ a b c "Reddan, Nick. The Irish Crokers. [self published]: 2022 – Australian Royalty: Genealogy of the colony of New South Wales". australianroyalty.net.au. 14 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2023.
- ^ a b Chesney, Helena C.G. (2002). Mary Ball (1812–1898). Oxford University Press. Erişim tarihi: 20 Mart 2023.
- ^ The biographical dictionary of women in science : pioneering lives from ancient times to the mid-20th century. Marilyn Bailey Ogilvie, Joy Dorothy Harvey. New York: Routledge. 2000. ISBN 0-415-92038-8. OCLC 40776839. 2 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2023.